گروه سياسي
با نزديك شدن به پايان سال و موعد انتخابات مجلس دوازدهم، خبرها و خبرسازي‌ها پيرامون فعالان سياسي افزايش مي‌يابد. در اين ميان، طرف‌هاي مختلف با كنايه به يكديگر مي‌تازند. جديدترين سوژه اين تاييد و تكذيب‌ها و كنايه‌ها، «علي لاريجاني»، رييس پيشين مجلس شوراي اسلامي است. خبرگزاري تسنيم ازجمله رسانه‌هاي محافظه‌كاران، روز دوشنبه در گزارشي مدعي شد كه علي لاريجاني قرار است با يك ليست وارد انتخابات شود. همين كافي بود تا لاريجاني هم با يك بيانيه كوتاه اما پركنايه به خبر تسنيم واكنش دهد. اما تسنيم كه قصد ندارد دست از سر لاريجاني بردارد، در پاسخ به واكنش رييس پيشين مجلس، جوابيه او را «بيانيه سياسي» توصيف كرد، اما دو روز پس از بيانيه لاريجاني، نشريه روزانه معاونت سياسي سپاه هم بدون نام بردن از لاريجاني، اما با كنايه و استفاده از كليدواژه‌هاي به‌كار رفته شده در بيانيه، از رييس پيشين مجلس انتقاد كرده است. در اين يادداشت همچنين واژه تكراري دولتي‌ها و هواداران آنها به كار رفته است؛ «وضعيت موجود».
آغاز بدون كنايه!
ماجرا از آنجا شروع شد كه اين خبرگزاري نزديك به محافظه‌كاران، در خبري اختصاصي نوشت: «بنا بر اخبار رسيده به خبرنگار تسنيم، «علي لاريجاني»، رييس سابق مجلس شوراي اسلامي ازجمله افرادي است كه خود را براي رقابت‌هاي انتخاباتي آماده كرده و قرار است با ارايه ليستي در اين انتخابات شركت كند.»
تسنيم همچنين تاكيد كرد كه «چند تن از نزديكان علي لاريجاني در گفت‌وگوهايي كه با خبرنگار سياسي تسنيم داشتند اين موضوع را تاييد كرده‌اند.»
پاسخ با كنايه!
تنها چند ساعت پس از اين خبر، تكذيبيه پركنايه لاريجاني منتشر شد. دفتر علي لاريجاني براي اين تكذيبيه، «رفع نگراني از جريان خالص‌سازي؛ خبري درباره انتخابات مجلس وجود ندارد!»
در متن اطلاعيه دفتر لاريجاني آمده است: «خبر اختصاصي خبرگزاري وسيع تسنيم درباره ارايه ليست در انتخابات، مصداق گزاره «خسن و خسين هر سه خواهران مغاويه هستند»، است. نه بحثي درباره حركت انتخاباتي در ميان است و نه ارايه ليست سراسري و نه رايزني با ديگران صورت پذيرفته، لذا بدين وسيله از جريان خالص‌سازي رفع نگراني مي‌شود و بعيد است با اين روش‌هاي برادران بتوان رقابت تصنعي ايجاد كرد. ملك را چاره‌اي ديگر نياز است.»
كنايه‌هاي نشريه سپاه
اما نشريه روزانه معاونت سياسي سپاه پاسداران، در يادداشتي به بخش‌هايي از بيانيه لاريجاني اشاره كرده و بدون نام بردن از او، كليدواژه‌هاي برجسته استفاده شده در بيانيه را مورد استفاده قرار داده است. در بخشي از اين يادداشت، يكي از خصوصيات انتخابات را اين‌طور ذكر كرده كه «هر كسي كه گام در انتخابات مي‌گذارد -بدون اينكه مشخص كند قدرالسهمش از وضع موجود چيست؟- تلاش دارد خود را راه برون‌رفت و «چاره ملك» بداند». «چاره ملك» همان واژه‌اي است كه لاريجاني از آن استفاده كرده و نوشته «ملك را چاره‌اي ديگر نياز است». نشريه سپاه، اينكه هر «كانديدا و جرياني تلاش كند خود را جذاب و داراي چارچوبي براي حل مشكلات معرفي كند»، امري پذيرفته دانسته است، اما در عين حال تاكيد كرده كه «اين غيريت‌سازي و رقيب‌انگاري نبايد در مواجهه با نظام باشد». اين نشريه هشدار داده كه «نبايد به بهانه رقابت‌هاي انتخاباتي نظام را در گوشه رينگ گذاشت و بي‌محابا به آن تاخت».
