ناظران و تحلیلگران نسبت به وقوع جنگی گسترده‌تر از پیش در منطقه هشدار می‌دهند و مناسبات طرف‌های درگیر را مبهم ارزیابی می‌کنند. از منظر آنها ترور اسماعیل هنیه فارغ از پیامدهایی که برای خاورمیانه به دنبال دارد، می‌تواند هزینه‌هایی را بر واشنگتن و دولت بایدن و همچنین تل‌آویو تحمیل کند. گروهی براین باورند که با توقف مذاکرات صلح در غزه، ساختار سیاسی حماس در غیاب هنیه تحولات تازه‌ای را تجربه کرده و از این پس تل‌آویو با جبهه‌ای منسجم‌تر روبه‌رو خواهد بود، از منظر گروهی دیگر، ترور اسماعیل هنیه موجب خواهد شد تا تهران نیز در باب غرب به عنوان حامی تل‌آویو موضع سخت‌تری اتخاذ و اولویت‌های خود را حداقل در میان مدت تغییر دهد. آنچه در ذیل می‌آید، بررسی دیدگاه‌های برخی تحلیلگران رسانه‌های جهان در این رابطه است.
الجزیره: خاورمیانه به انبار باروت تبدیل شده است/ تل‌آویو هزینه بالایی متحمل خواهد شد
دیوید دِروش، پژوهشگر دانشگاه دفاع ملی در واشنگتن به الجزیره گفت که اعلام حمایت جو بایدن، ريیس‌جمهور ایالات‌متحده از اسرايیل و دستور او در مورد استقرار تجهیزات نظامی جدید ایالات‌متحده برای تقویت امنیت اسرايیل احتمالا بر قابلیت‌های دفاعی پیشرفته‌تری متمرکز خواهد بود. کاخ سفید شامگاه پنجشنبه اعلام کرد که بایدن با نتانیاهو تماس گرفت و درباره تلاش‌ها برای حمایت از دفاع اسرايیل در برابر تهدیدها، از جمله در برابر موشک‌های بالستیک و پهپادهای تهران تاکید داشت. این امر نشان می‌دهد به‌رغم اختلافات میان بایدن و نتانیاهو در ماه‌های اخیر، تعهد ایالات‌متحده نسبت به امنیت رژیم اسرايیل پایدار است. دِروش به الجزیره گفت: از نظر تاریخی، زمانی که ایالات‌متحده نیروهای واقعی خود را برای حمایت از اسرايیل به خط می‌کند، معمولا در نقش دفاعی در بالاترین سطح قرار می‌گیرد، اما بعید است این آرایش شکل تهاجمی به خود بگیرد. این آرایش نظامی-دفاعی شامل ارائه سامانه‌های موشک‌های زمین به هوای پاتریوت و اخیرا قابلیت‌های ضد‌موشکی هوا به هوا و کشتی‌های تجسسی برای ردیابی و رهگیری پهپادها و موشک‌ها از مبدا ایران و سایر نقاط منطقه نیز می‌شود.
ابراهیم المرعشی، دانشیار تاریخ خاورمیانه در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا سن مارکوس نیز در تحلیلی در الجزیره نوشت؛ در هفته‌های اخیر، اسرايیل چند فرمانده محور مقاومت را ترور کرده و چندین تن از رهبران برجسته حماس و حزب‌الله را پیاپی به شهادت رساند. با این حال، این ترورها که اکنون به‌طور گسترده در میان سران اسرايیل به عنوان «نمایش قدرت» از آن یاد می‌شود، برای تقویت هماهنگی میان گروه‌های مقاومت و تهدید بالقوه و بالفعل امنیت اسرايیل و همچنین ثبات منطقه در دراز‌مدت موثر خواهد بود. مثلا، ترور اسماعیل هنیه در تهران، پایتخت ایران، در بامداد روز چهارشنبه، صدای میانه‌روی رهبری حماس را خاموش کرد و احتمالا این گروه را مجبور می‌کند موضعی سخت‌تر و سازش‌ناپذیرتر علیه اسرايیل اتخاذ کند. ريیس شاخه سیاسی این جنبش، اسماعیل هنیه، به طور گسترده به عنوان سیاستمداری عملگرا شناخته می‌شد. او در گذشته درباره آتش‌بس مذاکره کرده بود و قبل از شهادتش تلاش می‌کرد به آتش‌بس دیگری دست یابد تا رنج مردم غزه را کاهش دهد. به عقیده المرعشی، با نگاهی به عواقب ترورهای گذشته فرماندهان و شخصیت‌های مقاومت از سوی اسرايیل، هیچ دلیلی وجود ندارد که باور کنیم حذف یکی از فرماندهان نظامی حزب‌الله یا اسماعیل هنیه، این جنبش‌های مقاومت را به دشمنانی کم خطرتر برای اسرايیل تبدیل می‌کند، بلکه آتش انتقام خون این شخصیت‌ها را در دل بازماندگان این گروه‌ها شعله‌ورتر