ائتلاف چپ‌ها ساختار سياسي فرانسه را به بن بست كشاند
بازي دو سر باخت مكرون
احسان پناه‌بر| به گزارش خبرگزاري فرانسه، روز يكشنبه، ائتلافي از چپ‌هاي فرانسه بيشترين كرسي‌هاي مجلس ملي فرانسه را در انتخاباتي به دست آوردند كه با اقبال گسترده مردم فرانسه روبه‌رو شد. اين انتخابات با شكست موج راست افراطي نيز همراه بود چرا كه به رغم و عده‌ها و نظرسنجي‌ها، حزب اجتماع ملي نتوانست اكثريت را در مجلس به دست آورد. اين نتيجه باعث شد كه فرانسه، ستون اتحاديه اروپا و كشور ميزبان المپيك، با چشم‌انداز خيره‌كننده مجلسي لنگ و فلج سياسي مواجه شود. آشفتگي سياسي فرانسه مي‌تواند بازارها و اقتصاد اين كشور، دومين اقتصاد بزرگ اتحاديه اروپا را متزلزل كند و پيامدهاي گسترده‌اي بر جنگ اوكراين، ديپلماسي جهاني و ثبات اقتصادي اروپا داشته باشد. امانوئل مكرون، رييس‌جمهور فرانسه، در روز برگزاري انتخابات پارلمان اروپا در 9 ژوئن، پس از افزايش آرای راست افراطي فرانسه براي پارلمان اروپا، گفت كه اقبال مردم به سمت راست افراطي بايد بررسي شود. بنابراين، او به انحلال مجلس روي آورد تا بتواند از طريق انتخابات مجدد، موضع خود را تقويت كند. اما به نظر مي‌رسد با نتايج به دست آمده روز يكشنبه، او تقريباً در هر سطحي، بازنده اين قمار سياسي بوده است. بر اساس نتايج رسمي منتشر شده در اوايل روز دوشنبه، هر سه بلوك اصلي با 289 كرسي مورد نياز براي كنترل 577 كرسي مجلس ملي، كه قدرتمندتر از دو مجلس قانونگذاري ديگر فرانسه هستند، فاصله زيادي داشتند. نتايج نشان داد كه ائتلاف چپ جبهه مردمي جديد با بيش از 180 كرسي بالاتر از ائتلاف ميانه‌رو مكرون با بيش از 160 كرسي، در جايگاه نخست قرار گرفت. حزب راست افراطي اجتماع ملي به رهبري مارين لوپن و متحدانش نيز با بيش از 140 كرسي در جايگاه سوم قرار گرفتند. به عقيده ناظران، هر چند نتايج با نظرسنجي‌ها فاصله داشت و ائتلاف چپ‌ها جاي حزب اجتماع ملي را در صدر اين جدول انتخاباتي گرفت، رشد راست افراطي در مجلس ملي مي‌تواند براي احزاب چپ و ميانه‌رو هشدارآميز باشد. حزب مارين لوپن در مجلس قبل تنها 89 كرسي در اختيار داشت.
گابريل آتال، نخست‌وزير فرانسه، كه قصد استعفا از سمت خود را دارد، در زمينه نتايج انتخابات گفت: «كشور ما با يك وضعيت سياسي بي‌سابقه مواجه است و در چند هفته آينده براي استقبال از جهان در المپيك آماده مي‌شود.» آتال افزود كه با نزديك شدن به المپيك پاريس، آماده است «تا زماني كه وظيفه كاري‌اش ايجاب كند» در سمت خود باقي بماند. هنوز 3سال از دوره رياست‌جمهوري مكرون باقي مانده است و به نظر مي‌رسد او با نخست‌وزيري از جنس ديگر بايد تعامل كند. به گزارش نيويورك تايمز، آتال مخالفت خود را با تصميم شوكه‌كننده مكرون براي برگزاري انتخابات زودهنگام اين‌بار صريح‌تر اعلام كرد و گفت: «من انحلال مجلس و برگزاري انتخابات زودهنگام را نپذيرفتم، اين تصميم رييس‌جمهور بود.» ائتلاف ميانه‌رو مكرون، رييس‌جمهور فرانسه سابقا يكي از برجسته‌ترين گروه‌ها در مجلس ملي فرانسه، البته بدون اكثريت مطلق، بود. با اين حال، توانست به مدت 2سال پست نخست‌وزيري را از آن خود كند و قانونگذاران ديگر اردوگاه‌ها را براي مقابله با تلاش‌هاي راست افراطي براي سرنگوني دولت بسيج كند.
