تجارت علم و دانش و افتخار
نيوشا طبيبي
مدتي پيش يكي از همكاران مطبوعاتي از من خواست تا با يكي از نخبگان جهاني آشپزي - خانمي ايراني - گفت‌وگو كنم. دوست محترم گفت كه با اين خانم در يك جلسه‌اي آشنا شده و از مدارج و افتخارات جهاني متعددي كه داشته سخت متعجب شده. گله مي‌كرد كه حيف نيست چنين نخبگاني در كشور باشند، افرادي كه مي‌توانند با ظرفيت‌هاي علمي و فرهنگي فوق‌العاده‌اي كه دارند و مقبوليت و اشتهار جهاني، نام ايران را بلند كنند اينچنين در كشور ناديده گرفته شوند؟ بعد هم وب سايت آشپز و نويسنده بين‌المللي را برايم فرستاد. ايشان برنده چندين جايزه پياپي «بهترين كتاب سال آشپزي جهان» بودند، در كنفرانس‌هايي در كشورهاي مختلف به عنوان مهمان حضور داشته و در وب سايت‌شان گزارش‌ها و عكس‌هايي از اين رويدادهاي مهم جهاني درج كرده بودند. بخش ديگر وب‌سايت البته، معرفي آموزشگاه آشپزي حضرتشان و دوره‌هاي آموزشي چند ده ميليوني آموزش آشپزي و سفره‌آرايي بود. با تاكيد بر اينكه ايشان درگير پژوهش و كارهاي ديگري هم هستند و وقت محدودي براي انتقال دانش به ديگران دارند و خلاصه بشتابيد اگر طالب فيض و دانش آشپزي از سرچشمه هستيد.
طي سال‌ها كار پژوهش در حوزه غذا، اخبار مربوط به اين حوزه را به دقت دنبال كرده و مي‌كنم و متاسفانه نام چنين استاد نويسنده و پژوهشگري به گوشم نخورده بود. كمي مشكوك شدم، نگاهي به فهرست جايزه‌دهندگان و برگزاركنندگان كنفرانس‌ها انداختم. اتفاقا موسسه‌اي كه جايزه «بهترين كتاب سال آشپزي جهان» را در چند سال پي در پي به ايشان داده بود، همين نزديکي من در مادريد بود. با آنها تماس گرفتم تا از صحت و سقم ماجرا با خبر بشوم. موسسه مذكور با دريافت دويست دلار و يك نسخه از كتاب متقاضيان، سالانه چند صد كتاب را در موضوعات گوناگون و حواشي و متن آشپزي به عنوان بهترين كتاب آشپزي سال معرفي مي‌كند. مراسمي مي‌گيرند و لوح و جوايزي هم مي‌دهند كه قيمتش سرجمع به بيست دلار هم نمي‌رسد. كنفرانس‌ها هم توسط شركت‌هايي مشابه برگزار شده بودند. في‌المثل يك كنفرانس سالانه در هند درباره آشپزي برگزار مي‌شود كه هركس مي‌تواند با پرداخت هزينه‌ها، حتي وقت سخنراني در آن بگيرد. ابدا و اصلا كاري به صلاحيت شركت‌كنندگان ندارند، عكسي و فيلمي و سخنراني و تمام. شركت‌كنندگان به جعل عنوان خود مي‌رسند و از آن پول مي‌سازند و برگزاركنندگان هم چند ده هزاردلار بي‌دردسر به جيب مي‌زنند.
اين قبيل كنفرانس‌هاي علمي و انتخاب كتاب سال‌ها و انتخاب دانشمند برتر جهاني سال در همه رشته‌ها وجود دارند و كاملا قابليت خريد و فروش دارند. هيچ مدركي به واقع از متقاضي نمي‌خواهند. ادعاها را دربست مي‌پذيرند و بسته به نوع جايزه و عنوان پولش را مي‌گيرند. اين كار و شيوه پول درآوردن چند سال پيش در ايران هم رايج شده بود - نمي‌دانم كه هنوز هم برقرار است يا نه؟ موسساتي همايش‌هايي با عناويني چون «كارآفرينان موفق»، «مديران نمونه»، «مديران موفق» و مانند اينها برگزار مي‌كردند، به شركت‌هاي خصوصي نامه مي‌نوشتند و از آنها دعوت مي‌كردند كه در همايش به عنوان مدير موفق شركت كنند. قيمت شركت در همايش، دريافت جوايز، سخنراني و مانند اينها هم در بروشور ضميمه دعوتنامه آمده بود.
اين مقدمه بسيار طولاني را به عرض رساندم كه بگويم از اين دست موسسات در سراسر جهان فراوان هستند. تا كساني هستند كه مي‌خواهند بي‌زحمت و مرارت و كسب دانش بر جايگاه‌هاي علمي بنشينند و عناويني را سريع و بي‌دردسر كسب كنند اين بازار رونق دارد.
دردا و دريغا كه نظام آكادميك كشور هزاران بار گول افرادي چنين را خورده است و بدتر از آن افرادي كه با چنين ادعاهايي در شمار دانشمندان و فرهيختگان در جمع اصحاب قدرت مي‌نشينند و به آنها مشاوره علمي مي‌دهند! هزينه‌اي كه اين جاعلان بر كشور تحميل كرده و مي‌كنند و تاخيري كه در كارهاي صحيح و علمي به وجود مي‌آورند و صدماتي كه از بي‌دانشي و بي‌سوادي آنها به كشور وارد مي‌شود، اصلا قابل مقايسه با آن چند ميليون ناچيزي كه آن پژوهشگر ادعايي و نويسنده برتر جهاني خوراك از مردم به جيب مي‌زند، نيست.
موضوع شبكه پايتون و مراجعه به ويكي‌پدياي دانشمند مدعي، اينها را به يادم آورد. يكي از منابع ارجاع داده شده در متن ويكي‌پديا براي اثبات دانشمند جهاني بودن حضرتشان، موسسه‌اي انتشاراتي در سنگاپور است با نام دهان پر كن World Scientific كه البته ادعاهاي گزافي هم دارد كه در هيچ جاي ديگري ثبت نشده است.