كاخ سفيد اعلام كرد جو بايدن به پاپوآ گينه نو و استراليا سفر نمي‌كند
سياست خارجي امريكا قرباني اختلافات داخلي
لغو سفر بايدن به پاپوآ گينه نو مي‌تواند تلاش‌هاي ايالات متحده براي جلوگيري از نفوذ چين در اين منطقه را تضعيف كند
محمدحسين لطف‌الهي
جو بايدن قرار بود هفته آينده يك سفر تاريخي داشته باشد؛ در صورتي كه او به پاپوآ گينه نو سفر مي‌كرد براساس گزارش روزنامه نيويورك‌تايمز به اولين رييس‌جمهور مستقر در ايالات متحده تبديل مي‌شد كه به يكي از كشورهاي جزيره‌اي اقيانوس آرام (Pacific Island country) سفر مي‌كند. پاپوآ گينه نو، كشور ميزبان بيش از هزار افسر امنيتي را در حالت آماده‌باش قرار داده بود و در شرايطي كه بايدن تصميم داشت تنها سه ساعت در اين كشور اقامت داشته باشد و پس از آن براي شركت در نشست كوآد با رهبران استراليا، هند و ژاپن عازم سيدني شود، رهبران 17 كشور براي سفر به پاپوآ گينه نو موافقت كرده بودند. حالا تمام اين برنامه‌ها لغو شده است. كاخ سفيد روز سه‌شنبه 16 مه اعلام كرد كه جو بايدن برنامه‌ريزي سفر خود به منطقه آسيا - اقيانوسيه را تغيير داده و روز يكشنبه هفته آينده پس از ديدار با سران گروه 7 در ژاپن به منظور انجام گفت‌وگوهاي اضطراري با رهبران جمهوري‌خواه كنگره به واشنگتن باز خواهد گشت. نمايندگان جمهوري‌خواه كنگره با افزايش ميزان سقف بدهي دولت از مرز ۳۱.۳ تريليون دلار مخالفت مي‌كنند و عنوان كرده‌اند كه تنها در صورتي با اين طرح موافقت خواهند بود كه دولت بايدن و نمايندگان دموكرات كاهش هزينه‌ها در بودجه فدرال را در دستور كار خود قرار دهند. «سقف بدهي» ميزان حداكثر پولي را كه دولت فدرال ايالات متحده مي‌تواند از طريق انتشار و فروش اوراق قرضه دولتي قرض كند، مشخص مي‌كند. در صورتي كه دولت نتواند اين سقف را افزايش دهد بي‌پول شده و قادر به پرداخت حقوق كاركنان و كارمندان خود و همچنين هزينه‌هاي تامين اجتماعي نخواهد بود. سفر بايدن مي‌توانست به اين معنا باشد كه ايالات متحده آماده تمركز روي منطقه‌اي است كه چين تلاش و هزينه زيادي براي نفوذ در آن انجام داده است. شي جين‌پينگ، رييس‌جمهور چين در سال 2018 در چارچوب يك سفر رسمي چند روز را در پاپوآ گينه نو گذراند و در نشست همكاري‌هاي اقتصادي آسيا - اقيانوسيه كه به ميزباني اين كشور برگزار مي‌شد، شركت كرد.
تصميم بايدن براي بازگشت به امريكا پس از حضور در نشست گروه 7 و لغو سفر به پاپوآ گينه نو و استراليا براي رسيدگي به يك مساله داخلي پيام مهمي دارد و نشان مي‌دهد مشكلات جدي در حوزه سياست داخلي در ايالات متحده همچنان به‌طور جدي بر دستور كار سياست خارجي واشنگتن اثرگذار است و مانع از پيشبرد برنامه‌هاي كاخ سفيد در خارج از كشور مي‌شود. ميهاي سورا، ديپلمات سابق استراليايي كه در حال حاضر به عنوان پژوهشگر در انديشكده لاوي در سيدني مشغول به كار است در اين باره مي‌گويد: «لغو اين سفر به عنوان شكست ايالات متحده در برآورده كردن انتظاراتي كه خود ايجاد كرده است ديده خواهد شد. او معتقد است: «كشورهايي كه به دنبال تضعيف نفوذ امريكا در اين منطقه هستند از اين مساله براي پيشبرد اهداف خود بهره خواهند برد.»
روزنامه واشنگتن‌پست مي‌نويسد: «زماني كه رقابت ميان ايالات متحده و چين براي افزايش نفوذ بين‌المللي به ويژه در منطقه اقيانوس آرام به‌شدت رو به افزايش است تصميم او براي لغو سفر به اين منطقه سوالات زيادي ايجاد خواهد كرد.»