اما، به نظر مي‌رسد مجلس جديد از چنين ثباتي بي‌بهره است. هنگامي كه مكرون براي اجلاس سران ناتو در اين هفته به واشنگتن سفر مي‌كند، كشوري را ترك خواهد كرد كه هيچ ايده روشني براي نخست‌وزير بعدي ندارد. به عقيده ناظران در گفت‌وگو با رويترز، او با اين چشم‌انداز مواجه خواهد شد كه ممكن است مجبور شود قدرت را با سياستمداراني كه به شدت درگير واگرايي هستند، شريك شود. با اين حال، بسياري از فرانسويان از سياست‌هاي او براي جلوگيري از به قدرت نرسيدن راست افراطي خشنود هستند. حاميان ائتلاف چپ در ميدان استالينگراد پاريس، جشني بزرگ برپا كرده بودند، و فريادهاي شادي نيز در ميدان ريپوبليك در شرق پاريس طنين‌انداز شد. به نظر مي‌رسد، خوشحالي آنها بيش از آنكه براي پيروزي نسبي احزاب خود باشد، براي آن بود كه حزب راست افراطي نتوانست اكثريت مجلس را به دست بگيرد.
به عقيده كارشناسان سي‌ان‌ان، حتي پيش از رأي‌گيري نيز، اين انتخابات نقشه سياسي فرانسه را تغيير داده بود. تصميم قمارگونه مكرون احزاب چپ را تشويق كرد تا اختلافات را كنار بگذارند و به اتحاد چپ جديد بپيوندند. به عقيده ناظران اتحاديه اروپا، اين امر ممكن است باعث شود بسياري از اصلاحات اصلي مكرون در فرانسه به عقب رانده شود. احزاب چپ كه در انتخابات رياست‌جمهوري پيشين نيز به‌طور سلبي از مكرون حمايت كرده بودند، اكنون برنامه‌هاي پرهزينه او را به خطر انداخته‌اند و ممكن است نظام سوسياليستي جديدي را در برنامه دولت قرار بدهند. همچنين، به دليل جنگ اسراييل با حماس، دولت فرانسه ممكن است موضع سخت‌تري عليه اسراييل در پيش بگيرد. مكرون ائتلاف چپ را «افراطي » توصيف كرد و هشدار داد كه برنامه اقتصادي آن با ده‌ها ميليارد يورو هزينه عمومي- كه بخشي از آن از طريق افزايش ماليات براي افراد پردرآمد و ثروتمند تامين مي‌شود- مي‌تواند براي فرانسه ويرانگر باشد. اين امر مي‌تواند حتي به بدهي‌هاي سرسام‌آور فرانسه به اتحاديه اروپا نيز منجر شود. عطش ائتلاف چپ براي رسيدن به قدرت بالاست. رهبران جبهه مردمي جديد بلافاصله مكرون را تحت فشار قرار دادند تا اولين فرصت را براي تشكيل دولت و پيشنهاد نخست‌وزيري به اين ائتلاف بدهد. برجسته‌ترين رهبر ائتلاف چپ، ژان لوك ملانشون، گفته كه آماده به دست گرفتن قدرت است.
