26سال پس از سخنراني سيد محمد خاتمي و ارايه ايده گفت‌وگوي تمدن‌ها كه بازخوردهاي بسياري در فضاي بين‌الملل پيدا كرد، اين‌بار مسعود پزشكيان با استفاده از همان محتوا و كليدواژه‌ها روبه‌روي افكار عمومي جهان ايستاد و درباره تنش‌زدايي، مدارا، صلح‌طلبي، گفت‌وگو و پرهيز از تندروي صحبت كرد. اظهاراتي كه در آن نه از اظهارات خشن و هزينه‌هاي بيهوده بر منافع ملي خبري بود و نه باعث سوءتفاهم جهانيان مي‌شد. تفاوت در كلام و گفتمان پزشكيان با سلفش كاملا هويدا بود؛ پزشكيان با تكيه بر گفتمان اصلاحات و با بهره‌مندي از ويژگي‌هاي شخصيتي خود تلاش كرد تا توجه افكار عمومي جهانيان را به مفاهيمي جلب كند كه مردم ايران در طول تاريخ همواره براي اعتلا و تحقق آن تلاش كرده‌اند. رييس‌جمهور از هنگامه نو و عصر جديد صحبت و در عين اينكه اعلام كرد تنازع ميان اوكراين و روسيه شرايط جديد را براي جهان ايجاد كرده، اما هرگز تلاش نكرد اين رخداد را به معناي تغيير در نظم جهاني ارزيابي كرده و جهان را به چالش بكشد. در عين حال پزشكيان هرگز تجاوز روسيه به اوكراين را تاييد و توجيه نكرد، بلكه خواستار پايان دادن به اين چالش مهم بين‌المللي شد. موضوع مهم بعدي كه پزشكيان درباره آن صحبت كرد، ضرورت احياي گفتمان برجامي و توجه طرفين به تعهدات‌شان بود. پزشكيان در عين حال اعلام كرد در صورتي كه ساير كشور ها به تعهدات خود در خصوص برجام پايبند باشند، ايران آماده است در خصوص ساير موضوعات مورد علاقه طرفين گفت‌وگو، مذاكره، همچنين بحث و تبادل نظر كند. رييس‌جمهور 4بار از واژه برجام سخن گفت و 2بار هم از خنثي‌سازي تحريم‌ها استفاده كرد. واژگاني كه نشان مي‌دهد اهميت برجام به اندازه خنثي‌سازي تحريم‌ها اهميت دارد.
محمدصادق جوادي‌حصار: ايران در منازعه اوكراين و روسيه جانب هيچ طرفي را نگرفته است
محمدصادق جوادي‌حصار، فعال سياسي اصلاح‌طلب و عضو شوراي مركزي حزب اعتماد ملي در پاسخ به اين پرسش كه برداشت شما از سخنراني رييس‌جمهور در مجمع عمومي سازمان ملل چه بود؟ گفت: اگر قرار باشد صحبت‌هاي رييس‌جمهور را در چند عبارت خلاصه كنم، از عبارت شفاف، كاربردي، عقلاني و عملياتي استفاده مي‌كنم. آقاي پزشكيان در سخنراني‌شان به چند موضوع اصلي و كاربردي اشاره كردند؛ نخست نقش ايران در مناسبات منطقه‌اي و جهاني. ايشان اشاره كردند ايران هرگز در پي كشورگشايي نبوده و نيست. ايران طي قرون اخير هيچ‌گاه به كشوري حمله نكرده و همواره از سرزمين خود دفاع كرده است. در مورد همسايگان هم پزشكيان بر سياست توجه به حقوق همسايگي و به رسميت شناختن آن تاكيد كرد و گفت ايران همواره در پي تنش‌زدايي و تحكيم دوستي‌ها و مراودات مبتني بر حسن همجواري است. رييس‌جمهور ايران به دنيا اعلام كرد كه در موضوع مهم منطقه خاورميانه يعني موضوع فلسطين، سياست راي اكثريتي را قبول دارد. در اين سياست حمايت از هيچ طرفي معنا ندارد. ايران به عنوان كشوري كه دنبال صلح جهاني است از اروپا، امريكا و ساير كشورها مي‌خواهد كه اسراييل را قانع كنند كه به قواعد جهاني و حقوق