پيام جنگ و صلح تهران

 ناظران هشدار مي‌دهند تحولات در منطقه به سرعت به سمت و سوي گسترش تنش پيش مي‌رود و به نظر مي‌رسد ماجراجويي‌هاي خصمانه اسراييل، منطقه را در آستانه جنگي فراگير قرار داده است. 

در راستاي كاهش تنش و براي ارسال پيام روشن ايران به كشورهاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي، دستگاه ديپلماسي تهران اين روزها در تكاپو است. در ادامه تور منطقه‌اي و بسيار مهم عباس عراقچي، وزير امور خارجه ايران، او به عراق سفر كرد و با همتاي خود در بغداد به بحث و گفت‌وگو نشست. اسماعيل بقايي سخنگوي وزارت امور خارجه ايران پيش از اين در شبكه ايكس نوشت: عراقچي براي ادامه رايزني با كشورهاي مسلمان درخصوص شرايط بحراني منطقه درنتيجه حملات نسل كشي و تجاوزات رژيم اسراييل به غزه و لبنان وارد بغداد شد. عراقچي همچنين با عبداللطيف رشيد، رييس‌جمهور عراق و محمد شياع السوداني، نخست‌وزير عراق ديدار و گفت‌وگو كرد. عراقچي بعد از عراق وارد عمان شد و با «سيد بدر البوسعيدي» وزير خارجه عمان ديدار و رايزني داشت. در اين ديدار وزيران امور خارجه ايران و عمان در مورد آخرين تحولات منطقه از جمله ادامه جنگ در غزه و لبنان و همچنين تلاش براي توقف جنايت‌هاي رژيم صهيونيستي در منطقه رايزني و گفت‌وگو كردند. پيش‌تر «اسماعيل بقايي» سخنگوي وزارت امور خارجه اعلام كرد «سيدعباس عراقچي» وزير امور خارجه در ادامه رايزني‌ها با كشورهاي منطقه، به عمان سفر كرد و وارد مسقط شد. به گفته بقايي، محور اصلي مذاكرات وزير امور خارجه با مقامات ارشد عمان، بررسي تحولات منطقه و رايزني براي توقف جنايات و تجاوزات رژيم صهيونيستي است. عراق و ايران روز يكشنبه خواستار آتش‌بس فوري در غزه و لبنان شدند و هشدار دادند كه ادامه هر گونه اقدامات خصمانه رژيم اسراييل در منطقه منجر به جنگي بزرگ در خاورميانه خواهد شد و پيامدهاي جهاني گسترده‌اي نيز به همراه خواهد داشت. عباس عراقچي پس از ديدار با فواد حسين، همتاي عراقي خود در بغداد به خبرنگاران گفت منطقه با چالش‌هاي خطرناكي روبه‌روست. عراقچي هشدار داد كه احتمال گسترش تنش و درگيري بزرگ‌تر وجود دارد و ممكن است جنگ غزه و لبنان به كشورهاي ديگر نيز كشيده شود و منجر به «جنگ تمام‌عيار در سراسر منطقه» شود. عراقچي همچنين عنوان كرد: ما از جنگ نمي‌ترسيم. ما آماده جنگ هستيم، اما در عين حال جنگ نمي‌خواهيم، بلكه صلح مي‌خواهيم. او خواستار توقف تجاوزات اسراييل به غزه و لبنان شد.
وزير خارجه عراق نيز در اين ديدار گفت: ادامه درگيري‌ها منجر به بي‌ثباتي امنيت و صلح در كل منطقه مي‌شود. فواد حسين به عراقچي اطمينان داد كه عراق اجازه نخواهد داد اسراييل از حريم هوايي‌اش براي حمله ادعايي به ايران استفاده كند. حسين افزود: عراق به‌ طور قاطع استفاده از حريم هوايي‌اش را به عنوان بخشي از منطقه جنگي رد مي‌كند. او افزود: در تلاش هستند تا شبح جنگ را از منطقه، به ويژه عراق دور كنند. جنگ بر كشتيراني در خليج و تنگه هرمز تاثير مي‌گذارد و درنهايت به يك بحران بزرگ بين‌المللي در اقتصاد و انرژي منجر خواهد شد.
بغداد پنجمين مقصد عراقچي در سفر به كشورهاي منطقه پس از سفر به عربستان و قطرو سوريه و لبنان است. عراقچي روز چهارشنبه با محمد بن سلمان وليعهد عربستان و فيصل بن فرحان وزير خارجه سعودي در رياض ديدار كرد و پس از آن خواستار پايان دادن به جنگ در غزه و لبنان شدند. وزير امور خارجه ايران روز بعد به دوحه رفت و با شيخ محمد بن عبدالرحمن آل ثاني نخست‌وزير و وزير امور خارجه قطر ديدار كرد. منابعي به پايگاه خبري نشنال گفتند كه تهران به دنبال حمايت عربستان‌سعودي، قطر و ساير كشورهاي خاورميانه براي كاهش تنش است كه مي‌تواند درگيري در منطقه را گسترش دهد. منابع ديپلماتيك گفتند كه سفر عراقچي با هدف «دفاع» از موضع ايران در قبال جنگ با اسراييل است. آنها گفتند كه بخشي از سفر وزير امور خارجه ايران با هدف جلب «حمايت سياسي» از كشورهاي كليدي خليج‌فارس و عربي براي دستيابي به آتش بس در غزه و توقف جنگ در لبنان و جلوگيري از جنگ گسترده‌تر در منطقه انجام شده است.