همه اينها در حالي است كه خيز حزب اجتماع ملي بيش از هر زمان ديگري به چشم مي‌آيد. اين حزب كرسي‌هاي بيشتري را نسبت به دور قبل اشغال مي‌كند. اين حزب ضد مهاجرتي كه پيوندهاي تاريخي با يهودستيزي و نژادپرستي نيز دارد، اكنون بر پايه سياست اسلام ستيزي و ضديت با مهاجران مسلمان قد علم كرده است. اما از اميدهاي خود براي به دست آوردن اكثريت مطلق، كه مي‌توانست اولين دولت راست افراطي فرانسه پس از جنگ جهاني دوم را به دست آورد، فاصله زيادي دارد. پس از اينكه اين حزب در آخر هفته گذشته در راي‌گيري دور اول قرار گرفت، رقباي آن تلاش كردند تا با كنار كشيدن استراتژيك نامزدهاي طيف‌هاي گوناگون به نفع يك نامزد در بسياري از مناطق، اميدهاي آن را براي پيروزي مطلق از بين ببرند. اين امر باعث شد بسياري از نامزدهاي راست افراطي در رقابت‌هاي رودررو تنها با يك رقيب شركت كنند و پيروزي براي آنها دشوارتر شود.
بسياري از رأي‌دهندگان به اين نتيجه رسيدند كه دور نگه داشتن راست افراطي از قدرت مهم‌تر از هر چيزي است و حتي از مخالفان خود در دور دوم حمايت كردند. با اين حال، لوپن، رهبر حزب اجتماع ملي - كه انتظار مي‌رود براي چهارمين بار براي رياست‌جمهوري فرانسه در سال 2027 نامزد شود - گفت كه اين انتخابات زمينه را براي پيروزي او در آينده فراهم كرد. او افزود واقعيت اين است كه پيروزي ما تنها براي مدتي به تعويق افتاده است. جردن باردلا، دستيار 28ساله لوپن كه اميدوار بود نخست‌وزير شود، اظهار داشت كه اين نتيجه مي‌تواند فرانسه را به آغوش چپ‌هاي افراطي بيندازد.به گزارش آسوشيتدپرس، بيانيه دفتر مكرون نشان داد كه او در دعوت از نخست‌وزير احتمالي براي تشكيل دولت عجله نخواهد كرد. در اين بيانيه آمده است كه او نظاره‌گر نتايج است و قبل از اتخاذ تصميمات لازم منتظر شكل‌گيري مجلس ملي جديد خواهد ماند.
به گزارش آسوشيتدپرس، برخلاف كشورهاي اروپايي كه بيشتر به دولت‌هاي ائتلافي عادت كرده‌اند، سنت ائتلافي در فرانسه به عادت بدل نشده است. اين امر باعث مي‌شود قانونگذاران در مجلس از اردوگاه‌هاي سياسي رقيب گرد هم بيايند تا اكثريت را تشكيل بدهند. همچنين فرانسه نسبت به بسياري از كشورهاي اروپايي ديگر متمركزتر است و تصميمات بسيار بيشتري در پاريس گرفته مي‌شود. رييس‌جمهور اميدوار بود كه با در دست داشتن سرنوشت فرانسه، راي‌دهندگان از راست و چپ افراطي جدا شوند و به احزاب جريان اصلي نزديك‌تر به مركز بازگردند. مكرون اميدوار بود بخش زيادي از حمايت در سال 2017 و بار ديگر در سال 2022 براي رياست‌جمهوري را به دست آورد. ميليون‌ها راي‌دهنده به جاي اينكه پشت سر او جمع شوند، از تصميم غافلگيركننده او براي تخليه خشم خود در مورد تورم، جرم و جنايت، مهاجرت، و ساير نارضايتي‌ها، از جمله مواردي كه به سبك دولت مكرون مربوط مي‌شود، استفاده كردند. دو قطبي شدن شديد سياست فرانسه، به ويژه در اين كارزار شديد و خلق‌الساعه، هر تلاشي براي تشكيل دولت را پيچيد ه خواهد كرد.
