جاسوسی از دوستان و دشمنان

محمدحسین لطف‌الهی

مجموعه‌ای از اسناد محرمانه پنتاگون و سرویس‌های امنیتی در امریکا که از سوی فرد یا افرادی ناشناس در شبکه‌های اجتماعی منتشرشده تصویر جدیدی از جنگ اوکراین ارايه می‌کند؛ اینکه ایالات متحده تا چه اندازه توانسته در نیروهای نظامی و سرویس اطلاعاتی روسیه نفوذ کند و جاسوسی‌های واشنگتن چگونه علاوه بر دشمنان امریکا، دامن نزدیک‌ترین متحدان ایالات متحده را نیز می‌گیرد.

در حالی که مقام‌های ارشد امریکایی در روز شنبه 8 آوریل در تلاش بودند تا منشا درز اطلاعات به شدت محرمانه که در اینترنت منتشر شده را پیدا کنند، جزيیات دقیق موجود در این اسناد بسیاری از مقام‌های امریکایی و همچنین مقام‌های دیگر کشورهای دشمن یا متحد امریکا را نیز شگفت‌زده کرده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش بزرگی از این اسناد که به موضوع جنگ اوکراین می‌پردازد و اطلاعاتی حیاتی نظیر قابلیت‌های رزمی ارتش اوکراین در آنها ذکر شده است برای ارايه به ژنرال مارک میلی، ريیس ستاد کل نیروهای مسلح امریکا و دیگر مقام‌های ارشد نظامی آماده شده اما به گفته مقام‌های پنتاگون، این اسناد در اختیار سایر پرسنل و کارکنانی که مجوزهای امنیتی لازم را داشتند نیز قرار می‌گرفت.
بخش دیگری از اسناد که تجزیه و تحلیل‌های آژانس‌های اطلاعاتی ایالات متحده پیرامون روسیه و چند کشور دیگر را شامل می‌شود ثابت می‌کند که امریکایی‌ها چطور خصوصی‌ترین گفت‌وگوهای مقام‌های ارشد کشورهای دوست و دشمن خود را شنود می‌کنند و از چه فناوری‌های جدید و ناشناخته‌ای برای کسب اطلاعات بهره می‌برند.
تصاویر ده‌ها صفحه از این اسناد در فاصله روزهای 28 فوریه و 2 مارس در دیسکورد، یک پلتفرم چت که گیمرها بیشتر از آن استفاده می‌کنند، منتشر شده است. بر اساس گزارش ان‌پی‌آر، یک کاربر در سروری به نام «Wow Mao» این تصاویر را منتشر کرده و جستجو‌ها در خصوص یافتن این کاربر هنوز به نتیجه نرسیده است.

