انتقاد يك اقتصاددان از نظرات برخي كانديداها درباره تحريم
تحريم‌ها چه چيزي داشته جز كوچك‌تر شدن سفره مردم؟
تفاوت در ديدگاه‌ها و نوع نگاه كانديداهاي انتخاباتي به موضوع تحريم‌ها و ميزان اثرگذاري آن بر اقتصاد كشور در مناظرات اخير نامزدهاي انتخاباتي يكي از مهم‌ترين موضوعاتي بود كه به آن پرداخته شد و نشان داد كه هنوز طيف اصولگرا (جليلي، زاكاني و قاضي‌زاده هاشمي) بر اين باورند كه تحريم‌ها چندان اثري بر اقتصاد ايران نداشته و در مقابل پزشكيان و پورمحمدي به صورت شفاف پيامدهاي منفي تحريم‌ها بر اقتصاد كشور را برشمرده‌اند. صادرات و واردات ابزاري مهم براي كسب درآمدهاي ارزي كشور به‌شمار مي‌رود و نظرات كاندايدهاي رياست‌جمهوري در اين دو مناظره نشان داد كه هر كدام از آنها چه رويكردي در حوزه تجارت خارجي و اقتصاد داخلي كشور خواهند داشت و چه ديدگاهي براي ادامه مذاكرات با غرب دارند، تنها كسي كه در اين مناظرات در وسط اين اختلافات ايستاد قاليباف بود كه نه منكر اهميت تحريم‌ها شد و نه آنها را به عنوان مساله اصلي كشور مطرح كرد و تنها بر ضرورت توجه به ظرفيت‌هايي مانند رابطه با چين و روسيه تاكيد كرد كه از آنها استفاده نمي‌شود و همين سخنان هم نشان‌دهنده عدم تمركز اين كانديدا در مذاكره با غرب است. در اين ميان يكي از سخنان متاثركننده‌اي كه در اين مناظرات گفته شد از سوي مصطفي پورمحمدي بود كه گفت سال 1395 در كنار آقاي طيب‌نيا به عنوان اعضاي شوراي عالي پولشويي در جلسه شوراي عالي امنيت ملي شركت داشتيم و مشكلات مربوط به تبادلات مالي كشور و موضوع FATF در اين جلسه مطرح شد اما در پايان جلسه آقاي جليلي اعلام كرد اگر شما مسوول كشور بوديد ما FATF را مي‌پذيرفتم اما به دليل اينكه روحاني رييس‌جمهور است آن را نمي‌پذيريم.
مردم بن‌بست‌هاي تحريمي را حس مي‌كنند
سيد مرتضي افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه در مورد تفكري كه در بخش تحريم‌ها و انزواي بين‌المللي به وجود آمده است به «اعتماد» گفت: حتي افراد غيرمتخصص هم به بن بست‌هايي كه تحريم‌ها در كشور ايجاد كرده است پي برده‌اند، ضمن آنكه مردم هم با پوست و گوشت‌شان زيان تحريم‌ها را حس كرده‌اند. او ادامه داد: متاسفانه لجاجت‌هاي عده‌اي كه بيشتر براي كسب قدرت بود به قيمت باقي ماندن تحريم‌ها و فشار شديد اقتصادي و معيشتي بر مردم تمام شد و مانع از آن شد كه مشكل تحريم‌ها حل شود، به خصوص در دوره جو بايدن كه بهترين فرصت براي دولت سيزدهم بود تا اين موضوع را نهايي كند، هر‌چند از دوره آقاي روحاني اقدامات موثري هم انجام شده بود و به مراحل پاياني هم نزديك شده بودند اما صرفا به دليل اينكه برجام و حل مسائل تحريمي به نام آقاي روحاني تمام نشود و تبليغي براي ايشان نباشد اين اتفاق نيفتاد.
روحاني براي چند سال شر تحريم‌ها را كم كرد
افقه تصريح كرد: متاسفانه امروز هم عده‌اي طلبكارانه با موضوع تحريم‌ها برخورد مي‌كنند و در عين حال نامزد رياست‌جمهوري هم شده‌اند و در اين مناظرات با نگاه به دوربين تلويزيون از سه سال عملكرد نامطلوب دولت سيزدهم دفاع هم مي‌كنند و به‌زعم خودشان به دوره رياست‌جمهوري آقاي روحاني مي‌تازند. اين كارشناس اقتصادي در ادامه گفت: اين در حالي است كه آقاي روحاني با يك تيم قوي توانست براي چند سال شر تحريم‌ها را از سر مردم بردارد و اقتصاد كشور را روي غلطك بيندازد كه متاسفانه با آمدن دونالد ترامپ همه تلاش‌ها از بين رفت و آقايان هم از اين فرصت پيش آمده سوءاستفاده كردند.