بشر تن دهد. در واقع ايران معتقد است، سرنوشت فلسطين را نظر فلسطينيان داخل و بيرون اين سرزمين بايد تعيين كنند. چنين دولتي بدون ترديد مورد حمايت ايران است و ساير كشورها نيز آن را به رسميت خواهند شناخت. موضوع مهم بعدي كه پزشكيان بر آن تاكيد كرد، حمايت از تماميت ارضي و استقلال كشورهاي منطقه و جهان بود. او با شفافيت تمام گفت كه ايران در منازعه اوكراين و روسيه جانب هيچ طرفي را نگرفته و در آينده نيز نخواهد گرفت. در واقع ايران مي‌خواهد معادله اوكراين-روسيه از طريق ترك مخاصمه و گفت‌وگو حل شود. به نظرم اين موارد راهبردهاي بسيار مهمي است كه پزشكيان بر آن پافشاري كرده است. رييس‌جمهور ايران اعلام آمادگي كرد كه همه جهان با ايران آزاد، مستقل، قدرتمند و پويا از موضوع برابر گفت‌وگو كنند و در واقع دست دوستي به سمت جهان گشود. پزشكيان تضمين داد ايران به وعده‌هاي خود وفادار مي‌ماند، مادام كه ساير طرف‌ها هم به وعده‌ها و تعهدات خود عمل كنند. مجموعه اين موارد صحبت‌هاي رييس‌جمهور در مجمع عمومي را به يك سخنراني تاريخي و تاثيرگذار بدل كرد.
حسين نوراني‌نژاد: صلح، نويد زندگي است
حسين نوراني‌نژاد، قائم‌مقام دبيركل و سخنگوي حزب اتحاد ملت و يكي از فعالان سياسي كشور در بيان ديدگاه خود در خصوص سخنراني رييس‌جمهور اين‌طور مي‌نويسد: دولت آقاي پزشكيان در عرصه سياست داخلي، دولت وفاق است. در عرصه سياست خارجي، دولت صلح و حاصل اين دو رويكرد مي‌تواند دولت آرامش و زندگي در عرصه اجتماعي باشد. موضع رييس‌جمهور در سازمان ملل در اين راستا قابل فهم است. ديگر كسي منتظر غافلگيري و فيل هوا كردن و شاخ و شانه كشيدن براي اين و آن نبود. رييس‌جمهور در قامت كسي ظاهر شد كه فارغ از شعارزدگي التهاب‌آور، در پي تصويري مقتدر از ايراني است كه نه با كسي سر جنگ دارد و نه سر تسليم. آن كه شاخ و شانه مي‌كشد و از نوع موضع گرفته تا نگاه و زبان بدن و استخدام كلمات، تلخي و عبوسي به جهان مخابره مي‌كند، تصويري نگران از پديده‌اي مي‌سازد كه ضعف و نگراني‌هايش را پشت ظاهري از جنگندگي و گفت‌وگوناپذيري به بهانه واهي تسليم‌ناپذيري پنهان مي‌كند. نكته مهم اين است كه اين‌بار به نظر مي‌رسد - گوش شيطان كر - رييس‌جمهوري كه حامل چنين رويكرد و پيامي است، در چارچوبي تناقض‌نما از حاكميت دوگانه، محل ترديد و زير سوال نيست. اين‌بار خبري از اقدامات متناقض و دردسرساز در داخل نبود و حتي برخي اقدامات همدلانه هم صورت گرفت، مانند آنچه در پرونده شروين حاجي‌پور و محسن برهاني و ياشار سلطاني رخ داد. اين‌بار پيام واحدي از ايران به جهان رسيد. طرفه آنكه بر ملا شدن دوباره خوي تجاوزگري اسراييل به جهانيان، زحمت ايران براي اثبات صلح‌طلبي‌اش را كمتر از پيش كرده است و راه آسان‌تري براي خروج از دام امنيتي‌سازي امريكا و اسراييل پيش روي خود دارد. در يكي، دو سال گذشته كه اسراييل خواسته تا ايران را به دام رفتار هيستريك و جنگ‌طلبانه‌اش بكشاند، انصافا ايران با رفتاري عاقلانه، در عين عزت و اقتدار، منافع خود را بر رفتار شعارزده