اختتاميه فستيوال «كوچه» لغو شد
برخورد قهري با آيينِ شاد
پيمان بزرگ‌نيا*
تكثر قوميت‌ها در ايران باعث شده تا رنگين‌كماني از فرهنگ‌ها از جمله: آيين‌هاي نمايشي و موسيقي‌ها را در كشور عزيزمان ايران داشته باشيم، همين خود دليل تمايز ما با بسياري از كشورهاست. به جرات مي‌توان گفت در كمتر جاي دنيا چنين تنوع فرهنگي وجود دارد؛ از كرانه‌هاي درياي خزر تا خليج نيلگون فارس، از شرق تا غرب، در هر جاي اين كشور رپرتوار موسيقي منحصر به فرد وجود دارد كه به لحاظ اشتراكات فرهنگي همچون زنجيره به هم متصلند.
مردم خونگرم و مهمان‌نواز بوشهر در ادوار تاريخ ميزبان مسافراني از گوشه و كنار ايران بوده‌اند كه براي تجارت، امرار معاش يا تفريح سفر كرده‌اند. خود استان بوشهر هم داراي قوميت‌هايي از جمله عرب، لر، ترك قشقايي و حتي مسافراني است كه از آن سوي آب‌ها به اين خطه آمدند و همه با صلح و صفا كنار هم زيسته‌اند و موسيقي و زبان خود را هم حفظ كرده‌اند. فستيوال كوچه در بندر بوشهر و در عمارت تاريخي حاج رييسي مردم اين شهر تاريخي را به استقبال موسيقي نواحي ايران برد. مردمي كه عشاق آن با «شروه‌خواني» غم هجران مي‌خوانند. صيادانش با «نيمه» خستگي كار از تن به در مي‌برند و با «بيت» عروس را روانه خانه بخت مي‌كنند.
در ماه محرم خاص‌ترين مديحه‌ها و نوحه‌ها در اين منطقه اجرا مي‌شود و فستيوال كوچه بادرايت، همدلي و طراحي برگزاركنندگانش بدون حمايت مالي و بودجه‌هاي كلان به يك جشنواره مهم در زمينه موسيقي تبديل شده؛ اجرا در اين فستيوال حتي براي هنرمنداني كه در اغلب جشنواره‌هاي داخلي و خارجي اجرا داشته‌اند هم مهم محسوب مي‌شود.
موسيقي اقوام و عشاير ايران بخشي از زندگي مردم هر قوم محسوب مي‌شود و شاديانه‌ها بخش مهمي از اين موسيقي هستند و اجراي آن در هر اقليم داراي آداب و فرم خاصي است مثلا در بين هموطنان كرد همراه با «هل پركي» و در بين قوم لر همراه با «چوپي» و... اجرا مي‌شوند در جنوب ايران و در بين بندرنشينان هم كارآواها و هم سوگ‌آواها و به ويژه شاديانه‌ها همراه با فرم و شور خاصي چون «سركنگي» و «دست زدن» يا «چپ زدن» اجرا مي‌شود و اين بخشي از زندگي مردم اين خطه است. شادي حق طبيعي يك ملت و واكنش‌هاي آييني و حس و حال هر منطقه نسبت به منطقه ديگر متفاوت است؛ مردم جنوب ايران نيز همانند ساير مناطق شادي خود را با توجه به فرهنگ‌شان ابراز مي‌كنند؛ فرهنگي كه هزاران سال سينه به سينه از نسلي به نسل ديگر منتقل شده است. حمايت و استقبال گسترده مردم از اين فستيوال گواه اين است كه مردم مشتاق شركت در چنين آيين‌هاي اصيلي هستند؛ حال طبيعتا متوليان فرهنگي كشور بايد از چنين جشنواره‌هايي كه تجلي‌گر فرهنگ غني كشورمان هستند، حمايت كنند، اما متاسفانه به جاي پشتيباني، با برخورد قهرآميز موجب دلسردي برگزاركنندگان و مردم مي‌شوند.
من به عنوان يكي از اهالي موسيقي نواحي دست برگزاركنندگان اين فستيوال را مي‌فشارم و خوشحالم كه چنين جشنواره‌اي توانست بخش بزرگي از مردم را به سمت آيين‌هاي موسيقي نواحي جلب كند.
* پژوهشگر موسيقي نواحي