گرجستان به صحنه رویارویی مخالفان و حامیان «قانون روسی» تبدیل شد
کارزار 20 ساله دموکراسی
ناتا پرادزه در اوایل ژانویه پس از ریختن رنگ بر نماد جوزف استالین در کلیسای جامع سامبا در تفلیس، نام خود را بر سر زبانها انداخت. حضور نماد مستبد شوروی در یکی از کرسیهای قدرت کلیسای ارتدوکس گرجستان، برای این فعال سیاسی، نمادی از مارپیچ سیاسی و اجتماعی گرجستان در حرکت به سمت استبداد بود. به نظر مردم گرجستان بیم آن دارند که استبداد به کشورشان مسلط شود. منتقدان پارلمان این کشور میگویند پیشنویس قانون «نفوذ خارجی»، رسانههای مستقل و سازمانهای غیردولتی را که بیش از 20درصد از بودجه خود را از خارج دریافت میکنند ملزم میکند به عنوان عامل «نفوذ خارجی» باید فعالیتها و داراییهای خود را ثبت کنند. این قانون مشابه اقداماتی است که کرملین برای سرکوب مخالفان از زمان آغاز جنگ پوتین علیه اوکراین به کار گرفته است. به این ترتیب، اتحادیه اروپا هشدار داده است که تصویب این لایحه به چشمانداز گرجستان برای پیوستن به این بلوک پایان میدهد. این درحالی است که تظاهرات گسترده گواهی بر میزان حمایت تقریبا 90درصد از مردم گرجستان از الحاق به این اتحادیه است. ایالاتمتحده نیز وعده بسته جامع تحریمها و توقف کمکهای دولتی را در صورت ادامه اقدامات پارلمان برای پیشبرد این لایحه داده است.
برای درک اینکه چگونه گرجستان، جایی که نیروهای روسی از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی بیش از یکپنجم قلمرو آن را اشغال کردهاند، به این لحظه مهم در تاریخ مستقل خود رسیده است، درک کنترل قاطع و همهجانبه بر زندگی عمومی ازسوی حزب رویای گرجستان بسیار مهم است. روزنامه بالین تایمز قبلا از منابعی که به حلقه نزدیک تاجر میلیاردر، بنیانگذار الیگارشی، بیدزینا ایوانیشویلی، دسترسی داشتند صحبت کرده بود. این حزب لایحه «نفوذ خارجی» خود را پس از اولین تلاش فاجعهبار نافرجام برای به پایان رساندن آن در ماه مارس گذشته، مجددا بر سر زبانها انداخته است. ایوانیشویلی معتقد است که در حال حاضر این چهره تحت تحریمهای واقعی غرب به دلیل روابط طولانیمدتش با منافع قدرتمند روسیه قرار دارد. این منابع میگویند که این اقدامات به ایوانیشویلی اجازه میدهد تا داراییهای خود را در برابر نظارتهای ناظر محافظت کند. او آماده است داراییهای عظیم فراساحلی خود را به گرجستان منتقل کند تا از داراییاش در برابر اقدامات اساسی امریکا و اتحادیه اروپا در آینده حراست کند.
در صورت تصویب این لایحه، که سهشنبه در سومین قرائت آن در پارلمان به تصویب رسید، تحولات پیشبینی تلخی را از آنچه ممکن است پیش بیاید، ارائه میدهد. در جریان سرکوب فزاینده معترضین، دهها تن از منتقدان دولت از سوی پلیس ضدشورش، نیروهای ویژه و گروهی موسوم به تیتوشکی (اراذل و اوباش اجارهای خیابانی) مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. در مقابل، صدها نفر دیگر تماسهای تلفنی ناشناس تهدیدآمیزی دریافت کردهاند.
در پسزمینه تشدید ناآرامی مدنی و اعتراض فزاینده بینالمللی علیه تصمیم پارلمان، حزب رویای گرجستان تمایل کمی برای آمدن به میز مذاکره با نمایندگان اتحادیه اروپا و ایالاتمتحده در مورد قانون پیشنهادی نشان داده است. شالوا پاپواشویلی، ريیس پارلمان، هفته گذشته گفت که اگر ريیسجمهور، سالومه زورابیشویلی بر مذاکرات به عنوان بخشی از وتوی پیشبینی شده خود اصرار داشته باشد، پارلمان نیز متعهد میشود که با شرکای غربی به شرط ارائه توصیههای قابل قبول، دیدار کند. به نظر میرسد از آن زمان و پیش از آخرین رایگیری، بدون سر و صدا، در مفاد لایحه بازنگریهایی صورت گرفته است. درحالی که پیشنویس اولیه لایحه تنها جریمه علیه سازمانها را در بر میگرفت، اکنون شامل جریمههایی تا سقف 5000 دلاری (یا 1435 پوند، در کشوری که میانگین حقوق ماهانه آن 371 پوند است) برای افراد دارای حساب خارجی میشود که اطلاعات درخواستی دولت را ثبت نمیکنند.
روی کاغذ، این امر نه تنها میتواند به پروندههای شخصی، ایمیلها و پیامهای تلفنی تعمیم یابد، بلکه به گفته وکلای قانون اساسی گرجستان، هرگونه اطلاعاتی که در غیر این صورت مشمول حمایت قانونی سختگیرانه باشد، ازجمله سوابق پزشکی و حتی جزيیات روابط جنسی و ترجیحات یک فرد نیز میتواند گسترش یابد.
به دنبال این تحولات، زورابیشویلی، ريیسجمهور گرجستان تصمیم گرفت تا طبق انتظار اولیه، حداکثر دو هفته دیگر رد قانون را اعلام کند. اما، بهرغم اینکه از نظر قانون این اقدام زورابیشویلی تاثیر کمی دارد، حامیان او آن را به عنوان تصمیمی محتاطانه و حسابشده ستایش کردهاند. از سوی دیگر، وتوی ريیسجمهور فضای کمی برای حزب رویای گرجستان برای مذاکره با مخالفین یا کمرنگ کردن پیشنهادات خود باقی میگذارد. اکنون صحنه سیاسی گرجستان برای شاید مهمترین تصمیمی مهیا شده است که دولت گرجستان از زمان شروع اعتراضات علیه لایحه «نفوذ خارجی» بیش از یک ماه پیش با آن مواجه شده است. زورابیشویلی، ريیسجمهور گرجستان، روز شنبه قانون «نفوذ خارجی» را به شکل نمادین وتو کرد و گفت که این قانون اساسا روسی را وتو میکند، چراکه با قانون اساسی گرجستان در تضاد است.