رجحان داده و به نسخه تندروها عمل نكرده است. اگر اين عقلانيت با اعمال سياست داخلي مبتني بر حقوق شهروندي و كسب رضايت حداكثري مردم (كه بدون افزايش استانداردهاي دموكراسي و حقوق بشر ممكن نيست) هم‌افزايي يابد و بتواند مشخصا مسائل فيمابين با امريكا را مديريت و كاهش دهد و حتي حل و ديپلماسي فعال و متوازن در شرق و غرب خود را فعال كند و در يك كلام، روح حاكم بر نطق ديشب پزشكيان در سياست داخلي و خارجي كشور حاكم شود، چراكه نه، اميد به خانه باز مي‌گردد. اميدي هم براي جامعه، براي زندگي بهتر و هم براي دولت و حاكميت كه شهروندان ايراني را براي حل تدريجي و مورد به مورد مسائل سخت، آماده و مهيا مي‌يابد. به شرطي كه بدانند اين تغييرات يك تاكتيك كوتاه‌مدت نيست، تداوم دارد، مانند متوليان گشت ارشاد مقاومت نمي‌كند، قرار است ايراني براي همه ايرانيان بسازد و حقوق همه شهروندان را در همه عرصه‌هاي سياسي و مدني و اجتماعي و اقتصادي و خصوصا در حاكميت ملي، روز به روز محترم‌تر بشمارد و هيچ هدف ديگري در حاكميت را بر آنها مقدم ندارد. سخت نيست. ترسناك نيست. جز براي تماميت‌خواهان زياده‌طلب آسمان به زمين نخواهد آمد. آرام و شدني است. به آرامش كلمات نطق ديشب پزشكيان و سادگي صادقانه‌اش.
فاطمه راكعي، فعال حوزه زنان: كلامي كه از جان برآمد و بر جان نشست
صحبت‌هاي دكتر پزشكيان در سازمان ملل بازخوردهاي مثبت بسياري در افكار عمومي پيدا كرد. از قبل هم انتظار مي‌رفت كه دكتر پزشكيان با گفتماني كه ايجاد كرده بودند اين‌گونه پيام صلح‌طلبي و دوستي ملت ايران را به جهانيان منتقل كنند. ايران كشوري متمدن، تاريخي و با هويتي منحصربه‌فرد در سطح جهان است. ايران هم از منظر ديني و هم از منظر ملي، كشوري صلح‌طلب بوده است. ايرانيان حتي در مواجهه با دشمنانش رويكرد بزرگوارانه داشته‌اند و هرگز بدخواه كسي نبوده‌اند. اين جان مايه كلامي است كه دكتر پزشكيان هم بر آن تاكيد كرده است. صحبت‌هاي دكتر پزشكيان تكه‌اي از فرهنگ و تاريخ ملت ايران بوده و طبيعي است كه صحبت‌هايي كه از جان برآيد لاجرم بر جان مخاطبان نيز بنشيند. امروز اقشار مختلف مردم از فرهنگيان و استادان دانشگاه گرفته تا كسبه، دانشجويان و فعالان اقتصادي و... از صحبت‌هاي رييس‌جمهور احساس غرور كردند. رييس‌جمهور با هوشياري هر چه تمام‌تر خطاب به جهانيان، منشا اصلي تنش و تنازع در منطقه را معرفي كرده و اعلام كردند اين جنگ‌طلبي و نژادپرستي صهيونيست‌هاست كه مشكل ايجاد كرده است. رييس‌جمهور ايران براي حل اين مشكل راهكار نيز ارايه و اعلام كرد بايد همه مردم حاضر در فلسطين و افرادي كه از اين كشور خارج شده‌اند گرد هم آمده و در يك رفراندم سرنوشت آينده فلسطين را روشن كنند. تاكيد بر گفت‌وگو و مذاكره بخش ديگر صحبت‌هاي رييس‌جمهور بود. ايشان اعلام كردند ايران آماده است كه در موضوعات مختلف با جهان گفت‌وگو كرده و هر نوع نگراني را برطرف سازد. اما اين مذاكرات زماني صورت مي‌گيرد كه طرف مقابل هم بر تعهدات خود صحه گذاشته و زمينه اجرايي شدن آن را فراهم سازد.
