ضدحمله غيررسمي اوكراين
درحالي كه درگيري‌ها ميان نيروهاي اوكرايني و روسيه در چند محور در جريان است، كي‌يف شروع ضدحمله برنامه‌ريزي‌شده را رد مي‌كند اما مقام‌هاي امريكايي حملات اوكراين را فازهاي اوليه ضدحمله مي‌خوانند
محمدحسين لطف‌الهي
نيروهاي اوكرايني در روزهاي اخير تحركات نظامي خود را افزايش داده و حملات زميني و توپخانه‌اي زيادي را عليه نيروهاي نظامي روسيه و مواضعي كه دراختيار روس‌هاست، ترتيب داده‌اند. هرچند مقام‌هاي اوكرايني در اظهارنظرهاي رسمي آغاز ضدحمله بزرگي را كه از مدت‌ها پيش وعده آن داده شده بود تاييد نمي‌كنند اما مقام‌هاي امريكايي مي‌گويند فعاليت‌هاي نظامي اخير كي‌يف مي‌تواند نشانه‌اي از آغاز ضدحمله برنامه‌ريزي‌شده باشد.
حملات اوكراين عليه روسيه كه از روز يكشنبه 4 ژوئن شدت يافته در نقاط متعددي از شرق و جنوب اوكراين در جريان است. بسياري از تحليلگران معتقدند هدف اصلي ضدحمله اوكرايني‌ها از شرق اين كشور و منطقه دونباس آغاز خواهد شد. روزنامه نيويورك تايمز در اين باره مي‌نويسند: «هرچند به احتمال قوي شروع ضدحمله اصلي از شرق اوكراين خواهد بود اما موفقيت نيروهاي اوكرايني در اين منطقه به آنها اجازه خواهد داد به سمت درياي آزوف حركت كنند و با پيشروي در منطقه زاپروژيا ارتباط زميني روسيه با شبه‌جزيره كريمه را قطع كنند.»
هانا ماليار معاون وزير دفاع اوكراين در تلگرام نوشته است كه نيروهاي نظامي اين كشور چندين «اقدام آفندي» عليه مواضع روسيه در شرق استان دونتسك داشته‌اند و به‌رغم مقاومت جدي روس‌ها در مناطق اشغال‌شده توانسته‌اند پيشروي‌هايي داشته باشند.
به‌رغم اين پيشروي‌ها، مقام‌هاي اوكرايني ادعاي مسكو مبني بر اينكه ضدحمله بزرگ و از پيش برنامه‌ريزي شده كي‌يف آغاز شده و نظاميان روس آن را «خنثي» كرده‌اند، رد مي‌كنند.
ژنرال ايگور كوناشنكوو، سخنگوي وزارت دفاع روسيه روز دوشنبه 5 ژوئن در ويديويي كه از خبرگزاري دولتي ريانووستي منتشر شد، اعلام كرد: «نيروهاي اوكرايني ضدحمله را با تلاش براي شكستن خطوط دفاعي روسيه در 5 نقطه از استان دونتسك آغاز كردند اما اين حملات دفع شد.» هانا ماليار شروع ضدحمله براي بيرون راندن كامل نيروهاي روس را تكذيب كرده و گفته است مناطقي كه در آن نيروهاي اوكرايني اقدامات آفندي داشته‌اند به اطراف شهر باخموت در استان دونتسك محدود مي‌شود. به گفته معاون وزير دفاع اوكراين عمليات‌هاي اوكراين در شمال باخموت در منطقه اوريخوو-واسيليوكا و منطقه پاراسكوويوكا انجام شده و در جنوب غرب باخموت نيز در منطقه ايوانيوسكه اقداماتي انجام شده است.
روزنامه واشنگتن‌پست نوشته است: «مقام‌هاي اوكرايني مي‌گويند عمليات‌هاي آفندي پراكنده نمي‌تواند به معناي شروع ضدحمله باشد اما كارشناسان نظامي و مقام‌هاي امريكايي بر اين باورند كه اين حملات نشان‌دهنده فاز اول ضدحمله هستند.» به نوشته اين روزنامه «تعدادي از مقام‌هاي امريكايي معتقدند ضدحمله در جريان است و
به خوبي براي اوكرايني‌ها پيش مي‌رود. آنها مناطقي كليدي را پشت خطوط روسيه هدف قرار داده‌اند.»
موسسه مطالعات جنگ مستقر در واشنگتن نيز مناطق درگيري را گسترده‌تر توصيف كرده است. به نوشته اين وبسايت، روز دوشنبه 5 ژوئن دست‌كم در 5 نقطه درگيري‌هاي شديدي ميان نيروهاي دو طرف در جريان بوده است؛ سه منطقه در استان لوهانسك، دو منطقه در استان دونتسك و يك منطقه در استان زاپروژيا.
به باور مقام‌هاي امريكايي ممكن است ضدحمله اخير اوكراين به كلي ضدحمله‌اي متفاوت از ضدحمله‌هاي كلاسيك باشد كه در آن ستون‌هاي زرهي به سوي مواضع دشمن پيش مي‌روند و آنها را عقب مي‌رانند. آنها معتقدند اين ضدحمله مي‌تواند در قالب «مانورهاي مدرن» انجام شود كه شامل حملات توپخانه‌اي گسترده، حملات به خطوط دفاعي، خرابكاري در پشت خطوط دشمن و فعاليت‌هاي پارتيزاني است. امريكايي‌ها اميدوارند اين اقدامات اوكراين باعث شود سربازان روسيه تحت فشار مرتكب اشتباهاتي شوند و فضايي براي پيشروي اوكرايني‌ها فراهم آيد.
مايكل كافمن، تحليلگر انديشكده New American Security مي‌نويسد: «حملات اخير اوكراين مي‌تواند فازهاي اوليه ضدحمله باشد اما فاز اصلي ضدحمله هنوز آغاز نشده است. با اين حال نمي‌توان انكار كرد تغييرات جدي كه در جبهه‌هاي جنگ مشاهده مي‌شود قابل مقايسه با وضعيتي نيست كه طي ماه‌هاي گذشته شاهد آن بوديم.»
اوكرايني‌ها پيش از ضدحمله بزرگي كه در پاييز سال 2022 ترتيب دادند و موفق شدند مناطقي از استان خاركيف (شمال شرق اوكراين) را آزاد كنند، مانورهاي گسترده‌اي در منطقه خرسون (جنوب اوكراين) ترتيب دادند و چنين وانمود كردند كه ضدحمله اصلي آنها در جنوب اتفاق خواهد افتاد. بعدها منابع اوكرايني تاييد كردند كه اين اقدام نوعي نمايش براي فريب و غافلگيري روسيه بود.