به احترام مدنيت و تاريخ‌مان برخيزيم!
بهروز مرباغي
روزهاي خوش و ايام بد نيز تمام مي‌شود. هميشه. ممكن است توشه‌اي از آن برداريم و ممكن است به زودي فراموشش كنيم و به دغدغه‌ها و تلواسه‌هاي روزمره مشغول شويم. برخي از اين روزها آموزه‌هاي خاص دارند. مثلا نوروز. آموزه مهم «مدنيت تاريخي ايران و ايرانيان». بخواهيم يا نخواهيم، رسوبات تاريخي اين مدنيت در وجود تك‌تك ما ايرانيان وجود دارد.
همين مدنيت است كه اصالت و قدرت ما را در جهان به رخ مي‌كشد. همين مدنيت تاريخي است كه امروز ما آمادگي جذب عالي‌ترين ظرايف فني و علمي جهان را داريم. اگر امروز در گوشه و كنار جهان ايرانيان زيادي داريم كه در عالي‌ترين مناصب علمي و فني قرار دارند، ثمره همان رسوبات مدني تاريخي است. مردم ايران، در سده‌ها و هزاره‌ها، تمدن را تمرين كرده. با تمام افت‌وخيزهاي كوتاه و بلند، خود را از گردنه‌هاي تاريخ عبور داده و تجربه زيسته مهمي دارد كه امروز
به كارش مي‌آيد. آثار مهم تاريخي در سيراف، شوش، شوشتر و ده‌ها نقطه ديگر كشور، نشان از عمق دانش فني و علمي ايرانيان در طول تاريخ دارد. و هركجا علم و دانش باشد، شكفتگي اجتماعي و خرد عمومي بيشتر است و جهالت كمتر. ايران و ايرانيان اين تجربه را دارند. ما در عصر ساسانيان آيين‌نامه بهره‌برداري از آب را داشتيم. حتي سازماني شبيه به وزارتخانه‌هاي امروز براي مديريت آب داشتيم. در عصر هخامنشي روال و آيين مشخصي در حوزه كار و كارگري داشتيم و نظام‌نامه استخدام و حقوق در مشاغل دولتي و ديواني داشتيم. امروز اين مضامين را از روي گِل‌نوشته‌هاي باستاني مي‌شود خواند و ارايه كرد. اين مدنيت تاريخي است كه امروز ايرانيان را مستعد پذيرش عالي‌ترين رموز علمي و فني جهاني مي‌كند.
در سايه اين مدنيت تاريخي است كه امروز در ايران كامپيوتر و هوش مصنوعي به سهولت جا مي‌افتد و در زماني كوتاه تبديل به بخشي عادي در زندگي مردم مي‌شود. به عبارتي ديگر، ما سال‌ها و قرن‌ها تمرين زندگي اجتماعي و مديريت ملي داشته‌ايم و ثمرات آن اندوخته تاريخي است كه امروز مي‌توانيم به سرعت در چرخه دانش و مديريت جهاني جا بيفتيم. نبايد دلسرد از برخي بروزات نامتمدنانه شويم و اصالت و اقتدار مدني خود را فراموش كنيم. در زندگي يك مردم و يك ملت، حتما، دوره‌هاي افت و افول هم هست ولي اين دوره‌ها كه براي زندگان آن دوره، سخت و پلشت به شمار مي‌رود، در زندگي تاريخي و مدني كشور، در حد «لحظه» و «آني» از مدنيت آن مردم است و گذرا. مهم آن است كه جامعه مدني و انساني يك سرزمين در مدار پيشرفت باشد.
اگر چنين باشد نبايد نگران افت و افول مقطعي بود. به قول معروف، «بالاتر از اين زمانه، زمان جاري است». تاريخ‌مان را معتبر بدانيم و در زير پرچم آن، گردن افراشته و سربلند به پيش برانيم. ايران و ايراني شايسته بالاترين درجه احترام جهاني است. به آن درجه خواهيم رسيد. حتما.
معمار و مدرس دانشگاه