از هند گرفته تا آلمان و ايالات متحده، جنگ غزه پيامدهاي بزرگي بر سياست داخلي كشورها خواهد گذاشت.كمتر مسالهاي ميتواند مانند جنگ غزه افكار عمومي جهاني را برانگيزد. پس از حمله ۷ اكتبر حماس و پاسخ بيسابقه اسراييل عليه غزه كه به كشته شدن ۲۲ هزار فلسطيني منجر شده، مردم در اقصي نقاط جهان در حمايت از فلسطينيان به خيابانها آمدند.
اين جنگ بهطور قابل توجهي تنشها در خاورميانه را افزايش داده و اكنون ميدان نبرد به لبنان، عراق، سوريه و درياي سرخ گسترش يافته است. فراتر از خاورميانه، پسلرزههاي جنگ در سراسر جهان احساس شده و مجادلات و مناقشهها بر سر آزادي بيان، كشمكشهاي ديپلماتيك جنجالي در سازمان ملل را افزايش داده است.
تمام اين رويدادها در حالي رخ ميدهد كه قرار است حدود ۴۰ درصد از جمعيت جهان امسال در بيش از ۴۰ كشور دنيا به پاي صندوقهاي راي بروند. در بسياري از اين كشورها، جنگ غزه در حال ايجاد يا تشديد شكافهاي سياسي بوده كه ميتواند پيامدهاي انتخاباتي به همراه داشته باشد. در اينجا نگاهي داريم به اينكه چگونه اين درگيري ميتواند در سياست جهاني امسال خود را نشان دهد.
قمار بايدن
فارغ از سرزمينهاي اشغالي، پيامدهاي سياسي جنگ احتمالا در ايالات متحده به شدت احساس خواهد شد؛ جايي كه درگيري اسراييل و حماس به موضوع سياست خارجي حساسي تبديل شده كه براي رايدهندگان اهميت خاصي دارد. از زمان حمله ۷ اكتبر، جو بايدن قاطعانه در كنار اسراييل ايستاده و كمكهاي نظامي ايالات متحده به آن را براي تقويت دفاع موشكي گنبد آهنين تسريع بخشيده و كنگره را تحت فشار قرار داده تا بسته كمكي قابل توجهي براي اسراييل تصويب كند. او همچنين از حق وتوي ايالات متحده در شوراي امنيت، براي وتوي قطعنامهاي كه خواستار آتشبس ميشد، استفاده كرد.
از آنجايي كه انتقادات بينالمللي و درونحزبي عليه بايدن نسبت به رويكردش در قبال اسراييل و تلفات سرسامآور غيرنظاميان افزايش يافته است، رييسجمهور امريكا موضع سختتري در قبال آنچه او بمباران «بيرويه» در غزه توصيف ميكند، اتخاذ كرده است. اما تاكنون نخواسته كه كمكهاي نظامي ايالات متحده را به تغيير استراتژي جنگي اسراييل مشروط كند.به عقيده اِيمي مكينِن، كارشناس فارن پاليسي، حمايت بايدن از اسراييل شخصي و عميقا ريشهدار است. او حتي خود را قلبا يك صهيونيست توصيف ميكند. اما بايدن رييسجمهور كشور و رهبر حزبي بوده كه شديدا بر سر نحوه واكنش به جنگ غزه دچار انشقاق شده است. حمايت تزلزلناپذير حزب دموكرات از اسراييل بهطور فزايندهاي توسط جناح مترقي آن زير سوال رفته است.در ميان رايدهندگان، اوضاع به همان اندازه پيچيده است. نظرسنجي ماه دسامبر نيويوركتايمز و كالج سينا نشان داد كه ۵۷ درصد از پاسخدهندگان با واكنش بايدن به جنگ غزه مخالف بودند. اين رقم در ميان رايدهندگان جوان به ۷۲ درصد ميرسد كه يكي از پايگاههاي اصلي پيروزي او در انتخابات ۲۰۲۰ عليه ترامپ بود.در انتخابات ايالات متحده، سياست خارجي جايگاهي ثانوي دارد. بر اساس همين نظرسنجي، كمي بيش از يك درصد از پاسخدهندگان جنگ غزه را مبرمترين موضوع مدنظر خود ذكر كردند. اما در يك رقابت رياستجمهوري سرنوشتساز، حمايت قاطع بايدن از اسراييل ميتواند به قيمت آراي گرانبهاي او در ايالتهاي كليدي مانند ميشيگان كه داراي جمعيت زياد عرب و مسلمان است، تمام شود.حمايت ايالات متحده از اسراييل همچنين تلاشهاي واشنگتن براي متقاعدسازي نيمكره جنوبي براي همراهي با غرب در جنگ اوكراين را پيچيده كرده است. بايدن به دنبال گره زدن اين دو جنگ به يكديگر بوده و اوكراين و اسراييل را دو دموكراسي در حال جنگ با دشمناني كه به دنبال نابودي آنها هستند، معرفي كرده است. اما بسياري از ناظران، واشنگتن و غرب را به دليل پاسخ پر سروصدا به اشغال اوكراين توسط روسيه و پاسخي ملايم به اشغال مستمر سرزمينهاي فلسطيني توسط اسراييل متهم كردهاند.