می‌کند. این استاد تاریخ گفت طی دهه‌های اخیر، ترور شخصیت‌های سیاسی یا نظامی برجسته‌تر مقاومت، حتی پس از آنکه به عنوان یک پیروزی و تغییر‌دهنده بازی در اسرايیل مورد ستایش قرار گرفت، درنهایت منجر به جایگزینی رهبر باتجربه‌تر، مصمم‌تر و ماهرتر شد. با این حال، اسرايیل پس از ترور الموسوی که منجر به رهبری سید حسن نصرالله شد، از ترورها درس عبرت نگرفت. در سال 2003، این سازمان تلاش کرد شیخ یاسین و دستیار آن زمان او، هنیه را ترور کند. یک سال بعد، اسرايیل موفق شد شیخ یاسین را به شهادت برساند، رخدادی که منجر به رهبری خالد مشعل شد که حماس را به اتحاد با ایران سوق داد این جنبش را به دشمن قسم خورده اسرايیل بدل کرد.
به عقیده این تحلیلگر خاورمیانه، تاریخ احتمالا تکرار خواهد شد. اکنون انتظار می‌رود خالد مشعل به عنوان جانشین هنیه به قدرت بازگردد. او احتمالا در مذاکرات خود با اسرايیلی‌ها سازگاری بسیار کمتری از خود نشان می‌دهد و ممکن است در مسیر انتقام‌جویی نیز مصمم‌تر باشد. المرعشی در پایان می‌نویسد که اسراییل اکنون جسورتر شده و آشکارا به حاکمیت ارضی ایران، به شخصیتی بلندپایه در تهران حمله کرده است. برخی کارشناسان معتقدند تل‌آویو با این اقدام، قصد داشته توانایی خود برای ضربه زدن به تاسیسات هسته‌ای ایران را نیز اعلام کند. به ادعای المرعشی، اگر چنین باشد، ایران بازدارندگی خود را در مقابل حملات مشابه در آینده را بازتعریف می‌کند. علاوه بر این، ريیس‌جمهور جدید ایران، مسعود پزشکیان، سیاستمداری است که وعده داده است ایران را به تعامل با غرب سوق می‌دهد تا بتواند تحریم‌ها را بردارد، از همین رو می‌توان گفت، ترور اسماعیل هنیه می‌تواند راه او را در این مسیر با چالش مواجه کند، چراکه اعتماد به غرب خدشه‌دار شده است. درنهایت، اسرايیل با ترورهای خود در کوتاه‌مدت ممکن است احساس «پیروزی نمادین» داشته باشد، اما کلید پاسخ به این جسارت را به دست گروه‌های مقاومت داده است و منطقه را به انبار باروتی بدل کرده است که هر لحظه ممکن است منفجر شود.
شورای آتلانتیک: اسرايیل به دنبال مانع‌تراشی در مسیر دولت پزشکیان است/ حماس به رقیب سرسخت‌تری برای تل‌آویو تبدیل می‌شود
کریستن فونتنروز، عضو غیر مقیم ابتکار امنیت خاورمیانه اسکوکرافت در برنامه‌های خاورمیانه شورای آتلانتیک در تحلیلی به ابعاد ترورهای اخیر شخصیت‌های محور مقاومت پرداخته است. او می‌نویسد؛ ترور اسماعیل هنیه مساله‌ای غافلگیرکننده نبود. اسرايیل از 8 اکتبر نشان داده بود که به دنبال حذف رهبری حماس در هر نقطه از جهان است. اسرايیل به بهانه نقش قطر به عنوان میانجی، به دستور ایالات‌متحده، رهبری سیاسی این گروه را در دوحه هدف قرار نداده بود. سفر رهبران حماس به تهران برای شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، ريیس‌جمهور ایران، ریسک بزرگی برای رهبری حماس بود، چراکه اسرايیل درصدد بود از ترور او به سود خود و برای تحقق چند هدف سود ببرد، اما یک امر مسلم است: این ترور محاسبات یحیی سنوار، رهبر نظامی حماس در میدان غزه را تغییر نخواهد داد. زمانی که خبر ترور برای اولین‌بار منتشر شد، در میان فلسطینی‌ها پرسش‌هایی مطرح شد: ساختار رهبری حماس شاهد چه تحولاتی خواهد بود؟ سینوار در صدر فهرست ترورهای اسرايیل و حتی بالاتر از هنیه، قرار دارد. اما او که در میدان رزم غزه باقی مانده است، احتمالا نسبت به ادامه مقاومت مشتاق‌تر شده است و ترور هنیه به او و نیروهای تحت امرش این دلیل محکم را داده است که سازش با اسرايیل عملا غیرممکن است. این امر به ویژه در بحبوحه تلاش‌ها در پایتخت ایتالیا برای رسیدن به توافق آتش‌بس، بسیار مهم است.
