سپهر فرهنگي عرصه اخلاق مداري
رضا ریيسي
بسياري از علاقه‌مندان به سپهر سياست از لايه‌هاي مختلف و متكثر جامعه، نام مسعود پزشكيان را به هنگامه نطق‌هاي متفاوت، آتشين و مردم‌مدارانه او در پسا اتفاقات سال 88 شنيده و او را به خاطر سپردند. شايد جمعي از اهالي رسانه آشنايي حداقلي با او در دوران وزارت و آن ماجراي استيضاح يافته بودند اما اين مرد خطابه‌گو، اخلاق‌مدار با كلامي انسان‌مدارانه و عدالت نگرانه از صحنه بهارستان به جلوت عمومي آمد و بر دل‌ها نشست. رويه‌اي كه مقطعي و دفعي و ناگهاني نبود و طي 15 سال بعدي نيز نقطه كانوني رفتارورزي او را شاكله بخشيد و به هنگامه‌اي كه براي كانديداتوري رياست‌جمهوري نيز پاي به ميدان انتخابات چهاردهمين دوره رياست‌جمهوري گذاشت، جلوه متمايز كننده مسعود پزشكياني بود كه از وعده و وعيد پرهيز مي‌كرد از برون‌نمايي تبليغاتي ابا داشت و راهي متفاوت از ديگر نامزدهاي رياست‌جمهوري طي كرد. حتي مي‌توان مدعي بود كه پزشكيان رييس‌جمهوري از اين حيث در ميان روساي جمهوري چند دهه اخير نيز متمايز است، آنجايي كه او يك خط سير ثابت گفتاري و گفتماني را پيموده كه لب لباب آن هم بر گزاره‌هاي اخلاق‌مدارانه و واژگان معنايي استوار بوده است. شايد بتوان به جرات ادعا كرد كه مهم‌ترين علت استقبال و اقبال عمومي به وي نيز بر همين مبنا استوار بود و در افواه عمومي او را صادق الوعد، منصف، حق مدار و عدالت‌گرا مي‌دانستند. عطف به همين خصايص و شاخص‌ها، اهالي رسانه و فرهنگ فارغ از سلبريتي‌هاي هنري، در اين انتخابات تمام قامت پشت پزشكيان ايستاده و به تبليغ و ترويج وي در فضاي يأس و نااميدي پيشا انتخاباتي پرداختند، كساني كه شايد بيش و پيش از همگان از فضاي جاري و ساري در سپهر فرهنگي كشور ناخشنود و متضرر شده بودند، حضور پزشكيان با آن مختصات فكري و گفتماني را مفيد به فايده براي فرهنگ گران‌سنگ اين ملك و ملت مي‌ديدند. با پيروزي پزشكيان، تلاش‌ها به ثمر نشست و مقصود حاصل شد، حاميان ديروز حال چشم دوخته بودند كه ببينند، رييس‌جمهوري در چينش و آرايش دولت به خصوص در عرصه فرهنگ و هنر چه مي‌كند و چه كساني ميدان‌دار اين عرصه خطير و تعيين كننده خواهند شد. با ابتكار عمل شخص رييس‌جمهوري و ميدان‌داري ظريف، شوراي راهبري و كارگروه‌هاي مردمي انتخاب وزرا نيز تشكيل شد تا براي اولين بار در تاريخِ تشكيل كابينه در دولت‌هاي مدرن ايران، بر اساس خرد جمعي، كار تشكيلاتي و تخصصي‌محور از لايه‌هاي مختلف و متنوع اجتماعي و سياسي، سنگ بناي اوليه گذاشته و نظر مشورتي به رييس‌جمهوري ارايه شود. تجربه بديع در مردم‌سالاري ديني كه قرار بود نقش لابي‌گري حلقه‌هاي بسته و اشخاص ذي‌نفوذ را كاسته و به دايره شمول آن بسط و توسعه دهد اما حداقل در برخي نقاط و حوزه‌ها آنگونه كه بايسته و شايسته بود عمل نگرديده و بر اساس اخبار و شايعات شماري از چهره‌ها، فراتر از نقش و جايگاه خود به دنبال ايفاي همان نقش كليدي و مهره‌چيني مسبوق به سابقه قبلي رفتند. نكته‌اي كه در سخنان سه‌شنبه 2 مرداد ماه، رييس‌جمهوري در ديدار با اعضاي ستادهاي مردمي انتخاباتي نيز مورد اشاره و تصريح قرار گرفت. جايي كه پزشكيان، گفت: انتخاب مسوولان براي ما معضل شده است چون شعار داديم انتخاب برتر مي‌كنيم… اما همه آدم‌هاي خودشان را معرفي مي‌كنند؛ نمي‌دانم بايد چه كار كنيم! اين نشان مي‌دهد كه رييس دولت چهاردهم از روند كاري و اخبار حاصله از بخشي عملكرد كارگروه‌ها و شماري از افراد شوراي راهبري راضي نيست و روند طي شده نتوانسته نظر وي را جلب كند. نكته‌اي كه نشان از تماميت‌خواهي عده‌اي افراد ذي‌نفوذ مي‌دهد، تماميت‌خواهي كه به خصوص در عرصه فرهنگ و هنر كه فضاي تساهل‌مدارانه و روامندانه لازم ميدان‌داري آن است و جنس آن مبتني بر كنش اخلاقي و فارغ از اين قبض و بسط‌هاي ثقيل و ناچسب سياسي است و در اين غوغا و هياهوي سهم‌خواهي بيش و پيش از ديگر سطوح و عرصه‌ها ضربه خورده و ساحت آن ملكوك خواهد شد.عرصه فرهنگ و هنر صحنه اخلاق‌مداري و مداراگرايي است كه مي‌بايست به اهل آن و كساني كه منطبق بر اين خصايص هستند واگذار شود به خصوص در دولتي كه رييس آن بارزترين شاخصه رفتاري و عملكردي‌اش اخلاق‌مداري بوده و هست نه افرادي از حوزه‌هاي خاص با سوابق سياسي و امنيتي كه دورترين نسبت را با مقوله فرهنگ مدارا و مداراي فرهنگي دارند.