انتخابات تركيه؛ رقابت پيچيده بين حزب عدالت و توسعه و حزب جمهوري خلق

در آستانه برگزاري انتخابات تركيه 14 ماه مه‌ (24‌ارديبهشت) گمانه‌زني‌ها براي پيروزي يا شكست رجب طيب اردوغان آغاز شده است. بي‌شك انتخابات آتي مهم‌ترين انتخابات دهه‌هاي اخير تركيه خواهد بود. انتظار مي‌رود 7/60 ميليون نفر در داخل به پاي صندوق‌هاي راي بروند. رجب طيب اردوغان به دليل بحران‌هاي متعدد اقتصادي، با دشوارترين شرايط مواجه است. او در دوره حاكميت 20 ساله خود ميليون‌ها ترك را به سطح قشر متوسط ارتقا داد، اما فاجعه زلزله شرايط اقتصاد را براي وي دشوار كرده است. او تاكتيك «اقتصاد انتخاباتي» را آغاز كرده و با وعده‌هايي نظير پرداخت وام با بهره پايين، حل مساله كساني كه به خاطر مشكل سن نمي‌توانستند بازنشسته شوند، افزايش حقوق بازنشستگان، عفو ماليات‌هاي پرداخت‌نشده، جريمه‌ها و ساير بدهي‌ها به دولت حاكم، حمايت بخشي از مردم را جلب كرده است. بانك مركزي تركيه پيش‌بيني كرد نرخ تورم در پايان سال 2023 به 22.3 درصد و در پايان سال 2024 به 8.8 درصد برسد. به زعم مخالفين اردوغان، سياست‌هاي اقتصادي و زمين‌لرزه مهيب كه موجب كشته شدن بيش از 51 هزار نفر شد، اعتماد به دولت اردوغان را به‌شدت تضعيف كرده و راي‌دهندگان اعتبار حزب عدالت و توسعه را زير سوال برده‌اند. تعدادي از نظرسنجي‌ها حكايت از شكست اردوغان بر رقيب خود در انتخابات پيش رو دارد. اما چاووش اوغلو وزير خارجه در خصوص انتخابات معتقد است: «نتايج انتخابات خيلي روشن است. اردوغان رييس‌جمهوري در دور اول با حداقل 52 درصد برنده خواهد شد. آراي حزب عدالت و توسعه هم 42-41 درصد را پشت سر خواهد گذاشت. نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد كه حمايت از حزب ما هرروز رو به افزايش است و تعداد نمايندگان ما در مجلس بيشتر از 300 نفر خواهد بود.» در آستانه انتخابات پاره‌اي از ممنوعيت‌ها آغاز شده است. پخش يا توزيع هرگونه نظرسنجي، تخمين اطلاعات از طريق رسانه‌هاي نوشتاري و تصويري، به نفع يا به ضرر يك نامزد يا حزب و پخش برنامه‌هايي كه به هر طريقي بر آراي مردم تاثيرگذار باشد، ممنوع است. در نظرسنجي‌ها و تخمين‌هايي هم كه در داخل و خارج از كشور پخش مي‌شوند، بايد بي‌طرفي رعايت شود. در خارج از كشور نبايد هرگونه نظرسنجي يا تخمين در مورد انتخابات منتشر شود. در نظرسنجي‌ها بايد موسساتي كه آن را انجام داده، شمار شركت‌كنندگان در پرسش و پاسخ و اينكه از سوي چه كسي تامين مالي مي‌شوند، قيد شود. در صورت مشاهده هر گونه اقدام مغاير با اين قوانين، موضوع به دادستان عالي، شوراي عالي راديو تلويزيون، مركز فناوري‌هاي اطلاعاتي و ارتباطات ارجاع مي‌شود. تا روز انتخابات به جز ماموراني كه مسوول تامين امنيت هستند، هيچ‎كس حق حمل سلاح در مناطق مسكوني را ندارد. تمامي مراكز تفريحي عمومي نظير قهوه‌خانه و كافه اينترنتي بسته خواهند بود.  