بورس حباب دارد؟

معاملات بورس تهران در آخرين روز كاري هفته هر چند در محدوده سبز آغاز شده بود، اما تنها پس از گذشت نيم ساعت از آغاز دادوستدها شاخص‌هاي بورسي مجددا در مدار نزولي قرار گرفتند. در معاملات ديروز بازار سرمايه، شاخص بورس تهران 28 هزار و 92 واحد نسبت به روز كاري گذشته ريزش كرد و تا سطح 2 ميليون و 277 هزار و 746 واحد پايين آمد.  ريزش شاخص در شرايطي اتفاق افتاد كه پس از رشد در نيمه دوم معاملات ديروز به نظر مي‌رسيد يك سناريو براي معاملات امروز رشد شاخص باشد. در 15 دقيقه ابتدايي معاملات امروز نيز شاخص رشد كرد و 29 هزار واحد بالا آمد، اما پس از آن تحت فشار عرضه روند نزولي پيدا كرد و تا پايان به نزول ادامه داد. 
شاخص كل هم‌وزن بورس نيز در 15 دقيقه ابتدايي رشد كرد، اما در نهايت با افت 17 هزار و 491 واحدي نسبت به ديروز در رقم 764 هزار و 755 واحدي ايستاد.روز سه‌شنبه خالص تغيير مالكيت حقوقي به حقيقي بازار سهام براي چهارمين روز كاري متوالي منفي شد و 2 هزار و 889 ميليارد تومان پول حقيقي از بازار سهام خارج شد.

آيا بورس حباب داشت؟
4 روز خروج سرمايه شاخص بورس را حالا به كانال 2.2 ميليوني كشانده است. در اين چهار روز نزديك به 13 هزار ميليارد تومان پول از بورس خارج شده و اين سوال مطرح است كه بالاخره اين پول كجا رفته و اصلا چرا از بورس خارج شده است؟ تداوم ريزش‌هاي اخير بازار سرمايه اين سوال را هم ايجاد كرده كه آيا قرار است سناريوي سال 99 دوباره تكرار شود؟ آيا اين روند نزولي اصلاح بوده است يا ريزش؟
بررسي معاملات دو هفته گذشته بازار سهام نشان‌دهنده خروج پياپي پول حقوقي‌ها از بازار سهام بوده است. با وجود اينكه برخي، ورود پول حقيقي‌ را نشانه خوبي مي‌دانستند، اما بايد دانست هر ورود پول حقيقي، خروج پول حقوقي را در پي دارد. با وجود انكار مسوولان سازمان بورس اما مي‌توان گفت ترس ريزش 99 حتي در مديران راس بورس نيز وجود داشت؛ به‌طوري كه فروش دستوري حقوقي‌ها كاملا در معاملات هفته اخير مشهود بوده است.
 برخي ديدگاه‌ها بر اين است كه دليل ريزش‌هاي اخير شاخص كل بورس را بايد در «حبابي شدن» قيمت سهام جست‌وجو كرد. اين نگاه كه با نوعي بدبيني به سياستگذار نيز همراه است، مي‌گويد فضاي بازار سهام به دليل تورم بالا و پول سرگردان با حباب بزرگي روبه‌رو شده و طبيعي بود كه اين حباب بالاخره بتركد. اما وزير اقتصاد اين گزاره را رد مي‌كند و مي‌گويد از نظر كارشناسي اساسا فرضيه حبابي بودن رشد بورس در ابتداي سال ۱۴۰۲ كاملا منتفي است. سيد احسان خاندوزي با تاكيد بر اينكه بورس حباب ندارد، اظهار كرد: هيچ كدام از شاخص‌هاي ريالي، ارزي و ساير شاخص‌هاي مدنظر براي تحليل بازار، نگراني درباره حبابي بودن بورس را تاييد نمي‌كند. وي يادآور شد: بازار سرمايه كه رشد خيلي خوب و سريعي در ماه‌هاي اخير داشته و ممكن است در اين مسير توقف‌هايي داشته باشد، اما دوباره به مسير خود باز مي‌گردد.

دليل ريزش‌ها از زبان رييس سازمان بورس
مجيد عشقي، رييس سازمان بورس گفت: يكي از دلايلي كه سبب افت سنگين بازار در روز دوشنبه شد، به بحث دامنه نوسان بازمي‌گردد، زيرا با افزايش دامنه نوسان هيجانات بازار با سرعت بيشتري تخليه مي‌شود.
به گزارش تسنيم، مجيد عشقي، رييس سازمان بورس گفت: يكي از دلايلي كه سبب افت سنگين بازار در روز دوشنبه شد، به بحث دامنه نوسان بازمي‌گردد، زيرا با افزايش دامنه نوسان هيجانات بازار با سرعت بيشتري تخليه مي‌شود، نمي‌توان معامله‌گران را كنترل كرد و هميشه توقع داشت رو به بالا خريد كنند، اين موضوع باعث شد عرضه‌ها در دو روز گذشته افزايش يابد. وي اضافه كرد: اكنون شرايط بنيادي شركت‌هاي بورسي، نهادهاي مالي، منابع مالي بازارگردان‌ها قابل مقايسه با سال 99 نيست. نمي‌توانيم بازار را هميشه از نوسانات مصون بداريم به همين خاطر ابزار و صندوق‌هايي ايجاد شد تا افراد براساس ميزان ريسك‌پذيري خود در آنها سرمايه‌گذاري كنند. به‌گفته وي، در ميان و بلندمدت با توجه به فرآيند دوسويه شدن جريان معاملات در بازار سرمايه شرايط اين بازار بهتر خواهد شد.

بازگشت اعتماد سخت شد؟
به نظر مي‌رسد كه بازگشت اعتماد سهامداران خرد طي ماه‌هاي گذشته يكي از مهم‌ترين نكاتي بود كه سياستگذار بايد به آن توجه ويژه‌اي مي‌كرد با اين حال اما اتفاقات دو روز گذشته بخشي از اين اعتماد را بار ديگر از بين برد. از همين رو احتمالا برگشت به روند صعودي دو ماه گذشته، نياز به زمان دارد و همين موضوع موجب مي‌شود تا روند بازار سهام براي مدتي در حالت متعادل و خنثي قرار بگيرد تا ترس ايجاد شده در بين سهامداران از بين برود. در اين‌باره، امير اعتمادي، كارشناس بازار سرمايه به «فرداي اقتصاد» مي‌گويد: «بازار براي بازگشت به تعادل زمان نياز دارد، اما نكته مهم اين است كه به نظر نمي‌رسد پولي از بازار سهام به سمت بازارهاي موازي خارج شده باشد. سرمايه‌گذاران بايد توجه داشته باشند كه محرك‌هاي تاثيرگذار بورس تغيير قابل توجهي نداشته است. اين روزها شاهد ثبات در نرخ دلار به عنوان يكي از محرك‌هاي اصلي بازار هستيم و انتظارات تورمي نيز همچنان داغ است؛ پس روند بازار تغييري نخواهد داشت و به دليل عقب‌ماندگي بورس نسبت به ساير بازارها رشد بورس ادامه خواهد داشت البته در اين مسير بازار سرمايه به استراحت نيز نياز خواهد داشت.»