«نيچيروان بارزاني» رييس اقليم كردستان عراق، در پنل كنفرانس سالانه انستيتوي پژوهشي خاورميانه تحت عنوان «ميري» MERI در شهر اربيل گفت: ديدار و ملاقات با حضرت آيت‌الله خامنه‌اي مقام معظم رهبري جمهوري اسلامي ايران و ديدار با رييس‌جمهوري(سابق) «ابراهيم رييسي» و همچنين سفر دكتر «مسعود پزشكيان» رييس‌جمهور ايران به اربيل و بغداد، مرحله جديدي از روابط با ايران است.
«نيچيروان بارزاني»، رييس اقليم كردستان عراق در پنل كنفرانس سالانه انستيتوي پژوهشي خاورميانه تحت عنوان «ميري» The Middle East Research Institute (MERI) در شهر اربيل، درباره روابط با همسايگان خود گفت: موضع اقليم كردستان در يك مورد، خيلي شفاف و روشن است و آن، اين است كه مي‌خواهيم فاكتور اصلي در برقراري آرامش و ثبات در منطقه باشيم و با ايران و تركيه هم در چارچوب همكاري و هماهنگي با بغداد؛ در ارتباط مداوم هستيم. براي نمونه در حال حاضر با تركيه رابطه خيلي خوبي داريم و مبادلات بازرگاني تركيه با عراق در حدود 12 ميليارد دلار است و به نظرم مبادلات تجاري با ايران هم در همين حدود است. سال گذشته توانستيم مشكلاتي كه با ايران داشتيم را تا حدود زيادي برطرف كنيم. معتقدم بعد از سفري كه بنده به تهران انجام دادم و ديدار و ملاقات با حضرت آيت‌الله خامنه‌اي مقام معظم رهبري جمهوري اسلامي ايران و رييس‌جمهوري(سابق)«ابراهيم رييسي» و سفر دكتر «مسعود پزشكيان» رييس‌جمهور جديد ايران به اربيل و بغداد، همچنين دومين سفر رييس‌جمهور تركيه به اربيل، ثابت شد كه در مرحله جديدي از روابط با همسايگان خود قرار داريم.
براي ما خيلي مهم است كه منشا امنيت
و آسايش براي همسايگان باشيم
وي همچنين گفت: براي ما خيلي مهم است كه منشا امنيت و آسايش براي همسايگان خود باشيم. در اين زمينه، همكار تاثيرگذاري براي بغداد هم بوده‌ايم و همه اين اقدامات با هماهنگي و روابط نزديك با بغداد بوده است. هيچ سفري را بدون اطلاع بغداد انجام نداده‌ايم؛ هر جا رفته‌ايم و از هر سفري هم كه به اقليم كردستان برگشته‌ايم، همه با هماهنگي بغداد بوده است. اقليم كردستان مي‌تواند در حال حاضر و در آينده هم همكار بسيار بزرگي براي بغداد باشد.
برگزاري انتخابات پارلمان مقطع مهمي براي اقليم كردستان بود
اين ديپلمات ارشد درباره برگزاري ششمين دوره انتخابات پارلمان اقليم كردستان گفت: برگزاري انتخابات پارلمان، مقطع مهم ديگري براي اقليم كردستان بود؛ همه شما مطلع هستيد كه انتخابات، سرچشمه شرعيت به حاكميت اقليم كردستان است و واقعا موكول كردن انتخابات به زمان ديگري، براي ما خيلي گران تمام مي‌شد. بدون شك، با تلاش و كوشش زياد با بغداد كه در حقيقت در اينجا بايد اشاره كنم كه شخصيت‌هاي تاثيرگذاري در بغداد از جمله؛ شخص آقاي «محمد شياع السوداني» نخست وزير محترم عراق، «فايق زيدان» رييس محترم شوراي عالي قضايي، «جاسم محمد عبود» رييس دادگاه فدرالي و همچنين رييس پارلمان عراق در برگزاري ششمين دوره انتخابات پارلمان اقليم كردستان خيلي نقش مهمي داشتند. همچنين ضروري است كه از كميسارياي عالي مستقل انتخابات عراق به صورت ويژه تشكر و قدرداني كنم كه به شيوه‌اي حرفه‌اي و بي‌طرفانه كارهاي خودشان را بدون نقص انجام دادند.
