ايتاليا، آزادي از نازيسم و فاشيسم
محمود فاضلي
در ايتاليا همه‌ساله روز بيست و پنجم ماه آوريل،
به مناسبت «سالگرد آزادي از نازي- فاشيسم» تعطيل عمومي و در شهرهاي مختلف اين كشور مراسم متعددي براي بزرگداشت مبارزه جنبش مقاومت ايتاليا و پارتيزان‌هاي اين كشور در برابر فاشيسم و نازيسم در دوره جنگ جهاني دوم با شركت مقامات و شخصيت‌ها برگزار مي‌شود. سرجو ماتارلا، رييس‌جمهور ايتاليا به مناسبت سالگرد آزادي ايتاليا از نازي- فاشيسم، در مراسمي در مركز رم شركت كرد. ماتارلا در اين مراسم اعلام كرد «جمهوري ايتاليا براساس قانون اساسي خود بنا شده است كه فرزند مبارزات ضدفاشيستي است. ما امروز هويت بازيافته ايتاليا پس از فاشيسم را جشن مي‌گيريم. دموكراسي قوي ما در نهادهاي كشور و جامعه مدني تولدي دوباره يافته است.» باتوجه به خاستگاه حزب برادران ايتاليا، توجه خاصي به اظهارات و موضع‌گيري‌هاي مقامات اين حزب وجود داشت.
جورجا ملوني، نخست‌وزير و رهبر حزب برادران ايتاليا، در پاسخ به درخواست‌هاي متعدد از وي براي مردود شمردن و رد فاشيسم و اعلام صريح ضديت خود با آن، با انتشار نامه سرگشاده‌اي نوشت: «همان‌طور كه هر ناظر بي‌طرفي مي‌داند، احزاب نماينده جناح راست در پارلمان ايتاليا از سال‌ها پيش، ناهمخواني خود را با هرگونه نوستالژي براي فاشيسم اعلام كرده‌اند. مهم‌ترين ثمره 25 آوريل، تاييد ارزش‌هاي دموكراتيكي بود كه فاشيسم آنها را زير پا گذاشته بود، ارزش‌هايي كه در قانون اساسي جمهوري ما حك شده است. مذاكرات مستمر كه بين اعضاي مختلف مقاومت ايتاليا با هدف تعيين اصول و قواعد ليبرال دموكراسي نوپاي ما صورت گرفت، به تولد متن قانون اساسي ما منجر شد كه هدف آن، اتحاد و نه تفرقه بين آحاد ملت است. اميدوارم كه اين سالگرد لحظه‌اي براي هماهنگي ملي و جشن آزادي تازه يافته ما باشد و به ما كمك كند تا نقش ايتاليا را در جهان به عنوان سنگر اساسي دموكراسي درك و تقويت كنيم. افرادي كه به دلايل واضح تاريخي، از فرآيند تدوين قانون اساسي حذف شده بودند، ميليون‌ها ايتاليايي را به جمهوري پارلماني جديد ما منتقل كردند و جناح راست دموكراتيك را شكل دادند. در چنين روزي در ايتاليا دموكراسي متولد شد كه در آن، هيچ‌كس حاضر نيست از آزادي‌هايي كه به دست آورده چشم‌پوشي كند و در آن، آزادي و دموكراسي به همه تعلق دارد. استفاده از مقوله فاشيسم به عنوان ابزاري براي مشروعيت‌‌زدايي از هر مخالف سياسي، به نوعي سلاح طرد مردم مبدل شده است كه براي چند دهه اجازه باعث شد تا افراد و احزاب از هر عرصه رويارويي سياسي بيرون رانده شوند.