نشريه روزانه سپاه همچنين نوشته: «اينكه مسوولي كه خود عامل بخش يا اكثريت وضعيت موجود است هرگاه تريبون به دست گرفت بدون پاسخگويي و مشخص كردن قدرالسهمش، نظام را متهم كند كه «مي‌خواستم ولي نگذاشتند» نه اخلاقي است و نه مورد پذيرش توسط جامعه.» در پايان، نشريه روزانه معاونت سياسي سپاه بازهم به كليدواژه علي لاريجاني كنايه زده و نوشته: «چاره ملك نه در جيب يك نفر، بلكه برآمده از همين صندوق آراست. رقابت كنيم، شعار دهيم ولي بر تن نحيف بدنه اجتماعي تيغ نكشيم.»
كنايه‌هاي گل‌درشت!
كنايه‌هاي نشريه روزانه معاونت سياسي سپاه به لاريجاني، آن‌قدر گل‌درشت است كه نمي‌توان آنها را ناديده گرفت. اما در اين ميان نشريه روزانه سپاه همچنان از «مسببان وضعيت موجود» استفاده مي‌كند. واژگاني كه مشخص نيست با چه نيتي و منطقي بوده است، اما با گذشت بيش از يك‌سال و نيم از روي كار آمدن دولت ابراهيم رييسي، هواداران او همچنان سعي دارند تا آشفتگي‌هاي اقتصادي را هر طور شده به «مسببان وضع موجود» ربط دهند. از اين واژگان بيشتر در كمپين تبليغاتي ابراهيم رييسي در جريان انتخابات رياست‌جمهوري 1400 براي حمله به دولت روحاني استفاده مي‌شد. تيم رسانه‌اي رييسي كه بيشتر متشكل از چهره‌هاي نزديك به تفكرات جبهه پايداري محسوب مي‌شوند، با اعلام نامزدي علي لاريجاني و ثبت‌نام در وزارت كشور براي انتخابات 1400، با همين واژگان، هجمه‌هاي سنگيني عليه او به راه انداختند. حتي رييسي در بيانيه انتخاباتي‌اش كه پس از ثبت‌نام منتشر كرد، از همين جنس واژگان استفاده كرده بود. آنها معتقدند كه حسن روحاني و علي لاريجاني «مسبب وضع موجود» هستند و هيچ درصدي از نقش را براي بيش از يك‌سال و نيم سكانداري دولت و بيش از دو سال و نيم مجلس‌داري محافظه‌كاران قائل نيستند. از سوي ديگر، «مي‌خواستم ولي نگذاشتند» كه در اين يادداشت آمده را هم مي‌توان كنايه‌اي به حسن روحاني ارزيابي كرد؛ حسن روحاني در مدت اخير به خصوص پس از آغاز سال جديد خورشيدي، جلسات بيشتري برگزار مي‌كند و از چوب‌هايي روايت مي‌كند كه لاي چرخ دولت او قرار مي‌گرفت. همين گفته‌هاي روحاني در اين باب، موجب انتقادات تند و تيز رسانه‌هاي محافظه‌كار مي‌شود.
خالص‌سازي يا همان يكدست‌سازي حاكميت
اما از اين سو، علي لاريجاني هم كم كنايه نزده بود؛ «جريان خالص‌سازي» احتمالا كنايه‌اي است به آنچه برخي ناظران در جريان انتخابات رياست‌جمهوري 1400 به آن معتقد بودند؛ «يكدست‌سازي حاكميت».
پس از انتخابات مجلس يازدهم كه در آن طيف وسيعي از اصلاح‌طلبان پشت سد شوراي نگهبان ماندند، بسياري بر اين عقيده بودند كه در انتخابات رياست‌جمهوري دو سال بعدش نيز همين شرايط حكمفرما خواهد بود. همين هم شد؛ در جريان بررسي صلاحيت نامزدهاي رياست‌جمهوري از سوي شوراي نگهبان، شگفتي‌هاي زيادي خلق شد؛ در شرايطي كه بسياري در انتظار رقابت ميان ابراهيم رييسي و علي لاريجاني و اسحاق جهانگيري بودند، اما اين شورا با تاييد نكردن صلاحيت لاريجاني و جهانگيري، به فضاي سياسي كشور شوك وارد كرد.
