شرط شوك به قيمت بنزين چيست؟

وحيد شقاقي شهري، استاد اقتصاد، با بيان اينكه مسائل اقتصادي هيچ‌وقت تك‌بُعدي نيستند و ساده‌سازي مسائل پيچيده اقتصادي، قابليت حل مسائل كشور را فراهم نمي‌كند و بر معضل و نگراني‌ها در جامعه مي‌افزايد، تاكيد كرد: هرگونه جراحي اقتصادي نيازمند زمان‌شناسي، موقعيت‌شناسي و برآورد الزامات آن است. درحال حاضر كه 7 سال پي‌درپي، تورم‌هاي بالاي 40 درصدي به مردم بالاخص دهك‌هاي مياني به پايين تحميل شده است و قدرت خريد مردم به‌شدت سقوط كرده، از طرف ديگر به دليل عدم رشد اقتصادي مولد، بخش زيادي از مردم در مشاغل پايين دستي همچون رانندگي در اسنپ كسب درآمد دارند، به هيچ عنوان در اين شرايط اقتصادي اقدام به جراحي اقتصادي نبايد كرد.
شقاقي شهري، اقتصاددان، در گفت‌وگو با جماران، در رابطه با انتقاد رييس‌جمهور نسبت به يارانه‌اي كه دولت براي بنزين پرداخت مي‌كند و تاكيد بر اينكه بايد اقتصاددان‌ها نسبت به اين مساله اعتراض كنند، تصريح كرد: مسائل اقتصادي هيچ‌وقت تك‌بُعدي نيستند و ساده‌سازي مسائل پيچيده اقتصادي، قابليت حل مسائل كشور را فراهم نمي‌كند و بر معضلات و نگراني‌ها  در جامعه  مي‌افزايد.
وي با يادآوري اينكه از جمله مسائل پيچيده اقتصاد ايران، بحث قيمت انرژي بالاخص بنزين است كه عوامل متعددي در حل اين مساله بايد در نظر گرفته شود و صرفا نگاه تك بُعدي افزايش قيمت بنزين چاره‌ساز نيست، ادامه داد: در مساله بنزين بايد متغيرهاي كليدي نظير متغير قيمت بنزين در جهان و همسايگان و تفاوت آن با قيمت داخل، كيفيت خودروهاي داخلي و ميزان مصرف سوخت خودروها، دستمزد پرداختي به مردم، قيمت ساير اقلام انرژي و جايگزين بنزين نظير گاز، ميزان بالاي اشتغال اثرپذير از قيمت بنزين طي سال‌هاي اخير نظير افراد شاغل در اسنپ، سهم خانوارهايي برخوردار از خودرو و ميزان مصرف بنزين آنها، تورم بالاي 40 درصدي 7سال اخير و تضعيف شديد قدرت خريد ايرانيان، و نيز موضوع توزيع عادلانه يارانه انرژي در كشور، مدنظر قرار بگيرد.
به گفته اين اقتصاددان، بدون در نظر گرفتن اين متغيرها، راهكار افزايش قيمت بنزين به نتيجه نخواهد رسيد و علاوه بر اينكه دل‌نگراني‌ها در جامعه را خواهد افزود، قابليت دفاع علمي نيز نخواهد داشت. از اين منظر براي تعيين قيمت بنزين در اقتصاد ايران بايد مدلي را طراحي كرد كه شامل اين متغيرها باشند و از حل اين مدل چندمتغيره، بايد به قيمت بنزين رسيد.
شقاقي شهري اضافه كرد: همگان اطلاع دارند كه دستمزد پرداختي در كشور در مقايسه با كشورهاي همسايه بسيار ناچيز است. كيفيت خودروهاي توليدي داخل پايين بوده و پرمصرف هستند. حدود 50‌درصد خانوارهاي ايراني از خودرو بهره‌مند نيستند و بخشي از خانوارهاي ايراني چندين خودرو با توجه به بُعد خانوار دارند. علاوه بر اينها، موانع تعرفه‌اي سنگين و غيرتعرفه‌اي براي واردات خودرو وضع شده و اجازه دسترسي به خودروهاي كم‌مصرف خارجي به راحتي مقدور  نيست.
شقاقي شهري گفت: بنابراين تصميم‌گيري درخصوص قيمت بنزين و ناترازي بيش از 4 ميليارد دلاري در اين حوزه به اين راحتي مقدور نيست و حل مساله نيازمند تصميم‌گيري درخصوص چند مساله مرتبط با يكديگر است؛ چراكه مسائل اقتصادي به صورت يك زنجيره به يكديگر متصل هستند و يك حركت اشتباه همانند دومينو خطاهاي پي‌درپي ايجاد خواهد كرد.
وي با بيان اينكه تصميم‌گيري درخصوص ناترازي بنزين و حل مساله آن جزو پيچيده‌ترين مسائل اقتصاد ايران است كه بايد يك نگاه كلان داشت و زنجيره مسائل را مدنظر قرار داد، افزود: درضمن هرگونه جراحي اقتصادي نيازمند زمان‌شناسي، موقعيت‌شناسي و برآورد الزامات آن است. درحال حاضر كه 7 سال پي‌درپي، تورم‌هاي بالاي 40درصدي به مردم بالاخص دهك‌هاي مياني به پايين تحميل شده است و قدرت خريد مردم به‌شدت سقوط كرده، از طرف ديگر به دليل عدم رشد اقتصادي مولد، بخش زيادي از مردم در مشاغل پايين‌دستي همچون رانندگي در اسنپ كسب درآمد دارند، به هيچ عنوان در اين شرايط اقتصادي نباید اقدام به جراحي اقتصادي كرد. اين اقتصاددان با تاكيد بر اينكه حل اين‌گونه مسائل با عنوان تصميمات سخت نيازمند الزامات و پيش‌نيازهايي است، توضيح داد: براي اصلاحات اقتصادي و حل ابرچالش‌هاي كشور نظير ناترازي انرژي همچون بنزين بايد گفت‌وگوي حداكثري بين نهادهاي داخل حاكميت و ملت شكل بگيرد. علاوه بر آن، بايد سطح سرمايه‌هاي اجتماعي ارتقا يابد و مبارزه جدي با فساد و تبعيض در سطح مختلف بالاخص از سطح بالا ايجاد شود. در كنار آن، بايد مساله تحريم‌هاي اقتصادي حل شود و امكان افزايش درآمدهاي ارزي فراهم شود.