مسير دموكراسي در اقليم كردستان به شيوه‌اي درست در حال رشد است
بارزاني درباره اهميت برگزاري ششمين دوره انتخابات پارلمان اقليم كردستان گفت: انتخابات به اين دليل حايز اهميت است، چون مردم به كساني كه در انتخابات برنده مي‌شوند؛ حاكميت و مشروعيت مي‌بخشند و اقليم كردستان نيز در چارچوب عراق، اين شيوه را براي خود برگزيده است. عراق نيز اين شيوه دموكراسي و برگزيدن حاكميت توسط برگزاري همه‌پرسي از طريق صندوق راي‌گيري را براي خود انتخاب كرده است. به همين دليل، اين نوع انتخابات براي اقليم كردستان بسيار با اهميت بوده است. من معتقدم آنچه اهميت آن را دوچندان مي‌كند، برنده بودن مردم اقليم كردستان و به‌طور كلي كشور عراق بود، حدود 72 درصد مردم در اين انتخابات شركت كردند. همانند همه انتخابات در اكثر كشورهاي جهان، نكات جزيي و مسائل كوچكي نيز روي داده است؛ اما اگر بخواهيم به صورت كلي و در مقايسه با انتخابات قبلي به آن نگاه كنيم، خوشبختانه متوجه مي‌شويم كه مسير دموكراسي در اقليم كردستان، به شيوه‌اي درست و اصولي در حال رشد است.
انتخابات اقليم كردستان به صورت موفقيت‌آميز برگزار شد
رييس اقليم كردستان در ادامه سخنانش تصريح كرد: منظورم اين نيست كه همه چيز خوب است و هيچ مشكلي وجود ندارد؛ ولي در چارچوب پروسه دموكراسي مردم كردستان ثابت كردند كه بيشتر از اينها شايسته و لايق هستند كه به آنها خدمت شود، چون اين ملت شايسته تقدير و تشكر ويژه هستند؛ به دليل اينكه به اين هوشياري و درايت رسيده‌اند كه در اين مرحله حساس كنوني معتقدند كه مشكلات و مسائل مختلف از طريق برگزاري همه‌پرسي و صندوق راي برطرف مي‌شوند. وظيفه خود مي‌دانم كه از همه مردم اقليم كردستان كه در انتخابات شركت كردند؛ تشكر و قدرداني كنم. از هر زاويه‌اي كه نگاه كنيم و با هر معياري كه آن را بسنجيم؛ انتخابات اقليم كردستان به صورت موفقيت‌آميز برگزار شد. «يونامي» سازمان ملل متحد در عراق و چندين سازمان بين‌المللي ديگر نيز از اين انتخابات به عنوان انتخاباتي بدون شك و شبهه و پاك نام مي‌برند.
يكي از پاك‌ترين انتخاباتي كه تاكنون در اقليم كردستان برگزار شده است
وي در مورد تشكيل كابينه جديد حكومت اقليم كردستان گفت: بايد در كوتاه‌ترين زمان ممكن، با تلاش و كوشش خود سعي كنيم كه حكومت را تشكيل بدهيم و احزاب، گروه‌ها و جريان‌هاي سياسي اقليم كردستان با يكديگر گفت‌وگوي سازنده داشته باشند تا كابينه جديد كار خود را آغاز كند. كميسيون عالي مستقل انتخابات عراق نيز نتايج انتخابات را به صورت رسمي اعلام كرد و با احترام به كساني كه در مورد برخي مشكلات جزيي نظراتي دارند؛ معتقدم اين انتخابات، يكي از پاك‌ترين انتخاباتي بود كه تاكنون در اقليم كردستان برگزار شده است. در اين مرحله هم احزاب، گروه‌ها و جريان‌هاي سياسي بايد با دلي گشاده و روي باز، با همديگر گفتمان داشته باشند؛ تلاش كنند ميان خود، هم‌پيماني برقرار كرده و كابينه جديد حكومت اقليم كردستان را تشكيل دهند، چون مردم اقليم كردستان، بي‌صبرانه منتظر تشكيل حكومت هستند؛ اين كار ارزشمند، امروز براي كردستان حايز اهميت است و جايگاه و موقعيت ما را نيز در بغداد محكم خواهد كرد.