با وجود اعتراض لاريجاني اما نظر شوراي نگهبان تغيير نكرد و ابراهيم رييسي همراه با تعدادي از نامزدهايي كه بعدا در دولت پست گرفتند، به رقابت پرداخت. البته از طيفي غيراصولگرا تنها عبدالناصر همتي، رييس كل بانك مركزي در زمان روحاني در انتخابات حاضر بود كه او هم نتوانست توفيقي كسب كند.
بيانيه سياسي بود
تسنيم چند ساعت بعد از بيانيه لاريجاني نوشت كه «او انتشار اين خبر را به اصطلاح خود، به جريان «خالص‌سازي» منتسب كرده و گفته كه مي‌خواهد رفع نگراني كند.» اين خبرگزاري افزوده: «آقاي لاريجاني با سرعت جالبي به انتشار اين اطلاعيه ورود كرده، اما به‌رغم اين سرعت عمل نشان داده كه دقت‌نظر لازم را در جريان‌شناسي واقعي از فضاي سياسي و به خصوص رسانه‌اي كشور ندارد.» خبرگزاري نزديك به محافظه‌كاران گفته كه «رييس سابق مجلس پيش‌تر هم نشان داده بود كه اگرچه در تاكتيك قوي است، اما به لحاظ نگاه راهبردي نيازمند تقويت است.» در ادامه اين واكنش آمده: «آنچنانكه درون متن نيز آمده، برخي اطرافيان آقاي لاريجاني اين مساله را تاييد كرده‌اند، اما به درخواست خود آنها نام‌شان درج نشده است. ضمن آنكه براي فردي مانند آقاي لاريجاني كه چند دهه در سياست كشور بوده چيز عجيبي نيست كه از اكنون براي انتخابات برنامه‌ريزي كند.» تسنيم در پايان تاكيد كرده: «به نظر مي‌رسد آقاي لاريجاني كه به درستي يا به غلط از انتخابات پيشين ناراحت است، سعي كرده به جاي واكنش رسانه‌اي، بيانيه سياسي بنويسد.»
به روايت تسنيم، روحاني هم مي‌آيد
اما اين نخستين مرتبه نيست كه «تسنيم» و رسانه‌هاي محافظه‌كاران رقباي بالقوه انتخاباتي اصولگرايان را وارد گود انتخابات مي‌كند. پيش از اين هم نوشته بود كه «از شواهد و قرائن پيداست كه رييس‌جمهور سابق قصد دارد براي انتخابات مجلس آماده شود؛ اگرچه به لحاظ سني نمي‌تواند در اين انتخابات كانديدا شود، اما در حال برنامه‌ريزي براي نقش‌آفريني در انتخابات اسفند ماه است.»
اين خبرگزاري همچنين مدعي شده بود كه «با توجه به برنامه‌ريزي‌هاي صورت‌گرفته حضور و نقش‌آفريني وي در انتخابات مجلس شوراي اسلامي قطعي است. برخي نزديكان وي گفته‌اند كه بايد برنامه‌اي منظم براي ارايه يك ليست واحد انتخاباتي با محوريت و حمايت آقاي روحاني تدارك ديده شود.»
چرا رقيب‌هراسي؟ چرا رقيب‌تراشي؟
احتمالا تسنيم و رسانه‌هاي داراي خط خبري مشابه با اين خبرگزاري، با بزرگنمايي افرادي مانند علي لاريجاني و حسن روحاني، قصد دارند تا به طرف‌هاي خودي‌شان زنهار دهند كه اگر وحدت و ائتلاف نداشته باشيد، ممكن است لاريجاني و روحاني و خاتمي و... وارد صحنه شوند و اگر دست به فعاليت جدي بزنند، خطر بالقوه آنها، بالفعل خواهد شد يا همان رقيب‌هراسي. طرف ديگر ماجرا رقيب‌تراشي است كه شايد رسانه‌هاي اين طيف بخواهند با رقيب‌سازي براي اصولگرايان، به آنها هشداري براي جدي گرفتن انتخابات بدهند و آنها را از اين نكته كه خود را از قبل برنده ندانند، آگاه كنند.
