گروه ورزش
دستگاه‌هاي VAR وارد شده علاوه بر اينكه تاييديه نهادهاي نظارتي و صداوسيما را ندارند، تاييديه هيات رييسه فدراسيون فوتبال را هم ندارند! علاوه بر اين به نظر مي‌رسد فدراسيون فوتبال ايران وظيفه بازاريابي اين دستگاه‌ها و تست آنها را برعهده گرفته است.
به گزارش روزنامه اعتماد، با انجام بازي‌هاي هفته دوم ليگ برتر اعتراض‌ها به وضعيت داوري و دستگاه‌هاي VAR وارد شده به اوج خود رسيده و مشخص شده اشكالات زيادي در اقدام فدراسيون وجود داشته است.
VAR سوژه خنده مردم!
سه ديدار از هشت ديدار برگزار شده هفته دوم طبق ادعاي فدراسيون فوتبال با VAR برگزار شد كه دو ديدار آن حسابي جنجالي از آب درآمد. در بازي پرسپوليس و تراكتور داور با مشورت كمك داور ويديويي سروش رفيعي را اخراج كرد، اما بعد از بازي چندين كارشناس داوري، از جمله كلاتنبرگ داور مشهور انگليسي تصميم وحيد كاظمي را زير سوال بردند. همين‌طور در بازي استقلال و ملوان دو پنالتي به نفع آبي‌ها گرفته و با وار تاييد شد، اما ملواني‌ها حسابي به قضاوت كوپال ناظمي معترض شدند. چند كارشناس داوري مخصوصا پنالتي دوم استقلال را مردود دانستند. اين اتفاقات باعث شده همانند فصول پيش جنجال‌هاي بزرگي در فوتبال ايران شكل بگيرد. جنجال‌هايي كه تصور مي‌شد با وجود VAR از بين برود، اما چنين نشده. دليل چنين اتفاقي اين است كه VARاي كه فدراسيون وارد كرده احتمالا VAR نيست. در همين رابطه سايت فوتبال 360 نوشت در بازي ملوان و استقلال مونيتور جهت بررسي صحنه‌ها توسط داور در كنار زمين قرار نداشت! به اين معنا كه اگر قرار بود صحنه‌اي مورد بازبيني قرار بگيرد، معلوم نبود كوپال ناظمي چطور مي‌توانست اين كار را انجام دهد! همين‌طور انتشار تصاويري از در نظر گرفتن كانكس به عنوان اتاق وار در بازي پرسپوليس و تراكتور و نشستن تكنيسين‌هاي چيني جلوي كانكس به سبك كارگران روزمزد (با احترام به اين قشر شريف و زحمتكش) در فضاي مجازي تبديل به سوژه خنده مردم شد.
نوذر رودنيل يكي از كارشناسان قديمي داوري در مورد اين وضعيت به روزنامه اعتماد گفته است: اين VAR مايه آبروريزي و بدنامي فوتبال كشور است، چون اصلا VAR نيست. علاوه بر رودنيل تعداد زيادي از پيشكسوتان و چهره‌هاي رسانه‌اي تندترين انتقادات را نسبت به اين وضعيت در رسانه‌ها و فضاي مجازي ابراز داشتند.
همين‌طور اردلان آشتياني، پيشكسوت پرسپوليس در يك برنامه زنده گفت: اين چيزي كه شما اسمش را گذاشته‌ايد VAR هيچ جاي دنيا وجود ندارد. اينقدر واضح مردم و هواداران را گول نزنيد!
عليرضا امامي‌فر، ملي‌پوش پيشين فوتبال ايران هم كه مدتي است به استراليا مهاجرت كرده با انتشار تصوير كانكسي كه به عنوان اتاق وار در بازي پرسپوليس تراكتور مورد استفاده قرار گرفته بود به شكلي كنايي نوشت: «بزرگ‌وار باشيم نه قهرمان‌وار! آنها دروغگو هستند و مي‌دانند كه دروغگو هستند. مي‌دانند كه مي‌دانيم كه دروغگويند و با اين وجود با صداي بلند دروغ مي‌گويند.»