اقليم كردستان يك قواره سياسي در چارچوب قانون اساسي عراق است
«نيچيروان ادريس بارزاني» درباره رابطه اقليم كردستان با حكومت فدرالي عراق گفت: اقليم كردستان از يك چارچوب قانوني برخوردار است و بر اساس قانون اساسي عراق كه حدود 80 درصد به آن راي دادند؛ با اين شرعيت مدني بنياد نهاده شده است. اقليم كردستان يك قواره سياسي در چارچوب عراق و بر اساس قانون اساسي كشور است. راهكار قانوني اقليم كردستان نيز واضح و آشكار است كه بايد به چه شيوه‌اي باشد. اكنون هم در وضعيت قابل قبولي قرار داريم؛ انتخابات موفقي را برگزار كرديم. به نظرم از سال 1991 اين مهم‌ترين انتخابات اقليم كردستان است و بعد از مشكلات متعددي كه پشت سر گذاشتيم، هم‌اكنون زمان مناسبي است تا به يك مدل كاملي دست پيدا كرده كه چگونه با بغداد مشكلات فيمابين را برطرف كنيم. بايد سعي كنيم راهكار تفاهم و وفاق را براي حل مشكلاتي كه با بغداد وجود دارد، پيدا كرده و بدون تعارف در مورد اين موضوعات با همديگر صحبت كنيم، چون بغداد با اقليم كردستان به صورت فدرالي تعامل نمي‌كند، به هيچ شيوه‌اي فدرالي نيست، بلكه خيلي هم مركزي است. سيستمي در عراق وجود دارد كه به آن سيستم فدرالي گفته مي‌شود؛ در حقيقت، در ذات خود همه چيز است، ولي فقط فدرالي نيست. آنچه در اين زمينه من را نگران مي‌كند و براي حل آن دغدغه زيادي دارم، اين است كه بايد هر دو طرف، به شيوه‌اي استراتژيك به فكر حل اين مشكلات باشيم.
برطرف شدن مشكلات اقليم كردستان با بغداد
وي همچنين گفت: بدون شك اين صحبت‌ها را به صورت مداوم با بغداد هم مطرح كرده‌ام، نه اينكه فقط آنها را در اينجا بيان كنم. با برادران خودمان در بغداد، با همه گروه‌هاي سياسي بغداد، در جلسات متعدد؛ خيلي واضح و بدون تعارف اين صحبت‌ها را مطرح كرده‌ام. به آنها گفته‌ام كه اگر بخواهيم عراق با ملت خودش و از نظر سياسي هم در وضعيت آرام و باثباتي باشد؛ كليد حل آن، برطرف شدن مشكلات با اقليم كردستان است. از سال 2003 صحبت‌هاي ما دو طرف اين است كه قانون اساسي بين ما حاكم باشد؛ ولي در حقيقت ما مشاهده نمي‌كنيم كه اين شيوه رعايت شود. بدون شك، اين گلايه‌اي نيست كه فقط متوجه بغداد باشد، بلكه در مورد اقليم كردستان نيز هميشه اين را گفته‌ام. ولي معتقدم اين انتخابات، فرصت بزرگي را فراهم كرده است تا با بغداد به يك راه‌حل مشترك و تفاهم برسيم كه هم اقليم كردستان و هم بغداد از آن راضي باشند و خير همه عراق نيز در آن گنجانده شود. اين انتخابات مهم است و بايد ما در سريع‌ترين زمان ممكن، حكومت فعال، كارا و قوي خود را تشكيل دهيم و با بغداد هم بر سر همه مسائلي كه تاكنون به صورت حل نشده باقي مانده است، به گفت‌وگو بنشينيم، از جمله مساله بودجه، مساله ماده 140، يعني فقط اين دو مشكل نيست كه حل نشده باقي مانده باشند؛ بلكه در اين بين، مشكلات زيادي وجود دارد.