«توصيه» هفته‌نامه سپاه به اصلاح‌طلبان
ازسوي ديگر هفته‌نامه صبح صادق، متعلق به معاونت سياسي نمايندگي ولي‌فقيه در سپاه، در شماره اخير خود، به مبحث حضور طيف اصلاح‌طلب در انتخابات پرداخته و به اين گروه «توصيه»هايي ارايه كرده است. در اين يادداشت آمده: «بخشي از جريان اصلاح‌طلب و حاميان جريان اعتدال كه روزگاري در ائتلاف با هم دولت يازدهم و دوازدهم را اداره مي‌كردند، براي ورود به انتخابات اسفند ماه خود را آماده مي‌كنند. البته اين دو جريان سوداي بزرگ‌تري را نيز در سر مي‌پرورانند، آنها عبور از رقيب ديرينه خود و تسلط بر مجلس دوازدهم را مقدمه‌اي براي موفقيت در انتخابات سال 1404 دانسته و سوداي آن دارند كه دولت آقاي رييسي را يك دوره كنند!»
در ادامه آمده: «حقيقت آن است كه اصلاح‌طلبان وقتي مي‌توانند مدعي خط وسط و ميانه شوند كه ابتدا مرزهاي خود را بر راديكال‌ها تعريف كرده و از تندروي‌هاي براندازانه آنها برائت بجويند.»
نويسنده با اشاره به سخناني از عباس عبدي در اتاق فكر حزب كارگزاران نوشته: «خطي كه در فضايي كه آقا عبدي آن را جنبش مهسا مي‌نامد، به دنبال براندازي و بازگرداندن پهلوي و قدرت‌بخشي به تجزيه‌طلبان بود و اصلاح‌طلبان هيچ‌گاه حاضر نشدند به درستي نسبت به اين جريان موضع‌گيري كرده و افكار عمومي را نسبت به ماهيت آنان هوشيار كنند.» يادداشت هفته‌نامه معاونت سياسي سپاه پاسداران، آنچه معضلات اردوگاه اصلاح‌طلبان خوانده را هم قيد كرده است: «فقدان انسجام دروني و چند دستگي و تشتت، بحران هويت و ابهام در تعريف اصلاحات، رشد تفكرات راديكال و براندازانه در مواجهه با حاكميت و عبور از قانون اساسي، فقدان الگويي مشخص براي حكمراني»؛ نشريه سپاه پاسداران در پايان به طيف اصلاحات «توصيه» كرده: «براي آنكه بتواند در انتخابات پيش‌رو موفق باشد، بايد بتواند بر اين چالش‌ها فائق آيد.»
مشاركت بالا با هشدار و توصيه؟
پيش از اين هم صبح صادق به عنوان نشريه معاونت سياسي سپاه، چندين بار با ادبيات‌هاي مختلف «توصيه‌ها» و «هشدارهايي» به اصلاح‌طلبان پيرامون شرايط حضور در انتخابات در يادداشت‌ها آورده بود. اما اين نشريه در چند شماره قبل خود، خواستار اقداماتي درراستاي افزايش مشاركت در انتخابات اسفند ماه آينده شده بود.
اما به نظر مي‌رسد رقيب‌هراسي يا رقيب‌تراشي رسانه‌هاي محافظه‌كار از يك طرف و «توصيه» و «انذار» اصلاح‌طلبان از سوي نشريات معاونت سياسي سپاه پاسداران به عنوان يك نهاد نظامي كه قاعدتا بايد بي‌طرف باشد، از طرف ديگر، نه تنها نمي‌تواند منجر به مشاركت حداكثري در انتخابات شود؛ بلكه مي‌تواند به عدم خوش‌بيني جامعه نسبت به روند انتخابات دامن بزند.
خبرگزاري تسنيم نزديك به محافظه‌كاران، در خبري اختصاصي نوشت: «بنا بر اخبار رسيده به خبرنگار تسنيم، «علي لاريجاني»، رييس سابق مجلس شوراي اسلامي از جمله افرادي است كه خود را براي رقابت‌هاي انتخاباتي آماده كرده و قرار است با ارايه ليستي در اين انتخابات شركت كند.»
هفته‌نامه صبح صادق، متعلق به معاونت سياسي نمايندگي ولي‌فقيه در سپاه: بخشي از جريان اصلاح‌طلب و حاميان جريان اعتدال كه روزگاري در ائتلاف با هم دولت يازدهم و دوازدهم را اداره مي‌كردند، براي ورود به انتخابات اسفند ماه خود را آماده مي‌كنند. البته اين دو جريان سوداي بزرگ‌تري را نيز در سر مي‌پرورانند