پشت پرده بازداشت نخست‌وزير پيشين پاكستان
رويارويي «خان» و «ارتش»
به گزارش آسوشيتدپرس، در آخرين دور از تغييرات از كارزار ارتش پاكستان براي به حاشيه راندن يكي از منتقدان برجسته خود، عمران خان نخست‌وزير سابق پاكستان روز سه‌شنبه به 10 سال زندان محكوم شد. محكوميت عمران خان به واسطه پرونده‌اي قضايي است كه در آن نخست‌وزيري پيشين متهم به افشاي اسرار دولتي است. اين حكم حدود يك هفته قبل از اين صادر شد كه مردم پاكستان براي اولين انتخابات ملي از زمان بركناري عمران خان در آوريل 2022 به پاي صندوق‌هاي راي خواهند رفت.
تحليلگران به دليل سركوب گسترده ارتش بر جناب خان و حاميانش، اين انتخابات را يكي از كم‌اعتبارترين انتخابات در تاريخ 76 ساله پاكستان مي‌دانند. بركناري او منجر به رويارويي سياسي بين عمران خان 71 ساله و ارتش پاكستان شد.
به گفته ناظران، ارتش اين كشور دست نامرئي در سياست پاكستان دارد. عمران خان و حاميانش ارتش را متهم به سازماندهي براي بركناري او كرده‌اند؛ اتهامي كه رهبران نظامي آن را رد مي‌كنند. از آنجايي كه عمران خان و حاميانش ژنرال‌هاي پاكستان را به چالش كشيده‌اند، همين امر محبوبيت خان را در ميان مردم بالا نگه داشته و خشم عمومي نسبت به ارتش را افزايش داده است. در ماه مه، صدها معترض به تاسيسات نظامي حمله كردند؛ رخدادي كه زماني در پاكستان غيرقابل تصور بود.
همسر عمران خان، بُشرا بي‌بي نيز در اين پرونده به 14 سال حبس محكوم شد. دادگاه هم عمران خان و هم همسر او را به فروش غيرقانوني هداياي دولتي موسوم به «توشاخانا» متهم كرد.
قاضي همچنين هر دوي آنها را به مدت 10 سال از تصدي مناصب سياسي محروم كرد. حكمي كه در جلسه استماع در زندان راولپندي صادر شد. ناظران زمان صدور احكام را مهم مي‌دانند، چراكه اين احكام درست يك هفته قبل از اين صادر شد كه مردم پاكستان در انتخابات سراسري پاي صندوق‌هاي راي خواهند رفت. اگرچه عمران خان در حال حاضر از نامزدي منع شده است، همچنان محبوبيت زيادي در ميان راي‌دهندگان دارد. اين دومين محكوميت خان در پرونده توشاخاناست.
دادستان پرونده ادعا كرد كه خان و همسرش در دوران نخست‌وزيري او 108 هديه از سران دولت و مقامات خارجي دريافت كرده‌اند كه برخي از آنها ميليون‌ها روپيه ارزش دارد و بسياري از آنها به طور غيرقانوني ازسوي اين زوج نگهداري يا فروخته شده‌اند. عمران خان ابتدا در ماه آگوست در اين پرونده به سه سال حبس محكوم شد، اما پس از رد اين حكم ازسوي دادگاه عالي و پس از ارايه شواهد جديدي ازسوي بازرسان درباره جواهراتي كه وليعهد سعودي به عمران خان داده بود و ادعا مي‌شد از سوي او و همسرش نگهداري مي‌شود، رسيدگي‌هاي قانوني دوباره آغاز شد. از زماني كه پاكستان به همه خارجي‌هاي غيرقانوني دستور داد تا كشور را ترك كنند، اقدامي كه عمدتا افغان‌ها را تحت‌تاثير قرار داده است، خشونت در منطقه مرزي با افغانستان رو به افزايش است. در پاسخ، به نظر مي‌رسد ارتش كارزار ارعاب گسترده‌اي را با هدف تضعيف حزب سياسي عمران خان، حزب تحريك انصاف پاكستان (PTI) و مهار بازگشت سياسي عمران خان راه‌اندازي كرد. حكم روز سه‌شنبه را دادگاه ويژه‌اي صادر كرد كه سال گذشته تاسيس شد و تحليلگران معتقدند كه اين دادگاه تحت نفوذ ارتش است.
عمران خان اين محاكمه را «بازي هميشگي» توصيف كرده است كه نتيجه آن از پيش تعيين شده بود. حزب تحريك انصاف پاكستان اعلام كرد كه درخواست تجديدنظر خواهد داد. تيمور مالك، يكي از وكلاي عمران خان، در پستي در شبكه ايكس نوشت كه چنين بي‌اعتنايي گستاخانه‌اي به قانون اساسي در محكوم كردن موكلش قبلا هرگز مشاهده نشده بود. شاه محمود قريشي، وزير امور خارجه پيشين و از دستياران نزديك عمران خان نيز روز سه‌شنبه در همين پرونده به 10 سال حبس محكوم شد. به نظر مي‌رسد ارتش پاكستان در آستانه انتخابات سراسري قصد دارد تا جاي ممكن از نفوذ عمران خان و حزبش بكاهد و آنها را به حاشيه ببرد.
شهباز شريف، رقيب سرسخت عمران خان كه قبل از ترك قدرت در سال 2017 به شدت از سوي ارتش حمايت مي‌شد، اواخر سال گذشته بازگشت؛ اقدامي كه بسياري آن را بازگشت به قدرت قلمداد مي‌كردند. مداخله شديد ارتش در سياست واكنش شديد عمومي فوق‌العاده‌اي را به دنبال داشته است. ويديوهايي در انتقاد از سركوب طرفداران حزب عمران خان در رسانه‌هاي اجتماعي منتشر شده‌اند.
در همين رابطه، سخنراني‌هاي عمران خان كه مقامات ارتش پاكستان را با نام به باد انتقاد مي‌گيرد، نااميدي جوانان را از نظام سياسي پاكستان نيز عميق‌تر كرده است. زاهد حسين، تحليلگر سياسي در اسلام‌آباد به رويترز گفت كه قطعا آنچه احساس مي‌شود، نارضايتي فزاينده در ميان مردم از ساختار قدرت و آنچه اكنون در حال وقوع از سوي ارتش است. او افزود كه جامعه پاكستان نوعي تغيير مي‌خواهد. تحليلگران مي‌گويند كه به‌‌رغم اين نااميدي فزاينده، دست ارتش در شكل دادن به سياست در ماه‌هاي اخير قوي‌تر شده است، زيرا ژنرال‌هاي اين كشور به دنبال بازگرداندن كنترل خود هستند.