VAR يا ويديوچك؟
در گزارش‌هاي قبلي اشاره كرديم كه باكس‌هاي VAR چيني كه توسط فدراسيون وارد كشور شده گران‌تر از قيمت واقعي خريداري شدند، دوربين ندارند، تعداد خروجي كمي براي اتصال به دوربين دارند (4 يا 8 پورت)، با سيستم صداوسيما سازگار نيستند و در حال حاضر عملا با ويدئوچك، يعني سيستمي كه تصاوير تلويزيوني را عقب جلو مي‌كند و در برخي رشته‌هاي نظير كشتي يا كاراته مورد استفاده قرار مي‌گيرد، تفاوتي ندارد. نشان به آن نشان كه بعد از گذشت دو هفته هنوز تصاوير بررسي VAR از تلويزيون پخش نمي‌شود و بينندگان متوجه نمي‌شوند داور دقيقا بر چه اساسي تصميم گرفته است. در واقع به دليل اينكه دستگاه‌هاي چيني خريداري شده فاقد دوربين هستند و فدراسيون هم دوربين جداگانه خريداري نكرده است، داوران از همان تصاوير دوربين‌هاي صداوسيما استفاده مي‌كنند و اين يعني عملا VAR در كار نيست. اين در حالي است كه مقامات فدراسيون بعد از پايان هفته اول تاكيد داشتند كه عدم پخش تصاوير بررسي صحنه‌ها از تلويزيون صرفا يك ايراد فني است و برطرف خواهد شد، اما چنين اتفاقي رخ نداد.
نهادهاي امنيتي و صداوسيما مجوز نمي‌دهند
پيش از اين گفته بوديم كه فدراسيون براي استفاده از VAR بايد تاييديه نهادهاي امنيتي و صداوسيما را داشته باشد، اما به خاطر ابهاماتي كه در قرارداد منعقد شده با شركت چيني وجود دارد موفق به انجام اين كار نشده است. به همين دليل هم نهادهاي بالادستي به صورت جدي به شركت توسعه و تجهيز اعلام كرده‌اند مبلغي كه دولت براي خريد VAR در نظر گرفته است را به حساب فدراسيون واريز نكند تا اين ابهامات برطرف شود. همين‌طور گويا احضارهايي در اين رابطه صورت گرفته تا در مورد ابهامات توضيحاتي ارايه شود. در عوض فدراسيون پول دستگاه‌ها را كه گفته مي‌شود رقمي بيش از دو ميليون دلار است از نزد حساب‌هاي ايران در فيفا پرداخت كرده است. پولي كه فيفا بابت صعود ايران به جام جهاني در دوره قبلي فدراسيون به عنوان پاداش در نظر گرفته بود. اين در حالي است كه به عنوان مثال قيمت دستگاه اسلومو 40 هزار دلار است و با يك حساب ساده مي‌توان گفت حتي اگر قرار باشد بيست ورزشگاه تجهيز شود حداكثر قيمتش 800 هزار دلار مي‌شود. كاش فدراسيون اسناد قرارداد با شركت چيني را منتشر كند تا مردم ببينند بيت‌المال به چه شكل هزينه شده است.
شركت چيني مجوز فيفا را ندارد؟
فدراسيون فوتبال تاكنون نام شركت چيني كه با آن قرارداد بسته را منتشر نكرده اما از آنجايي كه تنها نام يك شركت چيني در فيفا به چشم مي‌خورد كه سرتيفيكيت (تاييديه) فيفا را دارد و نام آن شركت هم rigour هست بايد فرض را بر اين بگذاريم كه طرف قرارداد فدراسيون ايران همين شركت است.
در سايت فيفا بين شركت‌هاي VSI (VAR system integrators) و شركت‌هايي كه صرفا باكس وار را توليد مي‌كنند، تفاوت وجود دارد. وي‌اس‌آي‌ها شامل هفت شركت مي‌شوند كه نام‌شان تكنولوژي پروايدر است و طبق اعلام فيفا تمامي سازمان‌دهندگان مسابقات براي داشتن تكنولوژي وار بايد با اين هفت شركت قرارداد ببندند. اين هفت شركت شامل شركت‌هاي زير هستند: Broadcast Solutions GmbH/ Broadcasting Televisão Ltda/ Broadmedia/ Medialuso & Mediapro/ Quality/ Sporthub و TALENT SPORTS. همان‌طور كه مي‌بينيد نام شركت چيني در بين اين شركت‌ها ديده نمي‌شود. در اين بخش از سايت فيفا به صراحت قيد شده است: براي داشتن VAR هم به وارتكنولوژي نياز هست هم به سيستم پروايدر. طبق پروتكل فيفا فدراسيون بايد با يكي از اين شركت‌ها قرارداد مي‌بست تا پروژه VAR قابل انجام باشد. اقدامي كه يا انجام نشده يا اگر انجام شده اطلاع‌رساني در مورد آن صورت نگرفته است. فدراسيون بارها تاكيد كرده طرف قراردادش شركت چيني است نه يكي از اين هفت شركت كه تكنولوژي پروايدر هستند.
