در کنفرانس باکو چه خبر است؟

بیست و نهمین کنفرانس اعضای کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییرات اقلیمی (کوپ29) با هدف رسیدگی به چالش‌های اقلیمی فزاینده و با تمرکز بر فراهم آوردن منابع مالی برای حل مشکل گرم شده زمین، دوشنبه 21 آبان در باکو، پایتخت آذربایجان، آغاز به کار کرد. قرار است رهبران جهان برای حل این مشکل جهانی گرد هم بیایند. در این میان، جای بسیاری از رهبران مهم -از جمله جو بایدن، ريیس‌جمهوری امریکا و جاستین ترودو و آنتونی آلبانزی، نخست‌وزیران کانادا و استرالیا، اورزولا فن درلاین، ريیس کمیسیون اتحادیه اروپا، امانوئل ماکرون، ريیس‌جمهوری فرانسه و همچنین اولاف شولتس، صدراعظم آلمان- خالی است. ريیس جمهور ایران نیز در این اجلاس حاضر نیست، اما شیما انصاری، ريیس سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران و جمعی از اساتید دانشگاه به باکو می‌روند.افزایش درجه دمای زمین به حد خطرناکی رسیده. رصدخانه کوپرنیک اروپا در گزارش سالانه خود گزارش داد، دمای کره زمین در سال گذشته میلادی در مقایسه با دوران پیش از انقلاب صنعتی، معادل یک و چهاردهم درجه سانتیگراد گرمتر شده است و در واقع سال ۲۰۲۳ را به صورت رسمی گرم‌ترین سال تاریخ سیاره زمین نامید.سوزاندن سوخت‌های فسیلی و کارخانه‌ها و خودروها و دودکش‌های عظیم سر به ‌فلک کشیده کارخانه‌ها که روزگاری نماد ورود بشر به دنیای مدرن و رفاه و سودآوری بودند، حالا بدل به بلای جانش شده‌اند و زمین را آلوده و گرم کرده‌اند. حاصل این بریز و بپاش بی‌حساب و کتاب از جیب طبیعت، حالا شده سیل‌های ویرانگر و ابرتوفان‌های عظیم و خشکسالی‌هایی که به خصوص در کشورهای در حال توسعه، دارند زندگی، سلامت و دسترسی به آب سالم را به یک مشکل اساسی تبدیل می‌کنند. ویرانگری بشر اما فقط بر آب و هوا اثر نگذاشت. گرما زندگی حیات وحش از باکتری‌ها و حشرات تا جوندگان و فیل‌ها را از تعادل خارج کرده و بیم آن می‌رود که بسیاری از گونه‌ها که نقشی در چرخه طبیعی زمین دارند، برای همیشه از بین بروند یا تغییر پیدا کنند. نزدیک‌ترین مثال آن، بیماری تب دنگی است که توسط پشه آئدس منتقل می‌شود و قرن‌ها بومی قاره آفریقا بود، اما امروز به دلیل گرم شدن هوا و مهاجرت پشه ناقل، می‌توان آن را در عرض‌های جغرافیایی بالاتر هم مشاهده کرد.  کارشناسان از همه زودتر متوجه بحران شدند و زنگ خطر را به صدا درآوردند، اما سیاستمداران و سیاستگذاران که قرار است به سمت حل موضوع بروند، انگار اراده‌ای برای این کار ندارند. اولین بار به ابتکار سازمان ملل متحد، کشورهای جهان در سال 2015، در پاریس گرد آمدند تا با همکاری و هماهنگی و با کاهش اقدامات ضد زیست‌محیطی افزایش دمای زمین را به کمتر از 2 درجه سلسیوس برسانند. اما گزارش سالانه این سازمان نشان می‌دهد دولت‌ها به عنوان متولیان اصلی محدود کردن مصرف سوخت‌های فسیلی به سمت کاهش مصرف نرفته‌اند و اگر برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای جهان اقدامی صورت نگیرد، زمین تا سال ۲۱۰۰ با دمای «سه و یک‌دهم» درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح دمای پیش از دوران صنعتی مواجه خواهد شد.آن ‌همه هشدار کارشناسان و کنفرانس‌های جهانی انگار قرار نیست جدی گرفته شوند. ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش از پیمان پاریس خارج شد و در دو سال گذشته، این کنفرانس در دو کشور نفتی، امارات و جمهوری آذربایجان برگزار شده، امارات هشتمین کشور دارای ذخایر نفتی و جمهوری آذربایجان که سخت به صنایع نفتی خود وابسته است، نوزدهمین کشور دارای ذخایر نفتی شناخته شده‌اند.کارشناسان فقط هشدار نداده‌اند. راه‌های فراوانی برای مهار انتشار گازهای گلخانه‌ای حاصل از سوختن سوخت‌های فسیلی وجود دارد که طبق اعلام برنامه محیط زیست ملل متحد، مهم‌ترین آنها بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته برای کاهش تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای است. انرژی‌های پاک مانند انرژی خورشیدی و باد و آب به خصوص در صنایع تولید برق باید جایگزین سوخت‌های فسیلی شوند و از همه مهم‌تر انسان باید به این باور اساسی برسد که نمی‌تواند هر قدر بخواهد از ذخایر طبیعت استفاده کند. نمی‌توان دغدغه پاکی هوا را نداشت و مصرف کرد. نمی‌توان پلاستیک‌های بدون امکان بازیافت را تولید و روانه طبیعت کرد و نمی‌توان به حیات وحش و چرخه متعادل طبیعت بی‌اعتنا بود. راه‌حل‌ها وجود دارند، تنها برای اجرای آنها باید اراده داشت.