چالشهاي پيش روي گزينه جديد وزارت «صمت»
ميراث فاطميامين پاشنه آشيل عليآبادي
سرانجام پس از حاشيهها و گمانهزنيهاي مختلف وزير مهمترين وزارتخانه اقتصادي دولت معرفي شد و به زودي مجلس اعلام وصول خواهد كرد.عباس عليآبادي كه در ابتداي دولت، گزينه اصلي وزارت نيرو بود حالا از سوي رييسي براي تصدي وزارت صمت معرفي شده و اين انتخاب يك پيام مشخص دارد. احتمالا رييسجمهور مشكل اين وزارتخانه را مديريت ناصحيح ميلياردها دلار ثروت كشور ميداند و اين بار ميخواهد در ترميم كابينه جانب احتياط را نگه دارد و از چهرههاي ديگري استفاده كند.
گزينهها
بعد از رفتن فاطميامين چند گزينه روي ميز آمد. برادران، معاون فعلي صنايع عمومي وزارت صمت، غضنفري، رييس صندوق توسعه ملي و سردار فيرحي، قائممقام وزير دفاع.
برادران
برادران به همراه فاطميامين از ساختمان آستان قدس بيرون آمد؛ با هم سوار هواپيما شدند و با هم به وزارتخانه رفتند. هر چند همان روزهاي ابتدايي معاون صنايع عمومي وزير صمت مديران و كارشناسان را جمع كرد و با چشماني اشكبار گفت كه «اين سمت و پست سازماني براي من يك عقوبت الهي است، چون من از جايي ميآيم كه پنجره را باز ميكردم، حرم امام رضا را ميديدم.» هر چند فعاليتهاي چند روز گذشته نشان داد كه ايشان به اين نما علاقه زيادي دارد. با توجه به نزديكي برادران با فاطميامين مخالفان بر اين عقيده هستند كه معرفي وي يعني دولت و رييسجمهور دنبال ادامه روش فاطميامين هستند و اين موضوع يعني تقابل دولت با مجلس، بخش خصوصي و صنعتگران كه از مديريت و استراتژيهاي فاطميامين به ستوه آمده بودند.
غضنفري
اولين وزير صمت بعد از ادغام در دولت احمدينژاد، مديري كه تسلط بيشتري در حوزه بازرگاني دارد.با توجه به عدم تفكيك وزارتخانه و تشكيل سازمان بازرگاني شانس وي براي تصدي وزارت صمت كمتر از گزينههاي ديگر بود ضمن آنكه پيمان پاك داراي اقبال بيشتري در حوزه بازرگاني است.
سردار فيرحي
در ساختار نظامي جمهوري اسلامي ايران وزارت دفاع مسوول تامين و ساخت تجهيزات براي نيروهاي نظامي كشور است. اگر بخواهيم منصفانه قضاوت كنيم در ۲۰ سال گذشته اين وزارتخانه عملكرد قابل قبولي داشته، اما مهمترين تفاوت در فعاليت صنعتي و تجاري اين وزارتخانه عدم توجه به سودآوري و مسائل مالي است.در كشورهاي همسطح ايران؛ تامين ابزار دفاعي كشور فارغ از قيمت تمام شده؛ اولويت دارد، زيرا بحث امنيت ملي در ميان است پس از تامين و ساخت كالاي مورد نظر كار پايين آوردن قيمت تمام شده و حذف هزينههاي سربار آغاز ميشود در حالي كه در بخش صنعتي اين فرمول كاملا برعكس است. سابقه مديران و كارشناسان مامور از اين وزارتخانه به ساير وزارتخانهها نيز همين امر را ثابت ميكند. بهطور مثال مشكلات پيش آمده در صنايع سلولزي و نساجي كشور، كمبود پوشك بچه، بالا رفتن و كمبود دستمال كاغذي، تعطيلي واحدهاي فعال اين حوزه به دليل واردات بيرويه و در نهايت درگيري انجمنها و اتحاديههاي فعال با واحد صنايع سلولزي و نساجي وزارت صمت كه مديران و كارشناسان آن از وزارت دفاع آمدهاند، مويد همين موضوع است.
چالشهاي عليآبادي
با توجه به تحصيلات دانشگاهي عليآبادي و سابقه فعاليت وي در وزارت نيرو و مپنا همگي نشان از توانايي بالاي او در حوزه آب و برق دارد، اما در حوزه صنعت وضعيت به گونهاي ديگر است.حضور فعال بخش خصوصي در قالب اتاقهاي بازرگاني، اصناف و تعاونيها تا حدودي شرايط را نسبت به ساير وزارتخانهها آسانتر كرده، اما چالش اصلي مديريت و سياستگذاري است همان بخش كه فاطميامين نتوانست در آن موفق عمل كند.به نظر ميرسد اولين اقدام عليآبادي تغيير فوري دو معاونت صنايع عمومي و حمل نقل است. وضعيت نابسامان خودرو، لوازم خانگي، منسوجات و صنايع غذايي باعث هرج و مرج در اين حوزه شده است تا آنجا كه مديران و مسوولان امنيتي كشور بارها در اين خصوص و سوءاستفاده جريانهاي مخالف نظام از وضعيت نابسامان كشور در اين حوزه هشدار دادند. چالش بعدي عليآبادي آشتي بخش خصوصي با وزارت صمت است.فاطميامين و معاونتهاي او اعتقادي به مشورت و استفاده از ظرفيتهاي بخش خصوصي كشور نداشتند بهطوري كه فقط در سال ۱۴۰۱ صدها نامه گلايهآميز از سوي انجمنها و اتحاديههاي مختلف نسبت به دخالت مديران اين وزارتخانه و تصميمهاي يكشبه آن هم بدون مشورت يا نظرخواهي از انجمنهاي مربوط خطاب به وزير صمت به صورت سرگشاده منتشر شد. بهطور مثال هنوز تكليف قيمتگذاري لوازم خانگي، تيشو، صنايع بهداشتي و شاهكار تمام آنها خودرو و قطعات يدكي با گذشت ۳ ماه از سال مشخص نشده است. اين در حالي است كه در يك اقدام شبانه تخصيص ارز مواد اوليه صنايع معدني و فولاد به تالار دوم ارجاع داده شده يعني اين مواد جزو كالاي لوكس محسوب شده است. با تمام اين چالشها نگاه بخش خصوصي و فعالان صنعت، معدن و تجارت به اين انتخاب رييسجمهور روشن و اميدواركننده است و عليآبادي ميتواند با مشورت اتاقهاي بازرگاني اصناف و تعاون و انجمنها در انتخاب معاونان پيام اميد به جامعه صنعتي كشور بفرستد. آشتي با بخش خصوصي و صنعتگران مهمترين وظيفه وزير آينده تلقي ميشود.