احزاب چپگراي ايتاليا از جورجا ملوني به دليل اينكه به صراحت خود و حزبش را «ضد فاشيسم» اعلام نكرده، به سختي انتقاد كرده و معتقدند نخست‌وزير در مواضع خود انتظارات موجود را برآورده نكرده و شبهات موجود در مورد ضديت حزب برادران ايتاليا با فاشيسم را برطرف نكرده است. بزرگداشت چنين روزي در ايتاليا پس از فروپاشي دولت فاشيستي در ايتاليا و تيرباران «موسوليني» تعجب‌آور نيست. طرفداران فاشيسم بارها با در دست داشتن نشان‌ها و پرچم‌هاي حاوي علايم فاشيستي و خواندن سرودهاي آن دوران، براي يادبود اين رهبر فاشيست اروپايي، گردهم جمع شده و شعارهايي در حمايت از ديكتاتور فقيد اين كشور سر دادند. تجمع‌كنندگان به ياد 28 اكتبر 1922 ميلادي كه با پيراهن سياه وارد پايتخت ايتاليا شدند و كودتا به راه انداختند و درنهايت اين تلاش، پادشاه وقت ايتاليا دو روز بعد به موسوليني ماموريت داد دولت جديد را در اين كشور تشكيل دهد، تجمع مي‌كنند.
طرفداران اين گروه حتي در مراسم سال گذشته خود مدعي شدند خوشحاليم كه دولت ملوني به قدرت رسيده، چراكه چيزي بدتر از جريان چپ در ايتاليا وجود ندارد. هر چند دولت ملوني هم به صورت كامل ايده‌هاي ما را منعكس نمي‌كند اما به هر حال از هيچي بهتر است. خيلي خوب است اگر دولت ايتاليا قانون «مانچينو» را تغيير دهد، زيرا در اين قانون يك جرم عقيدتي پيش‌بيني شده است. وقتي كسي نظر ما را درباره موسوليني بخواهد و ما درباره او خوب صحبت كنيم، مي‌تواند عليه ما اعلام جرم كند. قانوني كه عقايد مردم را تنبيه كند، غيردموكراتيك است. آنها حتي از دولت ايتاليا خواستند كه قوانيني كه تحريك به نفرت و خشونت عليه نژادها، مذاهب و مليت‌هاي مختلف را جرم تلقي مي‌كند كنار بگذارد و اجازه دهد مردم از نماد و نشان‌هايي كه به آنها علاقه دارند مانند نشانه‌هاي دوران فاشيسم استفاده كنند. اورسولا موسوليني، نتيجه موسوليني نيز در مراسم سال گذشته طرفداران اين گروه گفته بود پس از 100 سال، ما هنوز اينجا هستيم تا به مردي كه هرگز از تحسينش دست بر نمي‌داريم اداي احترام كنيم.» او همچنين فهرستي طولاني از پيشرفت‌ها، زيرساخت‌ها، ساخت مدارس، بيمارستان‌ها، ساختمان‌هاي عمومي در ايتاليا و گسترش سيستم بازنشستگي براي كارگران غيردولتي را بخشي از دستاوردهاي بنيتو موسوليني برشمرد.
از زمان پيروزي حزب دست راستي «برادران ايتاليا» نگراني‌ها در اين كشور از بازگشت دوباره فاشيسم افزايش يافته و سياست‌هاي دست راستي سه حزب «برادران ايتاليا، لگا و فورتزا» ايتاليا بسياري را در اين كشور درخصوص چشم‌انداز آتي روندهاي سياسي و اجتماعي در ايتاليا نگران كرده است. حضور يك دولت دست راستي كه رهبر آن پيش‌تر موسوليني را تحسين كرده، به طرفداران فاشيسم در ايتاليا اين جسارت را داده تا چنين برنامه‌اي در ستايش موسوليني ديكتاتور پيشين ايتاليا برگزار كنند. ظهور مجدد راستگرايان نقطه اوج يك فرآيند چند دهه بازسازي يك جناح سياسي است كه توسط وفاداران موسوليني بلافاصله پس از جنگ جهاني دوم آغاز شد. ملوني اگرچه مدعي است راست‌هاي ايتاليايي مدت‌ها پيش فاشيسم را به «تاريخ» سپردند، اما مخالفان او مي‌گويند كه حزب او هنوز هم شامل برخي هواداران فاشيست است.