ازسوی دیگر، این پرسش مطرح است که آیا این ترورها ريیس‌جمهور اصلاح‌طلب ایران، که وعده نزدیکی به غرب داده است، را وادار خواهد کرد که وعده‌ها و مشی میانه‌اش را کنار بگذارد و به سمت اقداماتی قاطع‌تر علیه غرب حرکت کند؟ به‌زعم فونتنروز، این امر بستگی به این دارد که اسرايیل و غرب تا چه حد پزشکیان را فردی متمایل به غرب بدانند. به نظر ارزیابی رسانه‌ها و تحلیلگران غربی چندان خوشبینانه نیست. ريیس‌جمهور ایران در مراسم تحلیف خود و تشییع اسماعیل هنیه وعده حمایت بی‌دریغ از محور مقاومت داده است و نزدیکی به غرب را نیز تاحدودی مشروط کرده است. این تحلیلگر شورای آتلانتیک می‌پرسد، ترور فواد شکر، مشاور ارشد نظامی حزب‌الله و اسماعیل هنیه چه تاثیری بر استراتژی حزب‌الله خواهد گذاشت؟ به نظر می‌رسد ترورهای اخیر فرماندهان این پیام را به حزب‌الله مخابره کرده است که آتش‌بس ازسوی اسرايیل منتفی است و باید خود را برای رویارویی تمام‌عیار با تل‌آویو آماده کند. این ارزیابی حزب‌الله به ویژه پس از ترور اسماعیل هنیه در تهران به قطعیت نزدیک شده است که اسرايیل سر سازش ندارد و تنها به جنگ فکر می‌کند. بر‌هم زدن مذاکرات آتش‌بس در غزه توسط اسرايیل نشان داده است به هیچ روی خواهان پایان جنگ نیست، اگرچه ممکن است نسبت به گسترش آن در جبهه‌های جدید نیز بی‌میل باشد. در پایان، این تحلیلگر موسسه ابتکار امنیت خاورمیانه اسکوکرافت نتیجه می‌گیرد که حملات به اسرايیل ازسوی ایران و محور مقاومت در عراق، سوریه و یمن کشورهای منطقه چون عربستان و اردن را به واکنش سریع واداشته، آن هم در شرایطی که قطر و مصر تلاش داشتند تا زمینه را برای صلح هموار کنند. حالا جنگ در غزه به منطقه سرایت کرده و خاورمیانه در نقطه جوش قرار دارد.
جاناتان پانیکوف، مدیر ابتکار امنیت خاورمیانه اسکوکرافت شورای آتلانتیک نیز معتقد است که اسرايیل نمی‌تواند ترورهای اخیر را، دست‌کم تا زمان پاسخ ایران و متحدانش، پیروزی بداند. اگر هم بخواهد آن را پیروزی بداند، دست‌کم در بُعد فنی و کوتاه‌مدت می‌تواند به آن دل‌خوش باشد، چراکه ممکن است پاسخ تهران و دیگر گروه‌های مقاومت بیش از آن چیزی باشد که تل‌آویو فکر می‌کند. در این صورت، سران اسرايیل ممکن است با ترورهای رهبران مقاومت، پیروزی تاکتیکی را با شکست راهبردی خود عوض کنند.
