در توليد خودرو، نحوه مصرف سوخت با اصلاح تكنولوژي قديمي و دريافت تكنولوژي نو بايد در صدر تصميمگيريهاي دولت قرار بگيرد.
بهينهسازي مصرف انرژي- در ذيل اين عنوان ميتوانيم به وظايف دولت و نهادهاي حاكميتي از يك سو و اصلاح رفتار مشتريان از سوي ديگر اشاره كنيم. طرف دوم (مشتري) اين تعامل بايد دريابد كه بهينهسازي، منافع ميانمدت و بلندمدت را تامين ميكند و همچنين طرف اول (دولت) نيز بايد روند بهينهسازي را در همه سطوح استخراج، توليد، انتقال و توزيع گسترش بدهد. در حقيقت با اين موارد طرفين ماجرا (مردم و دولت) تضاد منافع را به منفعت مشترك تبديل كنند.
راهبرد «اصلاح قيمتي تدريجي»- هماهنگ باشرايط اقتصادي، اجتماعي، سياسي و موازي با راهبردهاي ياد شده در بالا.
اين راهبرد البته درمديريت تقاضا و تبديل مصرف صرف به مصرف مولد، نقش بسيار مهمي را در توسعه ملي ايفا مينمايد. كاري كه در دولت اصلاحات شروع شده بود با بيتدبيري در ۲۰ سال گذشته رها شد.
يادآوري اين نكته كه در هر نوع افزايش قيمتي ضرورتا بايد «تابآوري اجتماعي » را لحاظ كرد و بخش عمدهاي از تابآوري اجتماعي به روندهاي توسعهاي و توانمندسازي اقتصاد ملي وابسته است.
مديريت عرضه وتوليد انرژي- افزايش كميت توليد فرآوردههاي باارزش و كيفي و با ارزش افزوده بيشتر.
در اين خصوص كيفيسازي به افزايش كميت محصولات با ارزش ختم ميشود. براي مثال در ۲۰ سال گذشته براي حذف مازوت با سولفور بالا اقدام جدي صورت نگرفت و نتيجه آن بيعملي، همين شرايطي است كه ميبينيم.
محصول ۲۵ درصد از توليد پالايشگاههاي كشور نفتكوره است كه روزانه به سقف ۵۰۰ هزار بشكه در روز نيز ميرسد.
استفاده بهموقع از «سرمايهگذاريهاي اولويتدار» و «فناوريهاي نوين»- در مسير توسعه تأسيسات توليد حاملهاي انرژي، براي ارتقای ضريب پيچيدگي پالايشگاهها و افزايش راندمان در نيروگاههاي كشور اقدام مثبت و موثري براي شرايط كنوني كشور صورت نگرفته است. لذا لازم است با بهرهگيري مستمر از فناوريهاي روز پالايشگاههاي موجود را ارتقا داده تا با افزايش كميت و كيفيت فرآوردههاي توليدي در مسير رفع كمبود ۲۰ ميليون ليتري روزانه برخي فرآوردههاي نفتي گام برداريم.
سرمايهگذاري در جهت توليد برق از روشهاي متنوع - از سويي ديگر بايد در نظر داشت كه افزايش بازدهي و راندمان نيروگاههاي توليد برق موجود و توسعه سيكل تركيبي در اين تاسيسات و تنوع بخشي به توليد برق، با استفاده از منابع تجديدپذير (مانند خورشيدي، بادي، الكتروليز آب و ...) و توسعه و متنوعسازي سبد سوخت با لحاظ توسعه و بوميسازي انرژي با تغييرات اقليم كمك شاياني در رفع ناترازي برق حداقل به ميزان ٢٠ مگاوات روزانه ميكند.
سرمايهگذاري براي افزايش توليد گاز در كشور و رفع كمبود توليد گاز در كشور به ميزان متوسط سالانه ۲۵۰ ميليون متر مكعب گاز در روز در پيك مصرف.
توسعه صنايع پايين دست صنعت گاز LNG, GTL, GASOLINE و ...- سرمايهگذاري سريع و اقدام فوري براي اجراي پروژههاي نصب سيستمهاي فشارافزايي در فازهاي ميدان گازي پارس جنوبي و تنوع بخشي منابع توليد و تامين گاز كشور.
مديريت عرضه و تقاضا و امنيت انرژي: دوري از نگاه سادهانديشانه براي رفع ناترازيها، صرفا با تكيه بر افزايش توليد اين حاملها به ويژه از طريق اقدامات دو وزارتخانه نفت و نيرو.
عملياتي شدن راهبرد تقدم مديريت تقاضا بر مديريت عرضه درحاملهاي انرژي و افزايش امنيت انرژي- مديريت قوي، منسجم و يكپارچه در دو سوي عرضه و تقاضاي انرژي كه منجر به كنترل يكپارچه و راهبردي سيستمهاي توليد و عرضه و تقاضا و مصرف انرژي، با رويكرد تقدم مديريت تقاضا بر مديريت عرضه حاملهاي انرژي شود. واردات و صادرات گازي به منظور استفاده از شبكه گازي كشور براي تامين انرژي پايدار در كشور و همسايگان كه كمك شاياني به بحث پايداري و امنيت انرژي ميكند.
نتيجه: نوع سياست در حكمراني مشخص ميكند كه كدام جهت براي اعمال نظر مورد توجه است. سياست «از اين ستون به آن ستون فرج است» براي يك كشور با جمعيت نزديك به صد ميليون به فاجعه ميانجامد. پس اگر سياست در حكمراني صحيح انرژي معطوف به شناخت پيشينه مساله [عقبماندگي، استهلاك بدون بازيابي، حذف روند نوسازي و روي برگرداندن از دست يافتههاي مدرن] همزمان با مديريت مبتلابه روزمره و حال حاضر باشد، و در عين حال چشمانداز يا فرداي انرژي هم با رويكرد «انرژي، ثروت ملي» مورد ارزيابي مجدانه قرار گيرد، راه در پيش رو تنها به همين زمستان ختم نميشود. پس مديران رده اول بهتر است پابهپاي گذر از حجم سنگين ناترازي سال جاري گروههاي مرجع، پژوهندگان مستقل و خبرگان انرژي كشور را به همفكري دعوت كنند تا راههاي بهتر و سودمندتري براي آينده جستوجو شود.
پژوهشگر و محقق حوزه نفت و انرژي