در سال 2003 كردها در پروسه سياسي عراق حضور جدي داشتند
رييس اقليم كردستان در ادامه سخنانش تاكيد كرد: در سال 2003 كردها در پروسه سياسي عراق حضور جدي داشتند، به اين اميد كه عراق به كشوري دموكراسي و فدرالي تبديل شود. ما قبل از سال 2003 همين وضعيت الان را داشتيم، خيلي متفاوت نبود؛ ولي ما با اين اميد به بغداد رفتيم و در اين مرحله سياسي به صورت فعال حضور داشتيم؛ براي اينكه اين سيستم حكمراني تثبيت شود. امروزه سوال اصلي اين است كه به چه سمتي داريم حركت مي‌كنيم؟ تا چه زماني ما فقط بگوييم: قانون اساسي، قانون اساسي، قانون اساسي كه تا اين لحظه هم مشاهده نمي‌كنيم كه هيچ گامي براي اجرا و انجام دادن اين قانون اساسي برداشته شده باشد. خيلي وقت‌ها مي‌گويم اين كشورهاي خارجي اعم از اروپا و امريكا بزرگ‌ترين همكاري‌شان با اقليم كردستان و عراق كه ارايه مي‌دهند، يك چيز باشد و آن هم به ما كمك كنند كه چگونه قانون اساسي عراق در بغداد برقرار شود، چون نبايد به صورت مداوم به اين شيوه باشد؛ در حال حاضر زمانه جديدي است و بايد به شيوه‌اي متفاوت و رويكردي نوين با اين اتفاقات و مشكلات فيمابين برخورد شود.
جلسه مشترك سه‌جانبه با نخست وزير
دادگاه فدرالي و رييس دادگاه
اين ديپلمات باتجربه در ادامه سخنانش افزود: مساله حقوق كارمندان، معيشت و رزق و روزي مردم كردستان، براي ما در اولويت اصلي قرار دارد، با سپاس از نخست وزير، دادگاه فدرالي و رييس دادگاه، در اين زمينه تاكنون جلسه مشترك سه‌جانبه‌اي هم بدون حضور رسانه‌ها برگزار كرده‌ايم. هر سه نفر هم نظرات خود را به صورت شفاف اعلام كرديم و با تشكر از پايبندي، تلاش جدي و پيگيري مداوم آقاي السوداني در اين چارچوب، تا اين لحظه اين مشكل برطرف شده است.
نفت يك مساله اقتصادي است، نه سياسي
بارزاني درباره برطرف شدن مشكل صدور نفت اقليم كردستان به خارج از كشور گفت: تعدادي از گروه‌ها در عراق معتقدند كه نفت يك مساله سياسي است و ما هيچ وقت به نفت به عنوان يك موضوع سياسي نگاه نكرده‌ايم؛ بلكه نفت يك مساله اقتصادي است، چون اگر به جغرافياي اقليم كردستان هم بنگريم؛ ما نمي‌توانيم نفت را به اين شيوه ببينيم كه مساله‌اي سياسي است، بلكه يك كالاي بازرگاني است و ما آن را بدين‌گونه مي‌بينيم. با تشكر از تركيه كه به ما اجازه داد، نفت را به خارج از كشور صادر كنيم. تركيه در اين زمينه هيچ نفعي نبرد، بلكه بيشتر همكاري عراق و اقليم كردستان بود. نه ما هيچ وقت به تركيه نفت فروخته‌ايم و نه آنها هيچ وقت به ما فشار آورده‌اند كه به آنها نفت بفروشيم. نفت به كمپاني‌هاي خارجي فروخته شده است. با در نظر گرفتن همه اين جوانب، شرايطي كه هم‌اكنون وجود دارد؛ اين است كه نفت نبايد از طريق لوله‌هاي نفتي به خارج از كشور صادر شود، خود عراق بيشتر از همه ضرر كرده، منظورم سراسر كشور عراق است كه در اين قضيه متضرر بوده‌اند.