با تمام اين تفاصيل، ناظران هشدار مي‌دهند در فرانسه مجلس ملي با 577 كرسي، كه عهده‌دار قانونگذاري در فرانسه است، بايد در سال‌هاي آتي شاهد جنگ و جدال 3رقيب همتراز باشد. هيچ گروهي حتي به اكثريت نزديك نشد و از 200 نماينده كمتر دارد. سيلوين مايلارد، نماينده حزب رنسانس مكرون به پوليتيكو گفت: اگر 240 تا 250 قانونگذار نداشته باشيد، اداره فرانسه غيرممكن است. من رييس حزب رنسانس بودم كه ائتلافي متشكل از 250 نماينده مجلس داشت، اما باز هم كار چندان آساني نداشتيم. اگرچه اتحاد چپ و ليبرال‌هاي مكرون موافقت كردند كه با همكاري و راي تاكتيكي مانع از پيروزي تجمع ملي لوپن شوند، ائتلاف عميق‌تر بين اين دو گروه براي اداره فرانسه بعيد به نظر مي‌رسد. به علاوه، پس از دور اول راي‌گيري، حزب اجتماع ملي لوپن براي اولين‌بار در تاريخ خود در مسير كسب قدرت قرار گرفته است. اين رويا يكشنبه شب پس از همكاري ميانه‌روهاي مكرون و ائتلاف جناح چپ براي دور نگه داشتن راست‌هاي افراطي، به خوشحالي جريان اصلي طرفدار اروپا، فعلا بر باد رفت.
به عقيده كلا كولكات، تحليلگر در پوليتيكو، يك هفته پيش، به نظر مي‌رسيد كه مكرون به سمت فاجعه پيش مي‌رفت و انتخابات زودهنگام او نه تنها نتوانست جلوي لوپن را بگيرد، بلكه حزب او را در يك قدمي قدرت قرار داد. تا عصر يكشنبه، ائتلاف ميانه‌روي او از بدترين اتفاقات ممكن براي خود جلوگيري كرد و به عنوان نيرويي پارلماني، هرچند كوچك‌تر به حيات ادامه داد. اما اين مرهم‌هاي كوچك نمي‌تواند اين واقعيت را پنهان كند كه راست افراطي اكنون در آستانه رقابت گسترده براي رياست‌جمهوري در سال 2027 قوي‌تر و ليبرال‌ها ضعيف‌تر شده‌اند. قبل از انتخابات زودهنگام، رييس‌جمهور رهبر بزرگ‌ترين گروه پارلمان را بر عهده داشت. او احتمالا بايد با يك نخست‌وزير يعني با يك سياستمدار مخالف خود كار كند. همين امر باعث شده است اقتدار او در داخل و اعتبار او در خارج آسيب ببيند. ژان ايو كامو، مدير گروه تحقيقاتي بنياد ژان ژور نيز به الجزيره گفت اگر يك برنده وجود داشت، او ملانشون كهنه‌كار از ائتلاف چپ افراطي بود كه در رقابت براي رساندن پيام خود پيروز شد و در اجتماع حزبش به روي صحنه رفت تا از مكرون بخواهد نخست‌وزيري چپگرا منصوب كند و جنبش او را به قدرت برساند. ملانشون اعلام كرد كه براي به دست گرفتن قدرت آماده است. اين نامزد رياست‌جمهوري فرانسه اعلام كرده است كه بدش نمي‌آيد نخست‌وزير فرانسه شود، اما به نظر مي‌رسد مكرون خوش ندارد با او همكاري كند چرا كه برنامه‌هاي اقتصادي و اجتماعي كه او سال‌هاست روي آن كار كرده است، به كلي ويران خواهد شد. اين عمل براي بسياري از سياستمداران خط مقدم همچون مكرون سمي و كشنده است.