جواد هروي: رييس‌جمهور نسبت به تندروي در جهان هشدار دادند
سخنگوي حزب اعتدال و توسعه هم صحبت‌هاي رييس‌جمهور در مجمع عمومي سازمان ملل را واجد نكات مهمي دانسته و مي‌گويد: سخنراني دكتر پزشكيان در سطح سازمان ملل به تعبيري خاص، بيان مواضع كنوني جمهوري اسلامي ايران از وضعيت منطقه خاورميانه و جهان و نحوه تعامل ايران با قدرت‌هاي بزرگ است. تصوير و رويكردي كه رييس‌جمهور ايران در سخنراني خود در مجمع عمومي ارايه كردند، راهبردي مبتني بر تشنج‌زدايي در منطقه است. شيوه‌اي كه بسيار مناسب، بجا و بايسته است. تصور مي‌كنم اين رويكرد نوين كه از جانب يك شخصيت سياسي عاليرتبه و به نمايندگي از ايران در پيش روي چشمان جهانيان و رسانه‌هاي بين‌المللي مطرح و مواضع ايران را با صراحت تشريح مي‌كند، موقعيت مناسبي را براي تحقق منافع ملي در اختيار ايران قرار مي‌دهد. گفتماني كه تفاوت‌هاي معناداري با مواضع سال‌هاي قبل و روساي جمهور پيشين دارد و ايران را در آستانه فصلي نو در روابط بين‌الملل قرار مي‌دهد. اينكه رييس‌جمهور از وفاق از درون صحبت و تلاش مي‌كند وفاق را در داخل محقق كند و سپس با تكيه بر وفاق ايجاد شده در داخل كشور به عنوان نماينده بين‌الملل به دنبال ايجاد توسعه مناسبات ارتباطي با ساير كشور‌هاست، نشان‌دهنده دكترين اجرايي جديدي است كه مي‌تواند منافع ملي ايران را بيشتر محقق كند. سخنراني آقاي پزشكيان در مجمع عمومي سازمان ملل، بيشتر از اينكه رنگ و بوي گلايه از ساير كشورها داشته باشد مبتني بر وفاق و دوستي و صلح‌طلبي مطرح شد. ضمن اينكه درباره خطر تندروي و افراط در فضاي بين‌المللي با تكيه بر جنايات رژيم صهيونيستي تذكار دادند. در كل برداشت و نگاهي كه من از سخنراني بامداد چهارشنبه رييس‌جمهور در مجمع عمومي سازمان ملل دارم، ديدگاهي روشن توام با صلح‌طلبي و اميدواري است.
اسماعيل گرامي‌مقدم: فرق دارد چه کسی ريیس جمهور ایران باشد
اسماعيل گرامي‌مقدم، فعال سياسي اصلاح‌طلب چهره ديگري است كه در گفت‌وگو با «اعتماد» ديدگاه‌هايش درباره صحبت‌هاي روز گذشته رييس‌جمهور را در ميان مي‌گذارد. او مي‌گويد: در ايام انتخابات بحثي ميان افكار عمومي، فعالان سياسي و تحليلگران وجود داشت كه مبتني بر آن عنوان مي‌شد، «فرق دارد، چه كسي رييس‌جمهور ايران باشد!» نماد برجسته و عيني اين عبارت را مردم در جريان سخنراني رييس‌جمهور در نيويورك به عينه مشاهده كردند.شخصا بلافاصله پس از صحبت‌هاي رييس‌جمهور، تلاش كردم بازتاب اين صحبت‌ها را در رسانه‌هاي بين‌المللي جست‌وجو كنم. تمام محتواي صحبت‌هاي رييس‌جمهور حاكي از ضرورت برقراري عدالت، تحقق صلح و دوستي در ميان مردم و مهم‌تر از آن آمادگي ملت ايران براي ايجاد هر نوع صلح براي از بين بردن خشونت و كشتار در جهان بود. اين صحبت‌ها همان‌طور كه در داخل منجر به وفاق ملي، آشتي ملي و انسجام اجتماعي شد در بيرون از كشور هم توسعه روابط با جهان و ارايه تصوير صلح‌طلب از ايرانيان را در پي داشت. در واقع رييس‌جمهور به جاي بيان شعارهاي ماجراجويانه و خشن از وجهه ملت ايران، برقراري روابط دوستانه، توسعه مناسبات با جهان، رفع تحريم‌ها، آمادگي براي هر نوع مذاكره، بالا بردن پرچم صلح و دوستي در منطقه و...