بازي هند با كارت اسراييل
صدها ميليون هندي در بهار امسال پاي صندوقهاي راي بزرگترين دموكراسي جهان ميروند. مانند ايالات متحده، بعيد است كه سياست خارجي عامل اصلي تعيين نتيجه انتخابات هند باشد؛ اما اين بدان معنا نيست كه اصلا تاثير نخواهد داشت. پس از چندين دهه اجتناب از روابط ديپلماتيك با اسراييل و برقراري رسمي آنها در دهه ۱۹۹۰، هند طي سالهاي اخير، به ويژه از زماني كه نارندرا مودي در سال ۲۰۱۴ نخستوزير شد، روابط خود با آن را تعميق بخشيد. مودي به دنبال شركاي بيشتري در خاورميانه ميگشته و امروزه پس از مسكو، اسراييل دومين تامينكننده تسليحات هند است.
حركت اسراييل به سمت ناسيوناليسم مذهبي نيز منبع الهام برخي پيروان مودي شده است. دانيل ماركي از موسسه صلح ايالات متحده مينويسد كه شؤونيستهاي هندوي هند، اسراييل را منعكسكننده كشور خودشان دانستهاند.نيكولاس بلارل، دانشيار دانشگاه ليدن در رابطه با اين موضوع گفت: «مقايسه هند با وضعيت غزه و ادعاهاي مبارزه با حزب حاكم هند، يك نيروي بسيجكننده قدرتمند در انتخابات آينده اين كشور تلقي ميشود.»
ابراز نزديكي حزب بهاريتا جاناتا با اسراييل همچنين بر تمايز كليدي سياست خارجي آن با حزب كنگره ملي هند كه اپوزيسيون اصلي حزب حاكم محسوب شده، تاكيد دارد. مدتهاست كه كنگره ملي هند با مبارزات فلسطينيها براي تشكيل كشور مستقل همدردي ميكند. در حالي كه اين حزب حمله ۷ اكتبر حماس به جنوب سرزمينهاي اشغالي را محكوم كرد، اما با انتقاد از راي ممتنع دولت هند به قطعنامه ماه اكتبر سازمان ملل براي آتشبس فوري در غزه، موافق راي مثبت به آن بود.امت پاتس، مدير عمليات ديدبان منطقه خاورميانه و شمال آفريقا در موسسه مشاوره مديريت ريسك كرايسس۲۴ در ايميلي به فارن پاليسي گفت: «ممكن است واكنش هند به جنگ غزه، به يكي از دغدغههاي رايدهندگان هندي تبديل شود.»
بسترسازي براي راديكالها
آنگلا مركل، صدراعظم آلمان، در سال ۲۰۰۸ و در جريان سفر خود به سرزمينهاي اشغالي امنيت اسراييل را اولويت اساسي دولتش خواند و بخشي از تعهد عميق اين كشور را براي جبران رفتار نازيها با يهوديان توصيف كرد. اما در سالهاي اخير، بحثهاي آرامي در مورد حمايت قاطع آلمان از اسراييل و تضاد ممنوعيت انتقاد از اسراييل با آزادي بيان شكل گرفته است.بر اساس گزارشهاي ادعايي ايالت زاكسن-آنهالت آلمان شرقي از متقاضيان جديد تابعيت آلمان خواسته تا كتبا تاييد كنند كه حق موجوديت ادعايي اسراييل را به رسميت شناخته و «هرگونه تلاش عليه موجوديت آن را محكوم كنند». صهيونيسمستيزي و انكار حق موجوديت اسراييل به صراحت توسط قانون اساسي آلمان ممنوع شده و از همه شهروندان انتظار ميرود از آن تبعيت كنند. با اين حال، روشنفكران آلماني نامههاي سرگشادهاي درباره نحوه واكنش اين كشور به جنگ غزه مبادله كردهاند؛ در حالي كه عرصه هنري آلمان نيز شاهد موجي از رويدادها و همكاريهاي لغو شده به دليل انتقاد هنرمندان از اسراييل يا استفاده از كلمه «نسلكشي» براي توصيف اقدامات تلآويو در غزه بوده است. برخيها وسعت پوشش اين موضوع در مطبوعات بينالمللي را بيش از حد ميدانند. يورگ لائو، خبرنگار روزنامه آلماني ديزايت ميگويد: «من از اينكه برخي گذشته بد آلمان را با قضاوت درستي كه دولت آلمان بايد در قبال جنگ غزه داشته باشد، ربط ميدهند، گله دارم.» او با اشاره به اينكه آنالنا بائربوك، وزير امور خارجه آلمان در جريان سفرش به خاورميانه بهطور گسترده در مورد بحران انساني غزه صحبت كرده است، گفت: «حمايت از اسراييل بدون قيد و شرط نبوده و بسيار پيچيدهتر است.» افزايش توجهات به حافظه فرهنگي آلمان ميتواند هزينهزا بوده و با روايت «اول آلمان» حزب راست افراطي آلترناتيو براي آلمان طنينانداز باشد. پيشبيني ميشود كه اين حزب در انتخابات منطقهاي اواخر امسال به همراه حزب چپ پوپوليست جديد، پيروزي بزرگي به دست آورد. لائو گفت: «هر دوي اين احزاب به دلايل مختلف عقيده دارند كه ما بايد محدوديتهايي كه از گذشته آلمان نشات ميگيرد را كنار بگذاريم.»
