«اعتماد» گزارش مي‌دهد
غيبت معنادار وزير خارجه چين
چين كانگ بيش از سه هفته در انظار عمومي ظاهر نشده است
محمدرضا ستاري
چين گانگ وزير خارجه جديد چين كه 6 ماه قبل به اين سمت انتخاب شده در غيبتي طولاني و معنادار در حدود سه هفته است كه در انظار عمومي ظاهر نشده است. اين اتفاق درحالي رخ داده كه پكن طي هفته‌هاي گذشته رويدادهاي ديپلماتيك زيادي ازجمله سفر وزير خزانه‌داري امريكا و سفر جان كري به چين را ميزباني كرده و علاوه بر اين چندين اجلاس مهم نيز در سطح بين‌المللی برگزار شده كه غايب بزرگ آن چين كانگ بوده است. غيبت وزير خارجه چين درحالي به تشديد گمانه‌زني‌هاي مختلف درخصوص علت ناپديد شدن وي دامن زده كه او فرد بسيار مهمي در ساختار سياسي و رهبري حزب كمونيست چين محسوب مي‌شود. وي به عنوان يكي از افراد نزديك و معتمد شي جين پينگ رييس‌جمهوري چين، پيش از اين سفير كشورش در امريكا بوده و 6 ماه قبل نيز علاوه بر تصدي وزارت خارجه به عنوان سومين مقام عاليرتبه دولت چين پس از شي ارتقا مقام يافته است.
طبق گزارشي كه روزنامه ژاپن تايمز در اين خصوص منتشر كرده، غيبت كانگ زماني واكنش برانگيز شده كه يك هفته قبل او بنا به دلايلي از جمله مطرح شدن احتمال بيماري در نشست سالانه وزراي خارجه كشورهاي جنوب شرقي آسيا در اندونزي حاضر نشد. در ابتداي امر عنوان مي‌شد كه شايد وزير خارجه چين به علت ابتلا به ويروس كرونا در قرنطينه به سر مي‌برد، اما وقتي كه غيبت او بيش از زمان معمول طولاني شده، حالا رسانه‌ها و تحليلگران مختلف به شدت نسبت به اين قضيه حساس شده‌اند. به خصوص اينكه وقتي هفته گذشته از سخنگوي وزارت خارجه چين در مورد غيبت چندين روزه گانگ سوال شد، وي اعلام كرد كه توضيح خاصي در اين مورد ندارد.
گفتني است آخرين حضور وزير خارجه چين در انظار عمومي مربوط به 25 ژوئن يعني چهارم تير ماه بوده؛ جايي كه او در حدود 26 روز قبل با ديپلمات‌هايي از ويتنام، سريلانكا و روسيه ديدار كرده بود. از آن زمان او با هيچ يك از مقاماتي كه به چين سفر كرده‌اند، ديدار نكرده و حتي قرار ديدارش با جوزپ بورل مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا نيز به صورت ناگهاني از سوي دولت چين لغو شده است.
در همين رابطه آلفرد وو، استاد دانشگاه ملي سنگاپور به روزنامه ژاپن تايمز گرفته كه ناپديد شدن ناگهاني وزير خارجه چين به خصوص زماني كه در پكن ترافيك ديپلماتيك وجود داشته بسيار غيرعادي است. حتي اين غيب براي روابط پرتنش ميان امريكا و چين نيز نمي‌تواند خبر خوبي باشد. وو همچنين خاطرنشان مي‌كند كه عدم شفافيت درخصوص علت ناپديد شدن وزير خارجه چين يك مساله ساختاري و كليدي در سيستم حكومتي چين است؛ جايي كه آنها به شدت تمايل به ايجاد خلأ‌هاي اطلاعاتي دارند.
علاوه بر اين رانا ميتر، استاد تاريخ و سياست چين در دانشگاه آكسفورد نيز تصريح مي‌كند كه غيبت كانگ در زمان بسيار حساسي در روابط ميان امريكا و چين رخ داده و عدم وجود چنين شخصيت تاثيرگذاري به وضوح نشان‌دهنده يك موضوع اساسي خواهد بود. درواقع در زماني كه دومين اقتصاد بزرگ جهان با كاهش رشد اقتصادي دست به گريبان بوده و پكن تلاش مي‌كند كه سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي به منظور عبور از شرايط كنوني را در دستور كار قرار بدهد، غيب شدن ناگهاني يك مقام ارشد آن هم در حد وزير خارجه بدون توضيح خاصي، مي‌تواند يك سيگنال بسيار منفي از سوي پكن در جهت مختل كردن اعتماد بين‌المللي نسبت به چين ارسال كند.
سناريوهاي مختلف در مورد ناپديد شدن كانگ
البته در چين ناپديد شدن مقامات ارشد دولتي يا منطقه‌اي از انظار عمومي امري غيرعادي محسوب نمي‌شود؛ به خصوص از زماني كه كمپين ضد فساد شي جين پينگ در طول سال‌هاي اخير منجر به دستگيري و بركناري برخي از مهم‌ترين چهره‌هاي سابق حزب كمونيست شده است. نمونه‌هاي اخير اين قضيه علاوه بر دستگيري چهره‌هاي معروف اقتصادي نظير مديرعامل شركت علي بابا، شامل بازداشت منگ هونگوي رييس اينترپل، وانگ ژونگ پينگ رييس حزب در گوانگشي يا حتي بيرون راندن غيرمنتظره هو جين تائو رييس‌جمهوري سابق در كنگره حزب كمونيست چين در آبان ماه سال گذشته است.
البته اين نكته نيز لازم به ذكر است كه شخص شي جين پينگ نيز در سال 2012 و پيش از تصدي مقام رياست‌جمهوري به مدت دو هفته از انظار عمومي ناپديد شده و حتي ديدار با هيلاري كلينتون وزير خارجه وقت امريكا را كه به چين سفر كرده بود، از دست داد. با اين حال در شرايطي كه غيبت‌هاي معنادار افراد مشهور اقتصادي و سياسي در چين عمدتا به واسطه انتقادات، واگرايي‌ها يا رفتارهاي غير تشكيلاتي و مالي است، غيبت يك مقام ارشد كه بيش از اندازه به رييس‌جمهوري چين نزديك بوده و سال‌هاست از افراد مورد اعتماد وي به شمار مي‌رود، نمي‌تواند موضوعي ساده باشد؛ چراكه طولاني‌تر شدن مدت زمان غيبت كانگ به اين شائبه دامن مي‌زند كه احتمالا يك اختلاف عميق يا پرونده‌اي بزرگ درخصوص وي وجود داشته كه منجر به حذف شدن يكي از نزديك‌ترين افراد به حلقه رهبري چين باشد. هر چند كه ممكن است وزير خارجه طي روزهاي آتي دوباره در انظار عمومي ظاهر شود و طبق روال بسته در ساختار حكمراني چين، هيچ كس در خارج از حزب نيز متوجه نشود كه دليل اصلي غيبت معنادار 26 روزه وزير خارجه چين چه بوده است.