اسراييل و پيامدهاي تصاعد بحران در خاورميانه
محمد بيات
منطقه غرب آسيا خواسته يا ناخواسته وارد مرحله بدون بازگشت در منازعه ايران و اسراييل شده است. مقامات ارشد سياسي و نظامي تهران صراحتا اعلام كردند كه پاسخ به تجاوز 26 اكتبر رژيم امري قطعي است و نظام به اين اقدام غيرقانوني قطعا پاسخ خواهد داد. برخي كارشناسان معتقدند در اين مرحله از جنگ احتمالا تهران حمله محدودتر اما هدفمندتري عليه منافع نظامي و نيروهاي مسلح رژيم صهيونيستي با هدف احياي بازدارندگي در برابر دشمن بيروني را در اولويت قرار خواهد داد. در سوي مقابل صهيونيست‌ها وعده دادند كه به حمله احتمالي ايران، پاسخي گسترده خواهند داد و قصد ندارند فعلا سطح تنش با تهران را كاهش دهند. در اين ميان سوال اصلي آن است كه با وجود نزديك بودن زمان برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري در امريكا، شوراي عالي امنيت قصد دارد اين پاسخ متقابل را پيش از پنجم نوامبر انجام دهد يا آنكه ايران مي‌خواهد پس از پايان راي‌گيري در ايالات‌متحده اين حمله را انجام دهد.
همزمان با تشديد تنش ميان تهران-تل‌آويو، مردان امنيتي بايدن راهي خاورميانه شدند تا بتوانند براي آخرين بار شانس خود براي رسيدن به نقطه آتش‌بس حتي موقت را آزمايش كنند. عاموس هوخشتاين و برت مك گورك به دنبال برقراري آتش‌بس دو ماهه در جبهه شمالي بودند اما «بي‌بي» بازهم با مطرح كردن شروط غيرمنطقي همچون خلع سلاح حزب‌الله يا دريافت اجازه بازگشت مجدد به خاك لبنان اجازه به نتيجه رسيدن اين دور از مذاكرات را نداد. هوخشتاين كه از ادامه مذاكره با صهيونيست‌ها نااميد شده بود با مطرح كردن درخواستي عجيب از بيروت خواست تا براي كمك به پيشبرد مذاكرات به صورت يك‌طرفه اعلام آتش‌بس كرده و مقاومت سلاح خود را در برابر دشمن اسراييلي روي زمين بگذارد! اساسا مطرح شدن چنين درخواستي نشان‌دهنده عدم علاقه نتانياهو به پايان جنگ در اين مرحله از تبادل آتش است.
در سوي ديگر ويليام برنز، رييس سازمان سيا نيز كه در مذاكرات غيررسمي با محمد بن عبدالرحمن آل‌الثاني و داويد بارنع در حال پيشبرد يك طرح آتش‌بس 28 روزه در غزه بود، به دليل تكرار شروط غيرمنطفي تل‌آويو نتوانست توفيقي به دست آورد. جنبش مقاومت اسلامي حماس صراحتا اعلام كرده است كه هيچ‌گونه توافق موقتي را به رسميت نخواهد شناخت مگر آنكه در آن دورنمايي براي پايان جنگ و خروج نيروهاي اشغالگر از غزه درنظر گرفته شده باشد. عملكرد دو هفته اخير ارتش اسراييل در شمال غزه نشان‌دهنده اين نكته است كه صهيونيست‌ها قصدي براي ترك غزه ندارند، بلكه در حال آماده كردن مقدمات تخليه اين منطقه و آغاز شهرك‌سازي غيرقانوني مانند قبل از سال 2005 هستند. در روزهاي اخير افراد تندرويي مانند اسموتريچ وزير دارايي اسراييل به عنوان يكي از اعضاي جنبش حامي آغاز شهرك‌سازي در غزه از ايده آنها حمايت كرده است.
مجموعه اتفافات فوق نشان‌دهنده تداوم بحران در منطقه شرق مديترانه حتي پس از برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري در امريكا است. در اين ميان دو نگاه اساسي وجود دارد.عده‌اي معتقدند امريكا مانند گذشته بر اسراييل نفوذ ندارد كه به ايهاد اولمرت دستور پايان جنگ دهد و او نيز پايان جنگ 33 روزه را اعلام كند. به عبارت ديگر نتانياهو در سال‌هاي اخير سعي كرده با استفاده از نفوذ لابي يهود در واشنگتن بيش از آنكه ديكته‌پذير باشد، خواسته‌هاي خود را به طرف اسراييلي تحميل كند. گروه دوم اما بر اين نظر هستند كه اساسا هيات حاكمه امريكا براي مهار نفوذ چين و روسيه در سال‌هاي آينده به تضعيف ايران و محور مقاومت در جنگ كنوني و تغيير موازنه قدرت در منطقه غرب آسيا نياز دارند. در هر دو نگاه آتش جنگ در منطقه همچنان شعله‌ور بوده و شبكه مقاومت بايد آماده مقابله با اهداف استعمارگران غربي در منطقه باشد.
حمله شامگاه جمعه حزب‌الله به قلب تل‌آويو و زخمي شدن 11 صهيونيست مهم‌ترين زنگ خطر براي هيات حاكمه و اعضاي راست‌گراي كابينه نتانياهو را به صدا در آورد. اگر رژيم صهيونيستي قصد دارد با افزايش سطح تنش با ايران و متحدان منطقه‌اي كشورمان حملاتش را ادامه دهد بايد آماده دريافت ضربات دردناكي باشد. اخيرا سردار كوثري عضو كميسيون امنيت ملي مجلس پاسخ ايران به تجاوز اخير رژيم را فراتر از وعد صادق 2 دانستند. او همچنين وعده داد كه اين حمله با همراهي اعضاي محور مقاومت انجام خواهد شد. تل‌آويونشين‌ها در روزهاي آينده بايد تصميم بگيرند كه در برابر پاسخ مشروع ايران چه سياستي در پيش خواهند گرفت. آيا اسراييل قصد دارد با عبور از خطوط قرمز بار ديگر به حريم جمهوري اسلامي ايران تجاوز كند يا آنكه با عبرت گرفتن از درگيري‌هاي گذشته به سمت كاهش تنش حركت خواهد كرد؟ نكته كليدي آن است كه هرگونه اشتباه محاسباتي از سوي سران اسراييل مي‌تواند هزينه بسيار گزافي براي آنها به همراه داشته باشد. ايران صراحتا اعلام كرده است كه اگر تل‌آويو از خطوط قرمز تهران عبور كند (حمله به تاسيسات اتمي، انرژي و مراكز نمادين سياسي) احتمالا تجديدنظر در دكترين هسته‌اي ايران در دستور كار قرار خواهد گرفت. اين همان هشداري بود كه در جريان مصاحبه جناب كمال خرازي رييس شوراي روابط خارجي با الميادين مورد تاكيد قرار گرفت.
كارشناس ارشد مسائل بين‌الملل