زنگ هشدار براي اعراب
در اواخر اكتبر، قانونگذاران پارلمان تونس لايحهاي ارايه دادند كه هرگونه تلاش براي عاديسازي روابط با اسراييل را جرمانگاري ميكرد. اين قانون در تلاش براي ايجاد ديواري آتشين در مقابل روند گسترده عاديسازي ميان اسراييل و كشورهاي عربي است كه پيش از جنگ در جريان بود. اين قانون قبل از حمله حماس در دست بررسي بود؛ اما پس از جنگ، گفتوگوها در مورد آن سرعت گرفت. همدردي با فلسطينيان در تونس كه در دهه ۱۹۸۰ ميزبان سازمان آزاديبخش فلسطين بود، عميق و ديرپاست.
لايحه پيشنهاد مجازاتهاي سختي (بعضا تا ۱۰ سال حبس در نظر گرفته) و آن را «جرم عاديسازي» توصيف ميكند. همچنين هرگونه تماس با اسراييليها يا شركتهاي آن را جرم دانسته كه اجراي آن را دشوار و سخت ميكند.
در چرخشي شگفتانگيز، قيس سعيد، رييسجمهور اين كشور كه قبلا هرگونه تلاش براي عاديسازي روابط با اسراييل را خيانت توصيف كرده بود، با اين لايحه مخالفت كرد. سعيد كه سابقه بيان اظهارات يهوديستيزانه علني دارد، در توجيهي پيچيده گفت كه وقتي تونس اسراييل را به عنوان كشور به رسميت نميشناسد، پس نيازي به جرمانگاري عاديسازي روابط با آن وجود ندارد.
با اين حال، برخي قانونگذاران تونسي مدعي شدهاند كه چرخش سعيد به اين دليل است كه ايالات متحده براي توقف اين لايحه مداخله كرده است. يكي از نمايندگان پارلمان كه در اين روند شركت داشت، با اشاره به آنچه «مكاتبات رسمي سفارت امريكا در تونس با وزارت امور خارجه» خواند، به نشريه لوموند گفت كه ايالات متحده تهديد كرده كه در صورت تصويب اين لايحه، تحريمهايي عليه تونس وضع ميكند. سعيد متهم شده كه بهطور پيوسته نهادهاي دموكراتيك تونس را از بين برده است؛ بنابراين بعيد است كه توبيخ غافلگيركننده پارلمان در مورد اين لايحه بر نتيجه انتخابات رياستجمهوري اواخر امسال تاثير بگذارد. اما حمايت كشورهاي غربي از اسراييل در جريان محاصره و جنگ غزه، تاثير منفي عميقي بر افكار عمومي مردم عرب داشته است. نظرسنجي موسسه عربسنج كه در بازه حملات ۷اكتبر انجام شده بود، نشان داد كه با شروع كارزار نظامي اسراييل عليه غزه، محبوبيت كشورهايي كه روابط قوي يا گرمتري با اسراييل دارند، به شدت نزد افكار عمومي تونس كاهش يافته است. اگرچه تونس تنها يك كشور است، اما كساني كه اين نظرسنجي را انجام دادند، در مقالهاي براي فارن افرز خاطرنشان كردند كه از لحاظ تاريخي، اين كشور منعكسكننده افكار عمومي جهان عرب بوده است. فاضل عليرضا، محقق غيرمقيم موسسه خاورميانه گفت: «اين مساله تاثيرات ماندگاري خواهد داشت.» او افزود: «ما افرادي ديديم كه جوايزي كه از اتحاديه اروپا دريافت كردهاند را پس فرستادند، افرادي ديديم كه افتخاراتي كه از غرب به آنها داده ميشد را علنا رد ميكردند. آنها معتقدند كه غرب واقعا در اقدامات اسراييل در جنگ غزه شريك بوده است.»