سيد محمد خاتمي:
راه‌ها بسته شده اما مي‌خواهند در انتخابات شركت كنيم
گروه سياسي|«راه‌ها بسته شده اما مي‌خواهند در انتخابات شركت كنيم.» اين عبارات تصوير دقيقي از وضعيت اصلاح‌طلبان در انتخابات ارايه مي‌كند، فضايي كه در آن از يك طرف، امكاني براي كنشگري فعال در اختيار اصلاح‌طلبان قرار نمي‌گيرد اما از آنان خواسته مي‌شود دست به مشاركت زده و حضور فعالي داشته باشند. هرچند خاتمي با رويكرد انتقادي نسبت به شرايط سخن مي‌گويد اما فاصله جريان اصلاحات از براندازي را هم يادآور شده و «براندازي را نه ممكن و نه مطلوب» مي‌داند. خاتمي جريان اصلاح‌طلبي را مخالف براندازي و منتقد نظام حكمراني معرفي مي‌كند. در عين حال «خوداصلاحي» را كم‌هزينه‌ترين و بهترين راه پيش روي حاكميت معرفي مي‌كند. رييس‌جمهور اسبق كشور اين سخنان را در جمع اعضاي هيات‌رييسه جبهه اصلاحات ايران كه به ديدار وي رفته بودند، بيان كرد. سيدمحمد خاتمي كه در جمع اعضاي هيات‌رييسه جبهه اصلاحات ايران سخن مي‌گفت، اعلام كرد بله، اصلاح‌طلبان و بسياري از مردم حق دارند و مي‌خواهند در انتخابات شركت كنند اما بايد روزنه‌اي وجود داشته باشد كه بتوان شركت كرد. وقتي كه مي‌گوييد در انتخابات شركت كنيد ما مي‌گوييم شما آنها را كه نمي‌پسنديد بيرون كرده و از حق شهروندي محروم كرده‌ايد و راه‌ها را روي آنها بسته‌ايد. وي در ادامه اين اظهارنظر خود گفت: بله، اصلاح‌طلبان و بسياري از مردم حق دارند و مي‌خواهند در انتخابات شركت كنند اما بايد روزنه‌اي وجود داشته باشد كه بتوان شركت كرد. البته اينكه اصلاح‌طلبان بخواهند در انتخابات شركت كنند يا نه، بستگي به تصميم جبهه اصلاحات دارد اما بالاخره حكومت بايد راه‌ها را باز كند، حتي راه‌هاي حداقلي و نمي‌شود همه راه‌ها را بست و باز هم انتظار شركت گسترده داشت. خاتمي با بيان اينكه من بارها ديدگاه خودم را از منظر اصلاح‌طلبي يادآور شده‌ام و حتي در مقدمه بيانيه ١٥ ماده‌اي بيان كرده‌ام اين روند و روال حكمراني كه وجود دارد، نه به نفع مردم است و نه در دراز مدت قابل دوام! افزود: از سوي ديگر ما نمي‌خواهيم نظام از پا درآيد، زيرا همان‌طور كه گفتم براندازي را نه ممكن مي‌دانم و نه مطلوب و حتي معتقديم بسياري از كساني كه ادعاي براندازي دارند، موفق نمي‌شوند و اگر هم موفق شوند از جمله با كمك نيروهاي خارجي خواهد بود كه در اين صورت ايران ما دچار هرج و مرج و خسارت‌هاي فراوان‌تري خواهد شد و نيز رنج و مصيبتي بر مردم كه خواسته اصلي آنها زندگي كردن است، وارد مي شود كه به مراتب بيشتر از حال و گذشته خواهد بود و ايران عزيز بيش از پيش آسيب خواهد ديد. رييس دولت اصلاحات با تاكيد مجدد بر اينكه ما هم با براندازي مخالفيم و هم با نحوه حكمراني كه وجود دارد، گفت: بنابراين به اينجا رسيديم كه خود اصلاحي شايد كم‌هزينه‌ترين و بهترين راه باشد. البته به شرطي كه حاكميت نظرات خيرخواهانه ديگران را تحمل كند و دست به اصلاح خود چه در ساختار، چه رويكرد و چه رفتار بزند. وي اضافه كرد: ولي به نظر مي‌رسد حاكميت اين پيشنهاد خود اصلاحي را هم يك نوع انحراف مي‌داند و با آن نيز برخورد مي‌كند و با شيوه و روشي كه ما گفتيم نظام اصلاح شود و بماند و به هم نخورد، موافق نيست. در حالي كه اگر خود اصلاحي صورت نگيرد به اين معناست كه حكومت در ميان‌مدت به سمت خود براندازي پيش خواهد رفت، چرا كه اين روال حكمراني، روالي نيست كه بتواند تداوم داشته باشد.