ضمن اينكه دستگاه چيني كه بيشتر در حوزه تنيس، بيليارد و بدمينتون فعاليت داشته و تجربه‌اي در زمينه كار در فوتبال ندارد و علاوه بر اين گل‌لاين تكنولوژي هم ندارد و در بحث تكنولوژي آفسايد هم برچسب پرو كواليتي از فيفا دريافت نكرده و صرفا برچسب «معمولي» گرفته است.
به نظر مي‌رسد شركت چيني محصولي را توليد كرده و بعد از تست فيفا در آزمايشگاه كه توسط شركتي سوئدي انجام شده سرتيفيكيت دريافت كرده، اما در هيچ ليگي حتي ليگ خود چين هم مورد استفاده قرار نگرفته است. دقيقا به همين دليل در ليست تكنولوژي پروايدرهاي فيفا قرار نگرفته است.
در فيفا و فرآيندهاي فيفا براي وار و آفسايد لاين و گل‌لاين تكنولوژي يكسري پروايدر معرفي شده‌اند كه از فيفا مجوز دارند. به اين مفهوم كه مسوول توسعه تكنولوژي هستند؛ مثل شركت هاكاي يا اي‌وي‌اس يا شركت ويو. اينها لايسنس رسمي دارند براي توسعه تكنولوژي. چند تا شركت ديگر هم هستند كه يكسري محصول توليد مي‌كنند و در آزمايشگاه تست مي‌شوند. بعد از مراحل تست در آزمايشگاه اينها بايد بروند در فرآيند استفاده و ببينند در عمل به چه شكل جواب مي‌دهند. صرف توليد محصول و گذراندن تست در آزمايشگاه باعث نمي‌شود شركت تكنولوژي پروايدر شود. در عوض بايد برود چند سال كار كند و در چند تا ليگ مورد استفاده قرار بگيرد و در صورت تاييد پروايدر مي‌شود.
ليگ ايران موش آزمايشگاهي شركت چيني!
در حال حاضر ليگ ايران به عنوان نخستين ليگي است كه VAR چيني در آن استفاده مي‌شود. به عبارت ديگر ليگ ايران تبديل به موش آزمايشگاهي VAR چيني شده است.
در سال‌هاي گذشته هم شركت‌هايي در بحث وارتكنولوژي ورود كردند. شركت‌هاي موسمي كه بعد از مدتي كنار كشيدند. شركت‌هايي كه آمدند محصولي را توليد كردند و بعد از مدتي يا به خاطر نداشتن توان رقابت يا جواب ندادن بيزينس يا نداشتن كارايي كنار كشيدند. يعني سرتيفيكيت دستگاه را مي‌گرفتند و بعد مي‌رفتند دنبال كارشان. به نظر اين شركت چيني كه طبق گفته خودش از فناوري چشم عقاب كپي كرده (مانند بسياري از شركت‌هاي چيني كه كپي‌كار هستند) جزو همين شركت‌هاي موسمي باشد. شركتي كه در عمل هيچ جا مورد استفاده قرار نگرفته و كسي نمي‌داند اين دستگاه زير بار فشار مسابقات و تراكنش بالا چه عملكردي دارد. البته خود شركت مدعي است با ليگ روسيه هم همكاري كرده ولي هنوز چنين چيزي اتفاق نيفتاده و ليگ ايران عملا نخستين آزمون اين وار چيني است.
بنابراين مي‌توان گفت دو ايراد عمده در اقدام فدراسيون وجود دارد؛ يك: جامپ كردن از روي يكي از مراحل پروسه استفاده از VAR؛ يعني عدم قرارداد با شركتي كه تاييديه فيفا را در زمينه تكنولوژي پروايدر ندارد كه يك گاف بزرگ به حساب مي‌آيد. دوم: قرارداد با شركتي كه هيچ جا تست نشده است.