طبق قوانين انتخاباتي تركيه، انتشار هر گونه خبر و ارزيابي انتخابات تا ساعت 18:00 روز برگزاري انتخابات از سوي ارگان‌هاي خبري ممنوع است.  هرچه تاريخ برگزاري انتخابات نزديك مي‌شود، راي‌دهندگان اطراف دو حزبي كه شانس پيروزي بيشتري دارند، جمع مي‌شوند. گروهي معتقدند آراي حزب عدالت و توسعه در 4 ماه اخير سير افقي دارد. زلزله و انتقادات بعد از آن، اختلاف فاحشي در رويكرد راي‌دهندگان به حزب عدالت و توسعه ايجاد نكرده و وعده‌ها و پروژه‌هايي كه در روند كمپين‌هاي انتخاباتي اين حزب داده مي‌شود نيز كمك مضاعف به افزايش آراي او نكرده است. در روزهاي اخير نظرسنجي متفاوتي از سوي موسسات و نهادهاي مختلف منتشر مي‌شود. آرا به‌طور آشكار در دو حزب عدالت و توسعه و جمهوري خلق جمع شده است. برخلاف آنچه گفته مي‌شود، آراي حزب حركت ملي‌گرا كمتر نخواهد بود. در ائتلاف ملت نيز آراي حزب جمهوري خلق به دليل نامزدي كليچدار اوغلو افزايش يافته است. ظاهرا در خارج از كشور تمايل زيادي به كليچداراوغلو نشان داده نمي‌شود. اما در داخل، آراي كليچداراوغلو كماكان چند درصد بيشتر از اردوغان است، اگر چنين باشد اين وضعيت نشان مي‌دهد شايد انتخابات در دور اول به نتيجه برسد. براي پيروزي در دور اول انتخابات رياست‌جمهوري، نامزدها ‌بايد50 درصد به علاوه يك راي را كسب كنند.  با نزديك شدن انتخابات، موسسات نظرسنجي نزديك به ائتلاف 7گانه كم‌كم عقب‌نشيني مي‌كنند. يكي از اين موسسات كه ماه گذشته مدعي شد آراي كليچداراوغلو 57 درصد است، آن را در آستانه انتخابات به زير 50 درصد رساند. اين موسسه آراي كليچداراوغلو را در نظرسنجي 10 مارس خود 57.1 درصد و اردوغان را 42.9 درصد اعلام كرده بود. نتايج نظرسنجي اخير اين موسسه، آراي كليچداراوغلو را 49.4 درصد و آراي اردوغان را 47.1 درصد اعلام كرده است. در نظرسنجي موسسه تحقيقاتي Türkiye Raporu كه ميانگين نتايج نظرسنجي 14 موسسه افكارسنجي را اعلام كرده «كليچداراوغلو» نامزد رياست‌جمهوري ائتلاف ملت 47.68 درصد، اردوغان نامزد رياست‌جمهوري ائتلاف جمهور44.22 درصد، محرم اينجه نامزد رياست‌جمهوري حزب مملكت 5.37 درصد و سينان اوغان نامزد رياست‌جمهوري ائتلاف آتا 2.78 درصد محاسبه شد. در سناريوي عبور به دور دوم انتخابات رياست‌جمهوري نيز ميزان آراي كليچداراوغلو نامزد ائتلاف ملت 52.03 درصد و ميزان آراي اردوغان نامزد ائتلاف جمهور 47.97 درصد محاسبه مي‌شود. هرچه زمان انتخابات نزديك‌تر مي‌شود آراي هر دو نامزد هم رو به افزايش است. چنين به ‌نظر مي‌رسد كه اردوغان ريزش آراي خود بعد از زمين‌لرزه را تقريبا تلافي كرده است، آراي او در دو هفته اخير رو به افزايش بوده است. آراي كليچداراوغلو نيز افزايش نشان مي‌دهد. او حتي ادعا كرده با كسب 60 درصد در انتخابات برنده خواهند شد. گروهي معتقدند اگر انتخابات در دور اول به پايان برسد، به نفع ائتلاف جمهور خواهد بود.