در همين راستا نشريه مجله مناره در تحليلي به قلم جان كالابرس، مدرس سياست خارجي ايالات‌متحده، به سفر عراقچي به بغداد واكنش نشان داده و ابعاد متفاوت روابط تهران و بغداد را برجسته كرده است. اين نويسنده مدعي است مبارزه عراق براي استيفاي حق حاكميت خود به دليل ضعف در ساختار حاكميتي و ميزباني ناخواسته از نيروهاي امريكايي بسيار پيچيده‌تر از آن است كه به نظر مي‌رسد. اين بازيگر از يك‌سو همپيمان تهران است و از سوي ديگر به ايالات‌متحده براي حراست از امنيتش در برابر فعاليت گروه‌هاي تروريستي نيازمند. از همين‌رو مي‌توان گفت بغداد در شرايطي كه تنش‌ها اوج گرفته، بر سر دوراهي تهران و واشنگتن قرار دارد و از همين رو در صورتي كه رويارويي ادعايي رخ دهد، به واسطه حضور نظاميان امريكايي و تقابل‌شان با محور مقاومت مستقر در عراق خود به ميدان تازه‌اي براي رويارويي تبديل خواهد شد.
اين نشريه در ادامه مدعي است، در طول دو دهه گذشته، حتي در شرايطي كه بي‌ثباتي داخلي عراق تاثير منفي عميقي بر منطقه اطراف داشته، اين كشور به ميدان رقابت پنهان تهران و واشنگتن و تركيه تبديل شد. به ادعاي المنار ايران به دنبال افزايش نفوذ خود در عراق است بالاخص آنكه بخشي از ساختار سياسي اين كشور نيز با تهران هم‌صدا است. در همين حال، تركيه با انجام عمليات نظامي در شمال عراق، بر رويارويي با گروهك مسلح پ‌ك‌ك، كه آن را تهديد امنيتي بزرگي براي خود مي‌داند، تمركز كرده است.همزمان مانور واشنگتن در اين بازيگر را نيز نبايد ناديده گرفت؛ مانوري كه امروز در ميانه افزايش تنش‌ها، برجسته‌تر هم شده است.
از سال 2003، ايران در‌حالي كه از جبهه نيروهاي بسيج مردم براي مبارزه با اشغالگري امريكا حمايت مي‌كند، نفوذ خود را در ساختار سياسي عراق افزايش داده است. در واقع، ايران، عراق را به عنوان حائلي راهبردي در برابر رقباي منطقه‌اي و امريكا مي‌بيند كه با حفظ ثبات مد نظر خود در آن، پاي امريكا را كه بهانه مبارزه با تروريسم به عراق آمده، از آنجا قطع كند. پس به نظر مي‌رسد عراق «ميدان رويارويي حياتي» ميان ايران و ايالات‌متحده است. اهميت استراتژيك عراق براي ايران بسيار حياتي است: عراق نه تنها همسايه ايران است، بلكه به عنوان متحدي حياتي در پيشبرد اهداف منطقه‌اي گسترده‌تر ايران عمل مي‌كند. عراق هميشه براي ايران اهميت استراتژيك بيشتري نسبت به ايالات‌متحده خواهد داشت. با اين وجود، كالابرس مدعي است برخي در عراق به اين نتيجه رسيده‌اند كه دستيابي به ثبات در عراق مستلزم حمايت خارجي، به ويژه از سوي ايالات‌متحده است. اين دقيقا همان چيزي است كه برخي ديگر حضور نيروهاي امريكايي در عراق را مخل امنيت و ثبات اين كشور مي‌دانند، چراكه باعث حساسيت ايران و متحدين تهران در عراق مي‌شود. در حال حاضر حدود 2500 پرسنل نظامي امريكايي در عراق مستقر هستند كه 900 نفر ديگر    در سوريه مستقر هستند. با اين حال، به‌طور غيررسمي، حضور آنها با هدف مقابله با نفوذ ايران عنوان مي‌شود. در شرايطي كه اسراييل تهديد كرده قصد دارد پاسخ موشكي اخير ايران را تلافي كند، عراق يكي از كشورهايي است كه احتمال مي‌رود آسمانش به شكل غيرقانوني ازسوي اسراييل براي حمله به ايران نقض شود. اين در حالي است كه به نظر آسمان عراق در كنترل نيروهاي امريكايي است. امريكا كه حامي و شريك اصلي اسراييل در منطقه است، ممكن است آسمان عراق را دراختيار اسراييل قرار دهد. اين مساله يكي از نمونه‌هايي است كه نگراني عميق ايران از حضور نظامي امريكا در همسايگي‌اش را نشان مي‌دهد.