چرايي شكل‌گيري جبهه اصلاحات
خاتمي در ادامه به چرايي شكل گيري جبهه پرداخت و گفت: يكي از مشكلات اساسي اين است كه در كشورهايي مثل ما و با اين نحوه حكمراني چيزي به عنوان حزب، سنديكا، صنف به صورت نهادينه جا نيفتاده و به رسميت شناخته نمي‌شود. اگر ما حزب و صنف به معناي واقعي داشتيم، ديگر نيازى به جبهه نبود. سابقه احزاب شاهد اين ماجراست؛ آنها يا قدرت ساخته‌اند و ابزاري در دست قدرت يا متكي به بيگانه در خارج از كشور و اگر هم استقلال داشته‌اند خيلي زود از صحنه خارج شده يا از كار افتاده‌اند. در حالي كه احزاب بايد قدرت‌ساز باشند و نه قدرت ساخته!وي افزود: ما حزب به اين صورت كه در نظام‌هاي مردم‌سالار هست، نداريم و چند حزب هم بودند كه نتوانستند پا بگيرند ،چرا كه يا مردم به آنها اعتنايي نكردند و خود به خود از بين رفتند يا حكومت اجازه رشد به آنها نداد. بنابراين به گروه‌هايي با سلايق مختلف اصلاح‌طلبي كه عنوان حزب يا تشكيلات را دارند، گفته شد بياييم اين پراكندگي را سامان دهيم و گروه‌هايي كه به هم نزديك‌ترند، به‌طور موقت جبهه تشكيل دهند. خاتمي با بيان اينكه جبهه به اين معنا نيست كه در آن اختلاف وجود ندارد، گفت: همان‌طور كه ميان دو حزب و يك جناح هم اختلاف وجود دارد، در جبهه هم اختلاف هست. جبهه‌اي كه در درونش اختلاف نباشد معنا ندارد. اما مهم اين است كه با تدبير و عقلانيت كاري كنيم كه اختلاف حل شود و به نزاع تبديل نشود. البته اين كار مهمي است كه مديريت و هيات‌رييسه جبهه بايد انجام دهند و ضمن رعايت بي‌طرفي نسبت به همه افراد و گروه‌ها، اهداف و وجوه مشترك ميان آنها را پيدا كرده و به حفظ انسجام و وحدت كمك كنند. البته ضمن آنكه اختلافات در جبهه را بايد به رسميت شناخت اما يك چارچوب و اصولي هم بايد تعريف شود تا بر اساس آن چارچوب هر نوع فعاليتي انجام گيرد، به خصوص در تصميمات خاص! به اين معنا كه بحث و صحبت شود و نظرات مختلف با هم برخورد كند و به يك جمع‌بندي برسد. سپس وقتي جبهه با روشي دموكراتيك به يك جمع‌بندي با راي اكثريت رسيد، نتيجه آن بايد عملي شود. اگر كسي در جبهه برخلاف اصول و معيارها و آن چارچوب عمل كرد، قابل قبول نيست. وقتي مي‌گويند انسجام، به اين معنا نيست كه همه تابع يك نظر باشند. اما اگر چارچوبي پذيرفته‌ايم، انسجام و منطق حكم مي‌كند در عمل نظر اكثريت مبنا قرار گيرد و بايد انجام شود. نه اينكه اگر نظرات افرادي، راي اكثريت را نياورد بگويند ما مي‌رويم و نظر خودمان را انجام مي‌دهيم، اينكه صحيح نيست و نمي‌شود فردي بگويد چون اين نظر جبهه را قبول ندارم پس خلاف آن را انجام مي‌دهم، اين غيرمنطقي است.