اياتي اياتي، تحليلگر مسائل منطقه اقيانوس هند- اقيانوس آرام در دانشگاه ويكتوريا ولينتگون در نيوزيلند بر اين باور است كه سفر بايدن به پاپوآ گينه نو فقط براي دولت اين كشور اهميت نداشت: «نظير آنچه در سفر شي جين‌پينگ به پاپوآ گينه نو اتفاق افتاد، تمام مردم منطقه نسبت به آن حساس بودند. لغو اين سفر شكستي براي پاپوآ گينه نو و شكستي براي امريكا خواهد بود.»
جيمز ماراپه، نخست‌وزير پاپوآ گينه نو به مردم اين كشور وعده داده بود كه براي جذب سرمايه‌گذاري‌هاي بيشتر در حوزه زيرساختي از سوي ايالات متحده تلاش خواهد كرد و با لغو سفر بايدن نارضايتي‌ها از او افزايش خواهد يافت.
انتظار مي‌رفت كه بايدن در اين سفر يك توافقنامه امنيتي با ماراپه امضا كند كه بر اساس آن امريكايي‌ها دسترسي بيشتري به بنادر و فرودگاه‌هاي اين كشور جزيره‌اي در اقيانوس آرام پيدا مي‌كردند. امضاي يك توافقنامه ديگر براي اينكه گارد ساحلي ايالات متحده قادر به گشت‌زني در قلمروی دريايي پاپوآ گينه نو باشد هم در دستور كار بود.
ايالات متحده مي‌توانست از اين فرصت براي جلب اعتماد ساير كشورهاي منطقه هم استفاده كند اما برخلاف چين كه به خوبي از فرصت امضاي توافق امنيتي با جزاير سليمان استفاده كرد امريكا نتوانست چنين كاري را انجام دهد. پكن سال گذشته ميلادي موفق شد توافقنامه‌اي امنيتي با جزاير سليمان به امضا برساند كه براساس آن اجازه مي‌يافت يك پايگاه نظامي در 1000 مايلي سواحل استراليا احداث كند. هم چين و هم جزاير سليمان هرگونه قصد يا تصميمي براي تاسيس اين پايگاه نظامي را انكار مي‌كنند اما استراليا و ايالات متحده نگراني‌هاي زيادي پيرامون اين مساله دارند.
كارشناسان معتقدند به‌رغم لغو سفر بايدن، ديپلمات‌هاي امريكايي براي پيشبرد توافقنامه امنيتي با پاپوآ گينه نو تلاش خواهند كرد. اياتي اياتي تاكيد دارد: «براي ايالات متحده اين توافق و جاه‌طلبي‌ها در اين منطقه بسيار اهميت دارد و آنها تلاش زيادي براي به نتيجه رساندن اين توافق‌ها داشته‌اند اما حالا اين لغو سفر فضايي را براي مخالفان توافق فراهم مي‌كند و باعث مي‌شود صداي آنها بيشتر شنيده شود.» تصميم بايدن مي‌تواند روي نگاه ديگر كشورهاي منطقه نيز اثرگذار باشد. امريكا براي جلب نظر اين كشورها در سپتامبر 2022 از يك طرح 800 ميليون دلاري براي كمك‌هاي بلاعوض به كشورهاي اين منطقه رونمايي كرد. آنها اين رفتار ايالات متحده را با رفتار چين مقايسه خواهند كرد كه وعده داد و توانست وعده‌هاي خود را اجرايي كند.
لغو سفر بايدن به استراليا هم تبعات جداگانه‌اي خواهد داشت. او مي‌توانست اولين رييس‌جمهور مستقر ايالات متحده طي يك دهه گذشته باشد كه به استراليا سفر مي‌كند. اين سفر قرار بود شامل يك سخنراني براي پارلمان و همچنين ديدارهايي با سران كواد باشد. آنتوني آلبانيز، نخست‌وزير استراليا در پي تغيير برنامه رييس‌جمهوري امريكا اعلام كرد كه نشست چهارجانبه گروه «كوآد» در سيدني نيز لغو مي‌شود و در عوض رهبران استراليا، ايالات متحده، هند و ژاپن اين آخر هفته در حاشيه نشست گروه ۷ در ژاپن ديدار خواهند كرد. بايدن ساعاتي بعد اعلام كرد كه آلبانيز را براي يك سفر رسمي به كاخ سفيد دعوت كرده است. كيت كلايتون، پژوهشگر انديشكده La Trobe Asia مي‌گويد: «اين رفتار امريكا مي‌تواند روي سياست منطقه‌اي اين كشور اثر بگذارد و اين كشور را در آستانه يك دستاورد مهم با مشكلاتي جدي مواجه كند. بايدن همان‌گونه كه آلبانيز را به كاخ سفيد دعوت كرد بايد رهبران منطقه‌اي را هم دعوت مي‌كرد.»