اولويت‌هاي سياست خارجي ساكن تازه كاخ سفيد
رامين فخاري
در هفته گذشته، دونالد ترامپ براي بار دوم به طور ناپيوسته پيروز انتخابات رياست‌جمهوري ايالات‌متحده امريكا شد. اين خبر براي ايرانيان داخل كشور كه خاطرات خوبي از دوره اول رياست‌جمهوري او ندارند، خوشايند نبود. در اين نوشتار، قصد داريم به بررسي اولويت‌هاي سياست خارجي دولت ترامپ بپردازيم كه بخشي از آن به ايران مرتبط مي‌شود. لازم به ذكر است كه اين وقايع از ديدگاه نويسنده مقاله به ترتيب از عصر بي‌اهميت ترامپ، اهميت بيشتري يافته‌اند.
اثرگذاري به تحولات امنيتي غرب آسيا
در رابطه با اخبار منتشر شده در‌خصوص تحولات امنيتي غرب آسيا گفته مي‌شود كه دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات‌متحده در تماس تلفني با نتانياهو از او خواسته كه جنگ را قبل از ورود به كاخ سفيد پايان بدهد، حال بايد به اين موضوع اشاره نمود كه اين خواسته ترامپ ممكن است جنبه تبليغات انتخاباتي داشته باشد و برخاسته از تلاش ترامپ براي نشان دادن يك چهره ضدجنگ باشد يا خير ممكن است ناشي از تمايل او براي پايان دادن به جنگ باشد؛ اما بايد به اين موضوع نيز اشاره كرد كه حتي در صورتي‌كه ترامپ نيز خواهان پايان تحولات امنيتي غرب آسيا باشد لابي يهود ايالات‌متحده و سنا به اندازه‌اي قدرتمند است كه صرف اراده دونالد ترامپ براي افزايش فشار بر اسراييل جهت پايان تحولات امنيتي غرب آسيا در صورتي‌كه اراده‌اي ازسوي اسراييل وجود نداشته باشد، عملا نمي‌تواند در اين رابطه كارساز باشد. در برخي تحليل‌ها نيز اين موضوع مطرح مي‌شود كه هزينه نگه داشتن نتانياهو براي ترامپ بالا است و ممكن است درصدد بركناري نخست‌و‌زير اسراييل باشد، اما شواهد و قرائن و روابط حسنه ترامپ درگذشته با نتانياهو و نفوذ داماد ترامپ كوشنر عملا اين گزاره را تا اندازه‌اي كمرنگ مي‌كند.
ايران
اين موضوع واضح است كه يكي از اولويت‌هاي سياست خارجي ايالات‌متحده، تمركز بر مسائل مهم‌تري است كه در ادامه به آنها اشاره خواهد شد، اما اين مساله مستلزم حل يكي از اين مسائل، يعني مشكلات ايالات‌متحده با ايران و كاهش تمركز امريكا از منطقه خاورميانه، به ويژه ايران، است. تلاش‌هاي امريكا در اين زمينه مي‌تواند در سال‌هاي ابتدايي رياست‌جمهوري ترامپ به شكل مذاكره، فشارهاي اقتصادي، يا تركيبي از سياست چماق و هويج و فشارهاي اقتصادي صورت گيرد. تحليل موضع ترامپ در اين زمينه را مي‌توان باتوجه به انتصابات او و بازگشت يا عدم بازگشت چهره‌هاي راديكال به قدرت و تغييرات در وزارت خارجه ايالات‌متحده با درنظر گرفتن اينكه ترامپ همواره و در هر لحظه غيرقابل پيش‌بيني است، انجام داد.
اثرگذاري بر جنگ اوكراين
ترامپ در جريان تبليغات انتخاباتي خود اعلام كرد كه به جنگ در اوكراين پايان خواهد داد. اين اظهارات، اگرچه ممكن است جنبه پروپاگاندا براي انتخابات داشته باشد، اما مي‌تواند به عنوان يك زنگ خطر جدي براي طرف‌هاي درگير نيز محسوب شود و به عنوان يك دستاورد براي پوتين يا زلنسكي تلقي گردد. با اين حال، نمي‌توان به طور دقيق نظر ترامپ را درباره جنگ اوكراين و نحوه مديريت آن تحليل كرد. اين موضوع ممكن است مشابه اظهارات او درباره تحولات امنيتي در غرب آسيا و مسائل مربوط به ايران، جنبه انتخاباتي داشته باشد. همچنين، بايد توجه داشت كه ترامپ در امريكا قدرت مطلق ندارد و براي پايان دادن به جنگ اوكراين نياز به جلب‌نظر سناتورهاي جمهوري‌خواه جنگ‌طلب سنا دارد. دليل استفاده از عنوان «اثرگذاري» اين است كه پيش‌بيني نيت ترامپ تا حدي دشوار است. او پيش از انتخابات امريكا اعلام كرده بود كه ظرف 24ساعت به جنگ اوكراين پايان خواهد داد، اما در تماسي كه با زلنسكي داشت، اين تماس براي زلنسكي اميدواركننده توصيف شد كه مي‌تواند ناشي از حمايت ترامپ براي تداوم جنگ باشد يا تلاش براي پايان جنگ باشد و باتوجه به اخبار منتشر شده از احتمال تعليق عضويت اوكراين در ناتو براي بيست سال و تماس ترامپ با زلنسكي دقيقا نمي‌توان در اين رابطه نيت‌خواني نمود و در حال حاضر مجموعه‌اي از اخبار متضاد در اين زمينه در حال انتشار است.
مهار چين
بايد به اين نكته توجه كرد كه ديدگاه‌هاي ناسيوناليستي ترامپ با نظرات گلوباليستي حزب دموكرات كه چالش‌هاي كمتري با چين دارد، در تضاد است. يكي از دلايل اصلي انتخاب او توسط مردم امريكا، تلاش براي بازگرداندن وضعيت گذشته امريكا و مهار چين است. اين موضوع مي‌تواند بر اولويت‌هاي قبلي تاثير بگذارد. همچنين، او سعي خواهد كرد هر چه سريع‌تر مسائل سياست خارجي مطرح شده در بند‌هاي قبل را حل و فصل نمايد تا بر استراتژي مهار چين تمركز كند. بايد توجه داشت كه مهار چين تنها جنبه نظامي ندارد و جهان در آستانه يك جنگ سرد جديد براساس نظامي‌گري، اقتصاد سياسي بين‌الملل، هوش مصنوعي، ريزتراشه‌ها و ده‌ها موضوع ديگر قرار دارد كه به نوعي جنگ تركيبي بين چين و ايالات‌متحده خواهد بود. يكي از دلايل اصلي چين براي تسخير تايوان و همچنين دلايل ايالات‌متحده براي حفظ تايوان، موقعيت تايوان در توليد ريزتراشه‌هاست. هدف اصلي ترامپ، باتوجه به رفتارهاي گذشته‌اش در زمينه وضع تعرفه بر كالاهاي چيني، مهار چين است، اما بايد به اين نكته نيز اشاره كرد كه هدف اصلي به معناي اولويت‌بندي نيست و پيش‌بيني مي‌شود كه ترامپ در دو سال اول رياست‌جمهوري‌اش به مسائلي مانند ايران، تحولات امنيتي در غرب آسيا و جنگ اوكراين تمركز خواهد كرد و سپس به دنبال استراتژي مهار چين خواهد بود. كارشناس ارشد مسائل منطقه