جنگ اوکراین
در اسنادی که به موضوع جنگ اوکراین بازمی‌گردد، ارزیابی‌های دقیقی از وضعیت میدان جنگ از سوی امریکایی‌ها مشاهده می‌شود. برای مثال در 23 فوریه، یک ارزیابی امریکایی‌ها عملیات روسیه در منطقه دونباس را «یک کارزار فرسایشی» توصیف می‌کند که «به سوی بن‌بست» پیش می‌رود و مسکو را در دستیابی به هدف تسخیر کل این منطقه تا پایان سال 2023 ناکام خواهد گذاشت.
این ارزیابی‌ها با اطلاعات به دست آمده از طریق «ماهواره‌های NRO»، نسل جدیدی از ماهواره‌های مادون قرمز که اطلاعات زیادی از آنها در دسترس نیست و اطلاعاتی‌ که رابط‌ها منتقل می‌کنند، پشتیبانی می‌شود و شامل جزيیات دقیقی از جمله حجم آتش توپخانه روسیه و تلفات نیروهای دو طرف هم می‌شود.
این واقعیت که امریکا از منابع متعددی اطلاعات جمع‌آوری می‌کند بر کسی پوشیده نیست، اما مقام‌های امریکایی اظهار نگرانی کرده‌اند که افشای اسناد جدید ممکن است باعث شود روس‌ها برخی از راه‌های جمع‌آوری اطلاعات را ببندند. به عنوان مثال در اسناد مربوط به 23 فوریه از «ویدیوهای Lapis» نام برده شده که مقام‌های آگاه آن را یک سیستم ماهواره‌ای پیشرفته توصیف می‌کنند که امکان تصویربرداری دقیق‌تر و بهتر از اشیا روی زمین را فراهم می‌کند. روس‌ها حالا با اطلاع یافتن از این سیستم می‌توانند از طریق ابزارهای جنگ الکترونیک و پارازیت مانع از استفاده دوباره امریکایی‌ها از آن شوند.
اسناد مذکور همچنین نشان می‌دهند جامعه اطلاعاتی ایالات متحده چنان نفوذ عمیقی در ارتش روسیه دارد که می‌تواند قبل از حملات به اوکراین هشدار دهد و نقاط قوت و ضعف نیروهای روسی را به‌طور قابل اعتمادی ارزیابی کند.
در یک نمونه، تنها در یکی از اسناد کاملا آشکار است که امریکا می‌دانست وزارت دفاع روسیه در یک روز و تاریخ مشخص قصد حمله به دو هدف مشخص را دارد و همچنین آگاه بود که ارتش روسیه به حمله به ده‌ها تاسیسات از جمله زیرساخت‌های انرژی در اوکراین آماده می‌شود.
در بخشی دیگر از اسناد می‌توان دریافت که امریکایی‌ها در GRU سرویس اطلاعاتی ارتش روسیه نیز نفوذ دارد و از تصمیم این سرویس برای راه‌اندازی یک کارزار پروپاگاندا در آفریقا آگاه است. این کارزار قصد داشت که از رهبران حامی روسیه حمایت کرده و نفوذ ایالات متحده و فرانسه در آفریقا را یک اتفاق بسیار منفی نشان دهد. بی‌اعتبار ساختن ولودیمیر زلنسکی، ريیس جمهور اوکراین در میان افکار عمومی آفریقا از طریق رسانه‌های آفریقایی یکی دیگر از اهداف این کارزار به شمار می‌رفت.
در یکی از نمودارها تعداد تلفات ارتش اوکراین 71 هزار کشته برآورد شده که با آمارهای دولتی اوکراین تفاوتی چشمگیر دارد. این نمودارها تعداد کشته‌شدگان ارتش روسیه را بین 16 هزار تا 17 هزار و 500 نفر برآورد می‌کند.

همکاری شبه نظامیان واگنر با ترکیه
اسناد مذکور حاوی اطلاعاتی است که نشان می‌دهد گروه شبه‌نظامی واگنر که در اوکراین مشغول مبارزه به نفع روسیه است و وظیفه تامین برخی کاستی‌های نظامی روسیه را برعهده دارد، به دنبال خرید تسلیحات از ترکیه، یکی از اعضای ناتو بوده است. 
بر اساس این داده‌ها، یکی از اعضای ارشد واگنر در اوایل فوریه برای تامین تجهیزات مورد نیاز این گروه در اوکراین و مالی با مخاطبانی از ترکیه دیدار کرده است. آسیمی گویتا، ريیس جمهور موقت مالی هم پیشنهاد داده بود که مالی می‌تواند این تجهیزات را از ترکیه دریافت کرده و در اختیار گروه واگنر قرار دهد. 
همکاری نظامی گروه شبه نظامی واگنر با ترکیه به عنوان یکی از اعضای ائتلاف ناتو -که هنوز مشخص نیست در چه مرحله‌ای قرار دارد - در حالی اتفاق می‌افتد که آنکارا در ماه‌های گذشته به طور جدی مانع از پیوستن سوئد به ائتلاف ناتو شده است.

چین و ایران
در این اسناد آمده است که حملات اوکراین به خاک روسیه می‌تواند از نگاه چین فرصتی برای معرفی ناتو به عنوان نیروی مهاجم به روسیه باشد. آژانس‌های اطلاعاتی امریکا همچنین معتقدند در صورتی که اوکراین ضربات چشمگیری به عمق خاک روسیه با تسلیحات اعضای ناتو یا ایالات متحده وارد کند، چین از این مساله به عنوان توجیهی برای تسلیح روسیه در آینده بهره خواهد برد.
چنانچه از اسناد افشا شده بر می‌آید، امریکایی‌ها همچنین به طور جدی برنامه هسته‌ای ایران را پیگیری می‌کنند، به بررسی دقیق اسناد و گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌پردازند و بر این باورند که ایران با توسعه تجهیزات تلاش دارد ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده خود را افزایش دهد. در یک گزارش نیز به بررسی آزمایش یک موشک بالستیک کوتاه برد از سوی ایران پرداخته شده است.