ضرر 15 ميليارد دلاري عراق از صادر نشدن نفت اقليم كردستان
او همچنين گفت: به دليل بستن لوله‌هاي نفتي اقليم كردستان و جلوگيري از صدور نفت تا اين لحظه، عراق حداقل 15 ميليارد دلار ضرر كرده است كه اين به هيچ شيوه‌اي معقول نيست، نمي‌دانم چرا بغداد در اين زمينه چاره‌اي اساسي نمي‌انديشد؟ آنها خودشان بارها اعلام كرده‌اند كه قراردادهاي اقليم كردستان با عراق متفاوت است. قرارداد ما، قرارداد مشاركتي است، كمپاني‌ها بايد در اين زمينه راضي باشند كه آن را تحويل بگيرند و آنچه در عراق وجود دارد؛ بيشتر قرارداد خدمتگزاري است. در اينجا فرصت مناسبي است كه از بغداد درخواست كنم؛ به شيوه‌اي درست، منطقي و عاقلانه به اين موضوع بينديشد و از زاويه ديد اقتصادي و نه سياسي به اين موضوع بنگرد. از نگاه اقتصادي دقت كند كه كجا عراق متضرر شده و از كجا منتفع شده است؟ بايد بدين شيوه، به موضوع نگريسته شود. به نظر من، حل دقيق و درست مساله اين است كه يك‌بار ديگر، نفت اقليم كردستان همچون نفت عراق؛ وارد لوله‌هاي نفتي شده و به خارج از كشور صادر شود. تركيه هيچ مشكلي با اين قضيه ندارد؛ بلكه مشكل اصلي در حال حاضر در بغداد و همچنين در پارلمان عراق است. در اينجا دوباره تاكيد مي‌كنم در اين مرحله، متضرر اصلي عراق است و بايد اين مشكل به زودي برطرف شود.
در منطقه خاورميانه جنگ بزرگي در جريان است
«نيچيروان ادريس مصطفي بارزاني» در پاسخ به پرسشي درباره برنامه و استراتژي اقليم كردستان در وضعيت حساس و كنوني منطقه خاورميانه گفت: در حقيقت در منطقه خاورميانه، جنگ بزرگي در جريان است؛ ولي آنچه براي اقليم كردستان حايز اهميت است با هماهنگي با بغداد بايد تلاش كنيم كه عراق، وارد اين بحران و ناآرامي‌ها نشود؛ زيرا عراق خودش مشكلات خيلي زيادي دارد و وضعيت عراق خيلي حساس و ويژه است. براي ما نيز در اقليم كردستان به عنوان بخشي از عراق، مهم‌ترين مساله اين است كه به اين بحراني كه خاورميانه را در برگرفته است، ورود پيدا نكنيم، مصلحت عراق و اقليم كردستان در اين چارچوب قرار دارد، چون معتقدم بعد از تحقيقاتي كه انجام داده‌ايم هنوز داعش و گروه‌هاي تروريستي يك تهديد براي امنيت و ثبات عراق و اقليم كردستان به شمار مي‌روند.
وقتي كه داعش حمله كرد همه با اتهام عراقي بودن مواجه بوديم
رييس اقليم كردستان عراق، در بخش پاياني سخنانش در پنل كنفرانس سالانه انستيتوي پژوهشي خاورميانه تحت عنوان «ميري» MERI تاكيد كرد: وقتي كه داعش در سال 2014 به عراق حمله كرد، نمي‌پرسيدند كه اين سني است يا شيعه يا اين كرد است يا عرب يا مسيحي يا ايزدي است؟ بلكه همه ما با يك اتهام مواجه بوديم و آن عراقي بودن همه ما بود و حمله كرد و هر آنچه از دستش برمي‌آمد را انجام داد. در جبهه‌هاي جنگ با داعش هم، خون همه با هم قاطي شد، از پيشمرگه گرفته تا سرباز عراقي و حشدالشعبي؛ اينها در كنار هم براي دفاع از خاك عراق، شهيد شدند، هيچ تفاوتي در اين زمينه وجود نداشت. به نظرم در حال حاضر هم عراق به حمايت و پشتيباني نيروهاي خارجي نياز دارد؛ به خصوص امريكا كه رياست نيروهاي هم‌پيمان و ائتلاف ضدداعش را بر عهده دارد.
حضور مسوولان دولتي، سفرا استادان دانشگاه و پژوهشگران
پنل كنفرانس سالانه انستيتوي پژوهشي خاورميانه تحت عنوان «ميري» MERI با حضور مسوولان حكومت عراق فدرال، سفراي كشورهاي مختلف جهان در بغداد، كنسول و نماينده كشورها در اربيل، شخصيت‌هاي برجسته سياسي، نماينده احزاب و جريان‌هاي سياسي، اساتيد دانشگاه‌هاي عراق، محققان، پژوهشگران و دانشجويان رشته‌هاي روابط بين‌الملل، علوم سياسي، حقوق بين‌الملل و ... به مدت دو روز در شهر اربيل پايتخت اقليم كردستان برگزار شد.