جابه‌جايي‌ها در جبهه اصلاح‌طلبي
رييس دولت اصلاحات ضمن انسجام‌بخش خواندن مديريت بهزاد نبوي در جبهه اصلاحات طي دوره قبل گفت: جا دارد در همين جا از آقاي نبوي تجليل كنم؛ با اينكه ايشان انساني صاحب‌نظر و تحليل در سياست هستند و سوابق مبارزاتي چه پيش از انقلاب و چه بعد از انقلاب دارند، همواره به عنوان يك انسان فداكار، پيگير مسائل تشكيلاتي هستند و توانستند نسبت به اختلاف‌هاي درون جبهه بي‌طرفانه و با درايت مديريت كنند. وي در خصوص انتخاب رييس اين دوره جبهه اصلاحات گفت: آقاي نبوي اگر كنار رفتند به خواست خودشان اين كار صورت گرفت. الحمدلله خانم منصوري جايگزين ايشان شدند كه فرد توانايي هستند و من مديريت و تدبير خانم منصوري را به خوبي مي‌شناسم. خاتمي در ادامه در پاسخ به درخواست ارايه رهنمودهايي به جبهه خطاب به اعضاي هيات رييسه گفت: توجه داشته باشيد به هرحال اين جبهه تشكيل شده است. پس تلاش كنيد اولا به هيچ قدرتي وصل نباشيد و شما خودتان رهنمود ساز باشيد و من هم به عنوان يك عضو كوچك جريان اصلاحات نظر خودم را مي‌گويم. توقع من اما اين است كه جبهه كاملا مستقل و بدون اتكا به ارشاد و راهنمايي ديگران تصميم بگيرد و البته اين صلاحيت را هم دارد. در عين حال جبهه بايد جست‌وجو كند و ببيند جز راه‌هاي تجربه‌شده، چه راه‌هاي مدني ديگري براي اصلاحات وجود دارد تا انجام شود.
آذر منصوري: افزايش روند خالص‌سازي
آذر منصوري، رييس جبهه اصلاحات نيز در ابتداي اين ديدار ضمن قدرداني از مواضع رو به جلوي خاتمي به خصوص مواضعي كه بعد از جنبش زن، زندگي و آزادي اتخاذ كرده است، گفت: به هر حال امسال انتخابات را در پيش رو داريم و با اينكه ما بنا نداشتيم به اين زودي وارد بحث تحليلي و تجويزي در مورد انتخابات شويم، اما تصويب و ابلاغ قانون جديد انتخابات كه به نظر يك نوع خودتحريمي در راستاي خودبراندازي است و نيز اعلام زودهنگام زمان ثبت‌نام‌ها موجب شد جبهه وارد فاز جديد و ناگزيري از اعلام موضع و صدور بيانيه شود. وي با بيان اينكه ما به عنوان جرياني كه خود را اصلاح‌طلب مي‌دانيم مدام بايد از حاكميت و جامعه تحليل دقيق و واقع‌بينانه داشته باشيم، افزود: در حال حاضر شاهد افزايش روند خالص‌سازي هستيم كه از نگاه عاملان و حاملان آن، بايد مقدمات ظهور را فراهم كند. آنها بدون توجه به هشدارها در مورد شكاف‌ها و گسست‌هاي موجود و روند فزاينده بحران‌هاي همه‌جانبه و نيز فقدان مشروعيت سياسي، از يك طرف راي همه مردم را ناديده مي‌گيرند و از طرف ديگر هم از طريق ارايه لوايحي چون حجاب وعفاف عملا بر صورت جامعه چنگ مي زنند. حالا در چنين شرايطي و با توجه به روندي كه در جريان است، بايد ببينيم آيا مي‌توانيم تاثيرگذار باشيم يا نه؟ به اين ترتيب كه بتوانيم از يك سو سرمايه اجتماعي اصلاح‌طلبان را احيا كنيم و از سوي ديگر نهاد انتخابات و صندوق راي را به صاحبان اصلي آن بازگردانيم. رييس جبهه اصلاحات همچنين درباره رويكرد اعضاي جديد هيات‌رييسه اين جبهه گفت: سعي ما در جبهه همگرايي و انسجام حداكثري است، اما قاعده تصميم‌گيري‌ها بر مبناي سازوكار مصوب جبهه با راي اكثريت است وبالطبع اعضا اعم از حقيقي و حقوقي بايد پايبند به تصميمات جمعي باشند و البته اميدواريم اجماع معناداري در اين دوره شكل بگيرد. در ادامه و پيش از سخنان سيدمحمد خاتمي، هريك از اعضاي هيات‌رييسه تحليل و نگاه خود نسبت به مسائل و شرايط كشور و نيز وضعيت حال حاضر جبهه اصلاحات را بيان كردند.