بازار سرمايه به ريزش‌ها ادامه مي‌دهد
چرا بورس ضربه گير تورم نشد؟
يك اقتصاددان: تصميم‌گيران اصلي، ذينفعان اقتصادي هستند
در حالي كه چهار ماه از سال 1402 پشت سر گذاشته شده، شاخص كل بورس كه تا سطح دو ميليون و ۱۶ هزار و ۳۸۵ واحد خود را بالا كشيده بود، بار ديگر ديروز به پايين اين كانال سقوط كرد تا در طول سه ماه بهار و يك‌ماه سپري شده از تابستان به‌طور متوسط ۲.۸ درصد بازدهي داشته باشد. اين در حالي است كه گزارش بانك مركزي نشان مي‌دهد شاخص كل بورس در سال گذشته نزديك به 44 درصد نسبت به پايان سال 1400 رشد كرده بود و در واقع اميدواري سهامداران را به رونق بازار سرمايه افزايش داده بود.
بازدهي بيشتر بازارها در همين مدت يكساله بيش از بورس بوده و شايد به همين دليل فعالان بازار سرمايه وضعيت خود را با تورم و بازدهي طلا و ارز مقايسه مي‌كنند و بنابراين بازار سرمايه را جاي امني براي فرار از «تورم موجود» نمي‌دانند. مثلا به اين ارقام و محاسبات نگاه كنيد: قيمت طلا از پارسال تا الان ۹۶۴ هزار و ۱۰۰ تومان به‌ازاي هر گرم افزايش پيدا كرده و بازدهي بيش از ۷۱ درصدي داشته است. سكه تمام بهار آزادي از آخرين روزهاي تيرماه سال قبل تا الان ۱۲ ميليون و ۷۰۱ هزار تومان افزايش قيمت داشته و براي سرمايه‌گذاران تقريبا ۸۵.۵ درصد سود به جا گذشته است. سرمايه‌گذاري در حوزه نيم سكه در اين يكساله 82 درصد رشد داشته و بازدهي ربع سكه بيش از 90 درصد بوده است. بنابراين، اين سوال مطرح مي‌شود كه چرا چشم‌انداز بورس براي سهامداران مثبت نيست؟ پس از افشاي دسترسي برخي سهامداران حقوقي به اطلاعاتي مبني بر افزايش نرخ خوراك پتروشيمي‌ها در ارديبهشت ماه (كه مهم‌ترين شركت‌هاي موجود در بازار سرمايه هستند و درآمد دلاري دارند) بورس دچار افت شديدي شده و حالا هم اعتماد سهامداران به اين بازار خدشه‌دار شده است.
پيمان مولوي، اقتصاددان در خصوص ريزش‌هاي اخير شاخص بورس و بازگشت شاخص كل به كانال 1 ميليون و 900 هزار واحدي به «اعتماد» گفت: يكي از دلايلي كه باعث خروج پول از بورس شده، اين است كه چشم‌انداز سهامداران حقيقي و حقوقي (به دليل بحث‌هايي كه در مورد نرخ خوراك پتروشيمي‌ها مطرح شده بود و باعث كاهش حاشيه سود شركت‌ها شد) براي سرمايه‌گذاري در بازار سرمايه مثبت نيست و اين بازار را براي سرمايه‌گذاري خود اقتصادي نمي‌بينند. تنها زماني اين بازار براي سهامداران اقتصادي خواهد شد كه روند فعلي تغيير كند در غير اين صورت حركت بورس به صورت لاك‌پشتي و بسيار كند خواهد شد.اين كارشناس اقتصادي در پاسخ به اين پرسش كه خروج منابع مالي از سوي حقيقي‌ها به كدام بازار مي‌رود، گفت: زماني كه منابع مالي از بورس خارج مي‌شود به بازارهايي نظير ارز و طلا در كوتاه‌مدت وارد مي‌شود و در ميان‌مدت هم به سمت بازار ملك مي‌رود.
جذابيت بازار سرمايه نسبت به ساير بازارها كمتر است
مولوي تصريح كرد: آنچه بايد اين روزها مورد توجه قرار گيرد اين است كه به دليل شرايطي كه براي قيمت دلار و طلا به وجود آمده و هر روز نرخ‌ها در حال ريزش هستند ممكن است بسياري از افراد اين پول‌هايي كه از بورس خارج مي‌كنند را براي مدتي در حساب‌هاي بانكي‌شان نگه دارند و در انتهاي تابستان كه روند نرخ دلار و بازارهاي موازي مانند مسكن تغيير مي‌كند اين پول‌ها را به اين بازارها وارد مي‌كنند.