جاسوسی از دوستان
یکی از نکات قابل توجه در این اسناد جاسوسی ایالات متحده از کشورها و رژیم‌هایی است که به عنوان متحدان نزدیک ایالات متحده شناخته می‌شوند. در این اسناد مذاکرات شورای امنیت ملی کره جنوبی در خصوص درخواست امریکا برای ارسال تسلیحات به اوکراین با جزيیات وجود دارد. کره‌ جنوبی اصرار دارد که مشتری نهایی این تجهیزات امریکا باشد اما مقام‌های ارشد این کشور از جمله وزیر خارجه پیشین و مشاور امنیت ملی پیشین ريیس جمهور کره جنوبی معتقدند ممکن است امریکا این موضوع را اجرا نکند و مستقیما تجهیزات را برای اوکراین بفرستد. در این گزارش آمده است که ريیس جمهور کره جنوبی نگران فشارهای بایدن برای کمک به اوکراین بوده و مایل نبود سیاست عدم تجهیز طرف‌های جنگ را کنار بگذارد. در نهایت اما دولت کره جنوبی برنامه‌ریزی می‌کند تا 330 هزار گلوله توپ را به لهستان بفروشد و لهستان این تسلیحات را به اوکراین منتقل کند.
از سوی دیگر در بخشی دیگر از اسناد نوشته شده است که رهبران ارشد سرویس جاسوسی موساد در ماه فوریه از مقامات این سرویس و شهروندان اسرايیلی نسبت به اعتراضات علیه اصلاحات قضایی نتانیاهو و محکومیت آن حمایت کردند. مداخله مستقیم موساد - به عنوان سرویس جاسوسی که اجازه مشارکت در امور داخلی را ندارد - علیه سیاست‌های رژیم اسرايیل یک نوع آشکارسازی مهم و حايز اهمیت تلقی می‌شود. همچنین این افشاگری که ظاهرا به دنبال جاسوسی امریکا علیه «نزدیک‌ترین متحد» خود در خاورمیانه منتشر شده، می‌تواند موجب شعله‌ور شدن بیشتر ناآرامی‌های سیاسی در رژیم اسرايیل شود.
ناتان ساش، محقق اسرايیلی در موسسه بروکینگز گفت: اگر چنین چیزی درست باشد، تغییر و تحول عظیمی توسط رهبر موساد شکل گرفته و اسرايیل را در موقعیتی بی‌سابقه قرار می‌دهد. این مساله نشان می‌دهد که ائتلاف نتانیاهو تا چه اندازه اسرايیل را تحت فشار گذاشته و چه خطرات بالایی به دنبال دارد.
موساد روز یکشنبه 9 آوریل به درز اطلاعاتی محرمانه مبنی بر شورش این سرویس جاسوسی رژیم اسرايیل علیه اصلاحات قضایی نخست‌وزیر این رژیم، واکنش نشان داد. به گزارش العربی الجدید، سرویس جاسوسی اسرايیل (موساد) در بیانیه‌ای دست داشتن در تظاهرات علیه طرح جنجالی اصلاحات قضایی کابینه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این رژیم را تکذیب کرد. موساد در بیانیه‌ای کوتاه در این باره نوشت: «چنین گزارش‌هایی کاملا دروغ و پوچ هستند.»

اسناد مذکور حاوی اطلاعاتی است که نشان می‌دهد گروه شبه‌نظامی واگنر که در اوکراین مشغول مبارزه به نفع روسیه است و وظیفه تامین برخی کاستی‌های نظامی روسیه را برعهده دارد، به دنبال خرید تسلیحات از ترکیه، یکی از اعضای ناتو بوده است.  بر اساس این داده‌ها، یکی از اعضای ارشد واگنر در اوایل فوریه برای تامین تجهیزات مورد نیاز این گروه در اوکراین و مالی با مخاطبانی از ترکیه دیدار کرده است. آسیمی گویتا، ريیس جمهور موقت مالی هم پیشنهاد داده بود که مالی می‌تواند این تجهیزات را از ترکیه دریافت کرده و در اختیار گروه واگنر قرار دهد.  همکاری نظامی گروه شبه نظامی واگنر با ترکیه به عنوان یکی از اعضای ائتلاف ناتو – که هنوز مشخص نیست در چه مرحله‌ای قرار دارد – در حالی اتفاق می‌افتد که آنکارا در ماه‌های گذشته به طور جدی مانع از پیوستن سوئد به ائتلاف ناتو شده است.