افقه ادامه داد: اما تمامي مشكلات بعد از سال ۹۷ را به بي‌تدبيري آقاي روحاني نسبت دادند، اين در حالي است كه خودشان به خوبي مي‌دانستند كه مشكلات به وجود آمده پس ازسال ۹۷ و فشارهايي كه به وجود آمده بود، ناشي از بازگشت شديد تحريم‌ها بود و نه به دليل سياست‌هاي آقاي روحاني اما به دليل كينه‌هايي كه از شخص آقاي روحاني داشتند متاسفانه اين برخوردها هم رخ داد.
بي اعتنايي‌ها به معيشت مردم قابل درك نيست
او با اشاره به سخنان مصطفي پورمحمدي درخصوص چرايي عدم حل موضوع FATF تصريح كرد: البته پشت‌پرده اين مسائل براي مردم قابل حدس بود كه ممكن است فشارهايي در داخل اجازه حل مسائل FATFرا نداده باشد كه نهايتا به صورت علني آقاي پورمحمدي در مناظرات و رسانه ملي به آن اشاره كرد، به اضافه سخنان آقاي زاكاني و آقاي قاضي‌زاده هاشمي كه هم مواردي را گفتند كه در اين سه سال چه معجزاتي شده است كه دوره آقاي روحاني اين‌گونه نبوده است و بدون شرمندگي از دوران آقاي احمدي‌نژاد تعريف كردند كه با چه فضاحتي كشور را به دولت بعد تحويل داده بود. افقه با اشاره به بي‌اعتنايي‌ها به معيشت مردم از سوي برخي نامزدهاي رياست‌جمهوري خاطرنشان كرد: اينكه سعي دارند دوره آقاي روحاني را بكوبند و از دوره آقاي احمدي‌نژاد و اين سه سال اخير كه هيچ نقطه قوتي براي گفتن ندارد به جز اينكه سفره مردم را به‌شدت كوچك‌تر كرده است و فشارهاي اقتصادي و اجتماعي را بيشتر كرده اصلا قابل دفاع نيست. اين اقتصاددان خاطرنشان كرد: اين قبيل واكنش‌ها به دليل رقابتي است كه با آقاي روحاني داشتند و نگراني از اينكه فرد ديگري شبيه ايشان بر سر كار بيايد و به همين خاطر حاضر شدند همچنان اين موارد حل نشود و اين فشارها بر مردم ادامه پيدا كند، كما اينكه تحريم‌ها هم به همين شكل بوده و FATF تنها يك بخش آن بود و مهم‌تر از همه حل تحريم‌ها بود كه باز هم به خاطر اينكه حل اين مساله به نام آقاي روحاني تمام نشود مانع از حل آن شدند.
بازگشت ترامپ شرايط را پيچيده‌تر مي‌كند
او ادامه داد: اين روزها كه در آستانه بازگشت ترامپ هستيم، احتمالا بايد در انتظار بازگشت بسياري از مشكلات هم باشيم، البته اگر رييس‌جمهور بعدي كشور آقاي پزشكيان يا آقاي پورمحمدي باشند ممكن است به سمت حل مسائل FATF و مشكلات تحريمي هم بروند البته به نظرم به هر حال اصل موضوع، برداشتن تحريم‌ها است و FATF تنها مربوط به حل روابط مالي پولي و بانكي مي‌شود و آن را تسهيل مي‌كند كه ظرف اين مدت كم هم انجام نمي‌شود، اما اگر يكي از اين چهار نامزد رياست‌جمهوري ديگر انتخاب شوند عملا نه تحريم‌ها قابل حل است و نه موضوع مربوط به FATF. افقه افزود: ضمن اينكه حتي اگر آقاي پزشكيان هم انتخاب شود مطمئن نيستم در صورت بازگشت ترامپ چه اتفاقي خواهد افتاد. اگر آقاي پزشكيان يا پورمحمدي منتخب مردم شوند، با تفكري كه در مورد سياست‌هاي خارجي دارند و مطرح كرده‌اند اين احتمال وجود دارد تا به سمت مذاكره با غرب و حل مسائل بين‌المللي برويم اما اگر ساير نامزدهاي انتخاباتي رييس‌جمهور شوند بعيد است از ليست سياه اف‌اي‌تي‌اف خارج شويم و حتي شرايط اقتصادي بدتر هم خواهد شد.