اين اقتصاددان در ادامه در پاسخ به اين پرسش كه آيا ريزش‌هاي اخير بورس با ركود فراگير اين روزهاي اقتصاد ايران ارتباط دارد، خاطرنشان كرد: يك قسمتي از اين ريزش‌ها چندان ارتباطي به ركود اقتصادي در كشور ندارد و به دليل موضوعي است كه در خصوص خوراك پتروشيمي‌ها مطرح شد و باعث كاهش سود شركت‌هاي پتروشيمي شد. اين اتفاقات موجب شد تا حاشيه سود شركت‌هاي پتروشيمي از 35 تا 40 درصد به 15 و 20 درصد تنزل كند و سرمايه‌گذاران حقوقي و حرفه‌اي هم با وجود اين تورم 40 درصدي سرمايه‌گذاري در اين بازار جذابيت چنداني براي‌شان ندارد.
تنزل رتبه ايران در بخش آزادي اقتصادي به 159
مولوي در مورد تصميمات دولتي‌ها در ريزش‌هاي بورس نيز خاطرنشان كرد: به نظر مي‌رسد فروكاستن تمامي مشكلات و ريزش‌ها در بازار سرمايه به اقتصاد دولتي خنده‌دار و نوعي مغالطه باشد، زماني كه در يك اقتصادي با رتبه 159 در بخش آزادي اقتصادي هستيم و در اقتصادي شديدا ذينفعانه زندگي مي‌كنيم تصميم‌گيران اصلي هم ذينفعان هستند و اين ذينفعان هم در گروه‌هاي متعددي در اقتصاد ايران مشغول فعاليت‌اند كه از صادرات تا واردات و دريافت ارز 4200 توماني و يا ارز 28500 توماني ارتزاق مي‌كنند و از نرخ بالاي خوراك پتروشيمي‌ها به يك صورت و از نرخ پايين خوراك هم به گونه‌اي ديگر بهره مي‌گيرند و به همين خاطر ذينفعان اقتصادي تنها يك گروه نيستند و دولت هم يكپارچه نيست.اين اقتصاددان تصريح كرد: البته تصميمي كه اخيرا اعلام شد و حاشيه زيادي هم داشت در مورد نرخ خوراك پتروشيمي‌ها بود كه بدون در نظر گرفتن آينده سهامداران در ايران و اوضاع شركت‌ها و حاشيه سود آنها انجام شد و تنها با اين ذهنيت بود كه بتوانند كسري بودجه دولت را تامين كنند كه تاثير آن را هم مي‌توان در ريزش‌هاي اخير بازار سرمايه ديد.
بازار سرمايه الزاما هواي گرم و يا سردي ندارد
مولوي در پاسخ به اين پرسش كه چرا با وجود آنكه بسياري از كارشناسان بورسي اين حوزه را براي سرمايه‌گذاري در سال 1402 خوب و سودده ارزيابي مي‌كردند اما در 4 ماهه ابتدايي سال شرايط اين بازار هر روز بدتر شده است، گفت: به نظر مي‌رسد اين كارشناسان بيشتر در مورد هواشناسي اظهارنظر كرده‌اند چرا كه بازار سرمايه الزاما هواي گرم و يا سردي ندارد و شرايط بورس به بنياد اقتصاد ايران برمي‌گردد و اينكه قرار است با تورم بالا بورس هم رشد داشته باشد اما اين موضوع اشتباه است زيرا بورس مي‌تواند رشد خوبي داشته باشد منتها با وجود وضعيتي كه دولت براي قيمت‌ها ايجاد مي‌كند و مرتبا اين نرخ‌ها را تغيير مي‌دهد به نظر نمي‌رسد سرعت اين بازار از ساير بازارها بيشتر شود.اين اقتصاددان در مورد اينكه كدام بازار براي سرمايه‌گذاري سودده‌تر است، گفت: در حال حاضر بهترين بازار براي سرمايه‌گذاري بازار املاك و مستغلات است و بازارهاي ديگر مانند بازار دلار و طلا و بازاري نظير بورس به دليل حضور دولت و تحولاتي كه در آن انجام مي‌دهد فعلا در رتبه‌هاي بعدي قرار دارند اما به نظر مي‌رسد بازار املاك و مستغلات فعلا سرعت بالاتري نسبت به ساير بازارها در ايران داشته باشد.