نیویورک تایمز: هدف اسرايیل از ترور فرمانده ارشد حماس/ چرا تل‌آویو به جای قطر با کارت ایران بازی کرد؟
شکی نیست که ترور هنیه، ريیس دفتر سیاسی حماس و شخصیت اصلی سیاسی، جنگ غزه و کل منطقه را به طرق مختلف تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. احمد فواد الخطیب، نویسنده و تحلیلگر امریکایی به نیویورک تایمز گفت كه عواملی چند مطرح است که می‌تواند بر روابط حماس و اسرايیل تاثیر بگذارد:
اول اینکه اسرايیل همواره تهدیدی بالقوه برای تمامی فرماندهان و رهبران مقاومت محسوب می شود. اسماعیل هنیه نیز مدت‌ها بود در فهرست ترور موساد قرار داشت و بالاخره در ایران و در شرایطی حساس در روابط تهران و تل‌آویو و ایالات‌متحده به واسطه ماجراجویی اسرايیل شهید شد. اسرايیل در قطر نیز ممکن بود دست به این ترور بزند، اگرچه نمی‌خواست رابطه‌اش با قطر را که میانجی اصلی میان تل‌آویو و حماس است، به خطر بیندازد. به علاوه، حضور پایگاه هوایی العدید، بزرگ‌ترین تاسیسات نظامی امریکا در منطقه، در قطر، اسرايیل را از انجام ترورهای سیاسی در این امیرنشین خلیج فارس باز می دارد، به همین دلیل بود که وقتی هنیه وارد ایران شد، اسرايیل فرصت را برای ترمیم شکست‌های امنیتی اخیرش مغتنم شمرد تا بتواند هم به وضعیت داخلی خود سروسامانی نسبی دهد و هم راه را برای هر گونه مذاکره احتمالی دولت جدید در ایران با ایالات‌متحده مسدود کند. پس از این ترور، بعید است که حماس مقر خود را به خارج از قطر، جایی که اسرايیل برای ترور رهبران مقاومت بی‌میل است، منتقل کند.
فواد الخطیب به نیویورک تایمز گفت این ترور احتمالا همزمان با حمله به فرمانده ارشد حزب‌الله در حومه بیروت بود تا پیامی قوی ارسال کند که اسرايیل می‌تواند همزمان در دو جبهه بجنگد. با این حال، کابینه نتانیاهو ممکن است با این ترور قصد داشته باشد رهبری ارشد حماس را برای پذیرش آتش‌بس و تبادل اسرای مدنظر خود تحت فشار قرار دهد. تنش‌ها به ویژه پس از ترور فرماندهان ارشد نظامی در نوار غزه، از جمله مروان عیسی و ترور ادعایی محمد ضیف، به همراه ترور صالح العاروری در ژانویه در لبنان، بیشتر شد. به علاوه، ترور هنیه احتمالا باعث ایجاد فشار بر حماس خواهد شد، اما به تسلیم این جنبش منجر نمی‌شود. این گروه علی‌رغم اینکه در برخی جبهه ها تضعیف شده است، همچنان سرپا ایستاده است و با محوریت گردان های قسام به مقاومت ادامه می‌دهد. ناظران امنیتی معتقدند سرعت بازسازی حماس بسیار بالاست و می‌تواند در ظرف مدت کوتاهی به تجدید قوا بپردازد. به ادعای این تحلیلگر شاید پس از ترور اسماعیل هنیه، تصمیمات میدان سیاست با میدان رزم حماس اندکی متفاوت باشد که این امر می‌تواند بازتاب فشار دیپلماتیک میانجی‌ها بر شاخه سیاسی این جبنش باشد.
ازسوی دیگر، ترور هنیه ممکن است آشتی سیاسی بین حماس و فتح را تسریع کند و این گروه را در سازمان آزادیبخش فلسطین ادغام نماید. این امر می‌تواند نگاه غرب به سران حماس را تغییر دهد تا بر اسرايیل فشار آورند که به راه‌حل دو کشوری تن دهد. در‌حالی که توافق هفته گذشته در چین بخشی از مجموعه‌ای طولانی از تلاش‌ها برای آشتی دادن حماس و فتح است، ترور هنیه ممکن است درنهایت حماس را وادارد درنهایت اختلافات ظاهرا آشتی‌ناپذیر با رقیب سیاسی اصلی‌اش را پایان دهد و در تلاش برای ساخت دولت-ملتی فلسطینی خیز بردارد. اما در کوتاه‌مدت بعید است چنین امری محقق شود، چراکه نتانیاهو و کابینه تندرواش با هر گونه پیاده‌سازی طرح دو کشوری مخالفند و شاخه نظامی حماس نیز همچنان به مقاومت ادامه می‌دهد و با ترور هنیه احتمالا بر انگیزه خود برای ادامه مبارزه تاکید می‌کند.