سخن گفت. مردم اين محتوا را پسنديدند و در گفت‌وگوهاي محاوره‌اي و مراودات روزانه خود آن را قدر نهادند. اما در نقطه مقابل، طيف‌ها و گروه‌هاي تندروي داخلي تلاش كردند، بهانه و حاشيه و مساله‌اي از اين صحبت‌ها درست كنند. متاسفانه همان‌طور كه برخي دشمنان تندرو در خارج از كشور عليه رييس‌جمهور اقداماتي صورت مي‌دهند، در داخل هم برخي افراد و جريانات مخالف دولت به همان سبك و سياق تلاش مي‌كنند صحبت‌ها و ايده‌هاي رييس جمهور را به حاشيه بكشانند. روشن است منافع اين افراد و گروه‌ها به تحريم و تنش و تنازع گره خورده است. به همين دليل به جاي تحقق منافع ملي به دنبال تحقق منافع جريان و جناح خود هستند. اين افراد و گروه‌ها ناجوانمردانه به صحبت‌هاي پزشكيان حمله كرده و نسبت‌هاي ناروا به او دادند. البته افرادي كه به رييس‌جمهور حمله كردند، اجازه نقد و تحليل دارند، اما اقدامات تخريبي و تهمت در شرايطي كه نماينده ملت ايران در نيويورك به سر مي‌برد، ناجوانمردانه است.
زهرا نژادبهرام، فعال حوزه زنان: استفاده از زبان ديپلماسي به دور از ترس با تكيه بر راي مردم
زهرا نژادبهرام، فعال سياسي اصلاح‌طلب حوزه زنان هم درباره صحبت‌هاي ديروز رييس‌جمهور مباحثي را مطرح كرد و گفت: رييس‌جمهور در 3محور صحبت‌هايي قدرتمندانه، مستدل و تنش‌زدا را در مجمع عمومي سازمان ملل مطرح كردند. در معرفي ايران اشاره شد كه ايران هرگز به كشوري حمله نكرده و اگر جنگي هم شكل گرفته ناشي از تجاوز ديگر كشورها به ايران بوده است. ايران در تاريخ سياسي معاصر خود همواره صلح‌طلب بوده و هر زمان تلاش كرده بر مواضع صلح‌طلبي‌اش پافشاري كند از سوي ديگر قدرت با تجاوز و تهاجم مواجه شده است. رخدادهاي جنگ جهاني دوم و اشغال ايران و جنگ تحميلي 8ساله نمونه‌هايي از اين تجاوزات بوده است. ايران علاوه بر اينكه از نظر سياسي هرگز تجاوز نكرده، در عين حال با حملات تروريستي مستمر مواجه بوده است. موضوع مهم بعدي در صحبت‌هاي رييس‌جمهور تاكيد بر انسان و كرامت انسان، فارغ از هر نوع تفاوتي است. ايشان با اشاره به آيات و روايات از ضرورت برابر دانستن انسان‌ها و دوري از هر نوع تبعيضي صحبت كردند. در كنار اين موارد آقاي پزشكيان به مسائل منطقه‌اي هم اشاره كردند؛ ايشان از ضرورت صلح‌طلبي در جهان امروز صحبت كرده و گفتند با شعار محوري وفاق توانسته آراي مردم را جلب كند. هر نوع جنگ و تجاوزي در هر نقطه از جهان از نظر ايران مردود و هر نوع سلاح كشتار جمعي از نظر ايران مذموم است. اين نگاه تنش‌زداي رييس‌جمهور و رويكرد تنش‌زداي ايشان برگ برنده‌اي است كه روايت ايران امروز را در برابر چشم جهانيان آشكار مي‌كند. استفاده از زبان ديپلماسي به دور از ترس با تكيه بر مردم توانستند نماينده مناسبي براي ملت ايران باشند. رييس‌جمهور آمادگي كشور را در شرايط برابر براي گفت‌وگو بيان كرده و تاكيد كردند گشودن باب برجام و بازگشت همه كشورها به تعهدات‌شان كمك مي‌كند تا فضاي متفاوتي شكل بگيرد. نكته قابل تامل در صحبت‌هاي رييس‌جمهور تاكيد بر تهديداتي است كه از سوي اسراييل منطقه را تهديد مي‌كند. بر آتش‌بس پافشاري كرده و استانداردهاي دوگانه در مساله حقوق بشر را نقد كردند. به نظرم كليدواژه‌هايي كه در اين سخنراني استفاده كردند، برگ برنده ايشان در اين سخنراني بود.
