لاله‌هاي كاغذي، نمادي براي بازگرداندن حيات فرهنگي به لاله‌زار
مرجان يشايايي
هفته قبل در جمع انجمن دوستداران لاله‌زار بودم؛ گروهي كه در تلاش است تا حيات فرهنگي و تفريحي را به خيابان لاله‌زار تهران بازگرداند. اين گروه - كه مي‌توان آن را مدلي كوچك از حركت‌هاي مدني براي احياي زيبايي‌ها و وجوه فرهنگي شهر دانست - چندي است به همت خانم ترانه يلدا، معمار و شهرساز و فعال مدني، كه خود در نزديكي لاله‌زار خانه دارد، فعاليت خود را براي احياي لاله‌زار آغاز كرده. با صنف الكتريك كه مهم‌ترين صنف در لاله‌زار جنوبي است و بيشترين فضا را در خيابان لاله‌زار اشغال كرده، چندين بار ملاقات كرده‌اند تا شايد بتوانند با همفكري يكديگر براي ساماندهي انبارهايي كه در فضاهاي فرهنگي سابق جا خوش كرده‌اند، چاره‌اي كنند. با پليس راهور جلسه گذاشته‌اند تا طرح‌هاي خود براي ساماندهي موتورسواران را به پليس ارائه بدهند. با شهرداري براي ترميم جداره‌هاي ساختمان‌هاي قديمي مذاكره كرده و طرح‌هايي ارائه داده‌اند و از زيباسازي منطقه خواسته‌اند تا در خانه اتحاديه را كه مرمت شده به روي مردم باز كنند. اينها همه گواه يك تلاش جمعي و خردمندانه براي احياي اولين خيابان مدرن پايتخت است كه ناصرالدين شاه بعد از بازگشت از اولين سفر فرنگ دستور داد تا آن را از وسط باغ‌هاي لاله‌زار بكشند. لاله‌زار از آن موقع شد نماد ورود شهرسازي مدرن به ايران. پس از آن لاله‌زار دوره‌هاي متفاوتي را از سر گذرانده. زماني اين خيابان جاذبه گردشگري و تفريحي پايتخت بود و بسياري را حتي از شهرهاي دور و نزديك براي ديدن تئاترها، فيلم‌ها يا شنيدن موسيقي‌هاي مردمي و خوردن غذا در كافه‌هاي متعدد به سوي خود مي‌كشاند. از آن دوران گراندهتل، خانه اتحاديه، تئاتر نصر و سينماهاي متعددي كه بسياري از آنها به انبارهاي صنف الكتريكی بدل شده، هنوز از خاطره جمعي ايراني‌ها نرفته است. امروز، به‌رغم برخي تلاش‌هاي شهرداري براي مرمت دست‌كم سيماي اين خيابان كه در لاله‌زار شمالي مي‌توانيد شاهد آن باشيد، لاله‌زار ديگر آن قطب فرهنگي نيست و رونق و درخشندگي سابق خود را از دست داده و فعلا صنف الكتريكی كه با انبارها و موتورهاي خود چهره لاله‌زار را به كلي تغيير داده، در آن حرف اول را مي‌زند. همه اينها را گفتم تا به اينجا برسم كه حالا انجمن دوستداران لاله‌زار در حركتي تازه به فكر ابداع نمادي براي حركت مدني خود افتاده و لاله‌هاي كاغذي به شكل اوريگامي را به عنوان نمادي براي خود و جلب نظر مردم انتخاب كرده است.
نمادها يا سمبل‌ها همواره براي تداوم يا ابداع يا انتقال معاني به مردم نقشي انكارناشدني داشته‌اند. مهم‌ترين نماد هر كشور پرچم آن است. نمادها در مراسم آييني ما ايراني‌ها نيز ريشه‌هايي عميق دارند كه مهم‌ترين و آشناترين آن حضور علم و كتل در برگذاري مراسم عاشوراست. در اندازه‌هاي فراملي و بين‌المللي نيز آشناترين نماد صليب سرخ جهاني است كه قرار است هر جا ديده شود، آن مكان مصون از حمله باشد. به اين ترتيب نمادها را مي‌توان ابزاري براي فهم همگاني نكته‌اي يا برپا كردن اعتراضي يا به راه انداختن حركتي يا تداوم رسمي دانست كه در اندازه‌هاي بين‌المللي، ملي، منطقه‌اي و محله‌اي به كار گرفته مي‌شوند. انجمن دوستداران لاله‌زار نمادي را براي خود طراحي كرده كه بتواند تداعي كننده لاله‌زار فرهنگي و زيبا باشد و لاله‌هاي كاغذي را ساخته تا نظر شهروندان و مسوولان را براي احياي اولين خيابان پايتخت بيشتر جلب كند.
عضو انجمن دوستداران لاله‌زار