میدل ایست آی: شکست جامعه اطلاعاتی امریکا عریان شد/ سایه ترور اسماعیل هنیه بر رایزنی‌های احتمالی تهران و واشنگتن
دیوید هرست، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در میدل ایست آی معتقد است كه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرايیل، با ترور اسماعیل هنیه، ريیس دفتر سیاسی حماس در تهران، واضح‌ترین پیام (ادعایی) را که تاکنون به ایران و جنبش‌های مقاومت رسیده است، ارسال کرده است: اسرايیل و شخص نتانیاهو خواهان جنگ منطقه‌ای هستند. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات‌متحده نیز با انکار هرگونه دخالت یا اطلاع قبلی در مورد حمله هواپیمای بدون سرنشین که منجر به شهادت هنیه شد، به اعتبار آسیب‌دیده واشنگتن آسیب بیشتری وارد کرد. مقامات امنیتی ایالات‌متحده در عرض یک ساعت پس از وقوع این حمله به خبرنگاران گفتند که یکی از اعضای ارشد محور مقاومت ترور شده است. آنها مشخص نکردند که کجا و چه کسی و در ابتدا تصور می شد که این حمله دوم در لبنان پس از هدف قرار دادن فواد شکر، ارشدترین فرمانده نظامی حزب‌الله و دست راست سید حسن نصرالله انجام شده است. اما مقامات امنیتی امریکا مطمئنا در عرض چند دقیقه پس از ترور اسماعیل هنیه از آن اطلاع یافتند. این امر شکست بزرگی برای جامعه اطلاعاتی امریکا محسوب می‌شود.
به عقیده هرست، نتانیاهو تنها یک ایده دارد: ایران در دریای خاورمیانه نقش هدایت‌کننده کشتی مبارزه علیه اسرايیل را بازی می‌کند و حماس و حزب‌الله تحت امر ایران هستند. این تحلیلگر می‌نویسد، حمله اسرايیل به هنیه قماری استراتژیک بود. این امر می‌تواند عزم حماس برای نابودی اسرايیل را مصمم‌تر کند؛ به ویژه اینکه تقریبا به طور قطع مذاکرات آتش‌بس و تبادل اسرا، در بهترین حالت، برای هفته‌ها متوقف شده است. بنابراین پیامدهای کوتاه‌مدت ترور اسماعیل هنیه می‌تواند قابل توجه باشد. با این حال، پیامدهای میان مدت برای چگونگی پایان جنگ احتمالا در هاله‌ای از ابهام است. اسرايیل مصمم است که حماس نقشی در حکومت پس از جنگ در غزه نداشته باشد و حماس به دنبال نقشی است که توانایی خود را برای بازسازی نظامی به یک قدرت نظامی شبیه حزب‌الله حفظ کند. حفظ رهبری نظامی حماس برای استراتژی این گروه مهم‌تر است.
ازسوی دیگر، ایران احتمالا، مشابه حملات موشکی و پهپادی خود علیه اسرايیل در ماه آوریل، به این ترور پاسخ خواهد داد. مرگ هنیه تنها ساعاتی پس از تحلیف ريیس‌جمهور جدید ایران در خاک ایران، تجاوز علیه تمامیت ارضی این کشور تلقی می‌شود و تهران برای احیای بازدارندگی‌اش، پاسخ درخور به تل‌آویو خواهد داد. به عقیده هرست، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سایر نیروهای نظامی متحد ایران احتمالا شدیدتر و چشمگیرتر از قبل به اسرايیل پاسخ دهند. اما بعید است که ایران به خاطر ترور هنیه، خواهان رویارویی تمام‌عیار با اسرايیل باشد. به ادعای ناظران ترور اسماعیل هنیه می تواند اولویت‌های دولت چهاردهم ایران را تحت تاثیر قرار داده و با اوج‌گیری تنش‌ها در جبهه تهران و واشنگتن، رایزنی‌های احتمالی را به وقفه بیندازد. به ادعای این تحلیلگر ترور هنیه و اقدامات جسارت‌آمیز اسرايیل احتمالا موجب خواهد شد تا مسعود پرشکیان به موضع سختگیرانه‌تری متوسل شود. این امر احتمالا بر مذاکرات هسته‌ای نیز تاثیر خواهد گذاشت. در مقابل پزشکیان فرصت‌ها و تهدیدهایی وجود دارد که با‌توجه به موقعیت ژئوپليتیک ایران در منطقه، می‌تواند تغییر کند، اما طرف غربی نیز در این فرصت‌ها و تهدیدها دخیل هستند: تفسیر امریکا از رویارویی احتمالی مجدد ایران و اسرايیل قطعا می‌تواند در ماه‌های آینده بر روند مذاکرات میان تهران و واشنگتن سایه سنگینی بیندازد.