كتابخانه
زخمی روزگار، قاسم شکری
محمد مهاجری / آخرین کتابی که از قاسم شکری منتشر شده است زخمی روزگار نام دارد که پیش از این هم کتابهایی با عنوان نقص فنی، بوی خوش تاریکی و مارمولکی که ماه را بلعید از این نویسنده بهچاپ رسیده است. کتاب با احترام به چارلز بوکوفسکی تقدیم شده است به بد نوشتن و این یعنی تعيین تکلیف نویسنده با مخاطب، آن هم در همان ابتدای کار. کتاب 17 فصل دارد که در ابتدای هر فصل باز هم نویسنده با قدم زدن روی اعصاب مخاطب (خلاصه) حضور خود را به او یادآوری میکند. طوری که انگار منِ مخاطب هنگام خواندن کتاب باید سایه نویسنده را هم بالای سرم احساس کنم. قاسم شکری در جایی از کتاب از خدا طلب بخشش میکند که نویسنده شده است، با این وجود اما حتم دارد که خواننده کتابش زخمی روزگار را دوستداشتنیترین اثری خواهد دانست که او تا به امروز نوشته است. این پارادوکس هنگامی جالب میشود که نویسنده با توجه به حتمی که اشاره شد، از خریدار کتاب التماس میکند که «محض رضای خدا این کتاب عامیانه را بخرید.» شاید اینها همه توجیهی برای فضاهای به طنز آلوده کتاب باشد اما به هرحال قابلتامل است.در یک نگاه کلی باید گفت زبان قاسم شکری در این اثر عاری از پیچیدگی و مغلقگویی است. شاید این اتفاق هم بهخاطر این باشد که تم کار طنز است. اما چه بسیار کتابهای طنزی که مخاطب به سختی با آنها ارتباط برقرار میکند و همین امر باعث میشود تا خواننده از خیر خواندن آنها بگذرد. در زخمی روزگار اما این اتفاق به ندرت افتاده است و مخاطب برای ادامه دادن کتاب بیشتر ترغیب میشود تا تعدیل. حالوهوای کتاب هم دستخوش پریشانگوییهای راویست که گاه خوب است و گاه نیست. به عبارتی پشت شوخیهای راوی بیش از حد شعور نهفته است. تا جایی که در بعضی از سطرها خواننده احساس میکند نویسنده چه فکری درباره او کرده است؟!با این همه باید گفت سوژه قاسم شکری جذابیت معصومانهای دارد. پرداختن به زندگی فردی یک بشقاب نصبکن ماهواره بهخودیخود در فضای امروزی جامعه ما یک سوژه بکر است، هرچند که دیگر از حالت تابو خارج شده است. در زخمی روزگار، ما با آدمی سر و کار داریم که قرار است ولنگار، فراموشکار، عاشقپیشه، طناز، سادهدل و به وقت خودش باهوش باشد. او در ذهنش بهدنبال ناکجاآبادی به نام آرمانشهر است، هرچند که اصلن نمیداند آرمانشهر یعنی چه. روی هم رفته باید گفت کتاب بیالتماس نویسنده هم خواندنی است. زبان محاوره کتاب هم کمک زیادی به درک موقعیتهای توصیف شده راوی دارد. زخمی روزگار در 170 صفحه و به قیمت 7500 تومان ناقابل در انتظار مخاطب است.
یک نمکدان پر از خاک گور
خواندن کتاب یک نمکدان پر از خاک گور یعنی قدم زدن در یک تونل تاریک. تجربهای سرد ولی عاری از ترس. کتاب عنوان تحریککنندهای برای خوانده شدن دارد. از این حیث باید گفت مخاطب برای نویسنده کتاب مهم است. اما این را هم باید گفت که طرح روی جلد آن چندان جذاب نیست. این رمان کوتاه یا داستان بلند، اولین کتاب حسین قسامی است. شاید نقطه عطف کتاب در همان صفحه نخست باشد که نویسنده کتاب را به کتابخانههای عمومی آباده تقدیم کرده است. جغرافیایی که حوادث کتاب آنجا حادث شده است.روایت قصه به شیوه اول شخص مفرد است و رئالیسم داستان براساس سهگانه مرگ و خاک و نیستی طرحریزی شده است. در یک نگاه کلان میتوان گفت داستان میتواند دارای تم تلخ و محیط خاکستری باشد اما این رویکرد نباید به قیمت کاهش هیجان قصه تمام شود. چیزی که متاسفانه در این کتاب اتفاق افتاده است. با این همه اما این کار از آن جمله کتابهای است که مخاطب را وادار میکند تا آن را به پایان برساند. کتاب یک نمکدان پر از خاک گور را هم بامداد نو در 98 صفحه و به قیمت 7000 تومان روی دست کتابفروشیها گذاشته است که امیدوارم دستبهدست شود.
نقد، آفرینشی در زبان
هر متنی سکوتی دارد و هر سکوتی، پژواکی؛ این خلاصهای است از کتاب، نقد، آفرینشی در زبان. حسین رسولزاده، نویسنده کتاب است. از او تاکنون دو مجموعه نقد ادبی، یک مجموعه داستان و یک مجموعه شعر منتشر شده است.
کتاب حاضر مجموعه مقالههایی است پیرامون جایگاه نقد و اثر در پیشگاه مخاطب. اینکه در ذهن مخاطب کدام یک بر دیگری ارجحیت دارد. و اینکه آیا نقد باید درباره اثر باشد یا خود، متنی است بر اساس اثر؟ در جایی دیگر به استقلال نقد از اثر میپردازد. به عبارتی نویسنده تلاش میکند تا نقد را متنی معرفی کند که میتوان آن را مستقل از اثر ارزیابی کرد.این کتاب خوراک مخاطب کاوشگر در وادی نقد ادبی است. نویسنده معتقد است که واقعیت از جنس جهان است و ابزاری برای حرکت نویسنده به سوی ساخت اثر. در حالیکه اثر خلق شده، در عین حال که واقعیت است اما از جنس زبان است. از همینرو به باور حسین رسولزاده، نویسنده کسی است که جهان خارج از زبان را وارد شبکه زبان کند.فارغ از محتوای تحلیلی کتاب و با احترام به سکوتی که در متن آن است باید گفت خواندن این اثر کمی پیچیده و بغرنج است. شاید اساس مطالعه نقد به خودی خود اینچنین باشد اما ای کاش نویسنده کتاب فصاحت کلامش را نسبت به بیان اندیشههایش در اولویت قرار میداد. نشر بامداد نو این کتاب را در 1100 نسخه و به قیمت 12000 تومان منتشر کرده است.