فعالان سياسي در واكنش به صحبت‌هاي رييس‌جمهور چه گفتند؟
آذر منصوري، رييس جبهه اصلاحات نوشت: سخنراني و مواضع رييس‌جمهور در نشست سازمان ملل، نشست با رسانه‌ها و گفت‌وگو‌هايي كه تاكنون داشته‌اند، راهگشا و با هدف تقويت وفاق در راستاي دفاع از ايران و تحقق صلح مثبت در جهان بوده است. با هر گرايشي بايد به اين حضور مدبرانه و شجاعانه به عنوان نماينده ملت بزرگ ايران افتخار كرد. حشمت‌الله فلاحت‌پيشه، نماينده پيشين مجلس نوشت: سخنراني پزشكيان در سازمان ملل: پيام صلح به جهان، چراغ سبز به امريكا، تلاش براي رفع نگراني اروپا در قبال اوكراين، كم اعتنايي به روسيه و پرهيز از جنگ با اسراييل. رضا نصري، تحليلگر سياست خارجي نوشت: سخنراني دكتر پزشكيان با سخنراني نمايندگان ديگر دولت‌هاي منتقد رژيم اسراييل يك تفاوت عمده داشت. برخي دولت‌ها عمدتا به ذكر فهرست‌وار جنايات اسراييل اكتفا كردند. برخي ديگر غالبا «جامعه جهاني» را به خاطر انفعال در برابر جنايات اسراييل و ناتواني در برقراري آتش‌بس سرزنش كردند و بعضي ديگر موضوع را كلا به كمبود كمك‌هاي بشردوستانه تقليل دادند. اما رييس‌جمهور پزشكيان گفتمان و انگاره‌هاي بيمارگونه‌اي كه اسراييل براي بقاي خود و توجيه جناياتش به آن متوسل مي‌شود را هدف قرار داد. دكتر پزشكيان، ضمن برشمردن جنايات رژيم اسراييل، موضوعِ تحريفِ مقوله «دفاع مشروع»، تحريف تعريف حقوقي «هدف مشروع نظامي»، طرح اتهام «يهودستيزي» به عنوان حربه‌اي براي ساكت كردن معترضان و تحريف مفهوم «تروريسم» توسط اسراييل را - با ذكر مثال - از تريبون سازمان ملل متحد مطرح كرد و «افسانه شكست‌ناپذيري رژيم اسراييل» را نيز به چالش كشيد. حقيقت اين است كه اسراييل فقط متكي به نيروي نظامي و حمايت غرب نيست. اسراييل بر ستون يك گفتمان و انگاره‌هايي تكيه زده كه ميليارد‌ها دلار براي حفظ آن هزينه مي‌كند. رييس‌جمهور ايران به خوبي اين را درك كرده است. عبدالله گنجي، فعال اصولگرا نوشت: محتواي سخنان پزشكيان در مجمع عمومي سازمان ملل قابل تقدير بود، براي بنده آن بخشي كه با مردم امريكا سخن گفت جذاب‌تر بود: ما كنار كشور شما پايگاه نظامي نساختيم، ما فرمانده شما را ترور نكرديم.