در همين زمينه بايد پرسيد چرا فدراسيون قراردادها، مكاتبات و اسناد را منتشر نمي‌كند تا مردم ببينند دستگاه‌هايي با اين شرايط به چه شكل وارد كشور شده‌اند؟
خريد دوربين‌ها؛ وظيفه صداوسيما يا فدراسيون؟
عدم پخش تصاوير بازبيني صحنه‌ها از تلويزيون مشخص كرده كه در بحث دوربين مشكلاتي وجود دارد. برخي نزديكان فدراسيون مي‌گويند خريد دوربين براي دستگاه‌هاي وار وظيفه صداوسيماست، چون پخش مسابقات را به صورت انحصاري در اختيار دارد. در اين زمينه بايد گفت تهيه دوربين اصلا ربطي به صداوسيما ندارد. كارشناسان مي‌گويند مگر مي‌شود سرور را يك نهاد با يك برند بخرد و دوربين را يك نهاد ديگر با برندي متفاوت؟ اگر دوربين‌ها به دستگاه نخورد چه؟ اگر قرار باشد دوربين‌ها را صداوسيما بخرد پس چرا شركت‌هايي مثل ويو يا برودكست سلوشنز يا سيمپلي لايو كه خودشان توسعه‌دهنده VAR هستند دوربين هم كنار باكس VAR مي‌دهند؟ چرا برخي شركت‌هاي تامين‌كننده وارتكنولوژي، دوربين مي‌دهند؟ همين كه فيفا مي‌گويد سيستم اينتگريتورها بايد باشند به خاطر همين است. يعني شركتي باشد كه بيايد باكس را بدهد، دوربين را بدهد، ارتباط راديويي را بدهد، اتصال را بدهد و... ضمن اينكه قرار است تصاويري كه دوربين مي‌گيرد را سرور VAR پردازش كند. مگر مي‌شود ورودي تصاوير را يك شركت بگيرد و پردازش جاي ديگر انجام شود؟ اگر دو سيستم به هم نخورد چه؟ خريد دوربين بخشي از پلن راه‌اندازي VAR است و بايد توسط سازمان‌دهنده مسابقات انجام شود كه اينجا فدراسيون فوتبال و سازمان ليگ است. منتها چون فدراسيون يا نتوانسته يا نخواسته برنامه را درست پيش ببرد و راه ديگري رفته موفق به تامين دوربين نشده است. طبق شنيده‌ها گويا مشكل بچه‌هاي صداوسيما اين است كه باكس‌هاي چيني به دوربين‌هاي صداوسيما نمي‌خورد. دوربين‌هاي صداوسيما برودكست سلوشنز است.
عقد قرارداد بدون اطلاع هيات رييسه؟
طبق اطلاعات جديد به دست آمده دستگاه‌هاي وارد شده علاوه بر اينكه تاييديه نهادهاي نظارتي و صداوسيما را ندارند، تاييديه هيات رييسه فدراسيون فوتبال را هم ندارند! يك منبع آگاه در اين زمينه گفت قراردادهاي امضا شده به تاييد هيات رييسه فدراسيون فوتبال نرسيده‌اند. اين يعني فاجعه‌اي در حال رخ دادن است كه مي‌تواند تا مدت‌ها گريبان فدراسيون فوتبال را بگيرد.
طبق آخرين اطلاعات، نهادهاي نظارتي مشغول بررسي اين پرونده هستند و حالا هم كه داد تمام تيم‌ها درآمده، چه آنهايي كه بازي‌هاشان با VAR برگزار مي‌شود به خاطر كيفيت دستگاه و چه آنها كه با بي‌عدالتي بدون كمك داور ويديويي بازي مي‌كنند، بايد فكر عاجلي در اين زمينه صورت بگيرد.
البته اين روزها رييس فدراسيون فوتبال به خاطر عمل لگن در بيمارستان بستري است. با آرزوي سلامتي براي مهدي تاج و ابراز اميدواري براي اينكه عمل جراحي او ارتباطي به اين پرونده و پرونده فسادي كه در آستانه صدور حكم است، نداشته باشد از فدراسيون مي‌خواهيم هر چه سريع‌تر در مورد وضعيت داوري و دستگاه‌هاي VAR وارد شده و همين‌طور دستگاه‌هايي كه خريداري شدند، اما اجازه ورود آنها به كشور داده نشده شفاف‌سازي به عمل بياورد.