آمادگي پكن براي عصر ترامپ

به نظر مي‌رسد ديدار جو بايدن رييس‌جمهور ايالات متحده و شي جين‌پينگ رييس‌جمهور چين در روز شنبه آخرين ديدار دو رهبر در طول دوره رياست‌جمهوري بايدن باشد. امروز پكن خود را براي دوره دوم رياست‌جمهوري دونالد ترامپ در واشنگتن آماده مي‌كند. دو رييس‌جمهور در يك نشست دو روزه سران كشورها از گروه همكاري اقتصادي آسيا و اقيانوسيه (APEC) در ليما، پرو، كه از جمعه آغاز شده، حضور داشتند. به ادعاي ناظران، روابط ميان چين و ايالات متحده در دوره اول رياست‌جمهوري ترامپ زماني كه او جنگ تجاري با پكن را آغاز كرد و از تعرفه‌هاي سنگيني براي صادرات اين كشور استفاده كرد؛ به‌شدت وارد فضاي تنش آميزي شده است. با اين حال روابط دو كشور در چهار سال گذشته در دولت بايدن به مراتب دشوارتر نيز شد؛ دلايل اين اختلافات به عوامل متعددي بازمي‌گردد؛ از جنگ‌هاي تجاري گرفته تا موضوعات مربوط به تايوان و نيز مناقشات موجود بر سر تيك‌ تاك. الجزيره با انتشار گزارشي در رابطه با نوع نگاه چين و امريكا به يكديگر در ادوار مختلف رياست‌جمهوري آورده كه ترامپ در كارزار انتخاباتي خود در سال جاري تهديد كرده است كه تعرفه‌هاي 60 درصدي را به‌طور كلي بر تمامي واردات چيني به ايالات متحده اعمال خواهد كرد. اين در حالي است كه او در دولت اول خود نيز جنگ تجاري با چين را پس از اينكه پكن را به دليل «شيوه‌هاي تجاري ناعادلانه» كه منجر به كسري تجاري بزرگ به نفع چين شد، آغاز كرد. طبق ادعاي امريكا اين رويكردها شامل كار اجباري، دزدي مالكيت معنوي و قيمت‌‌گذاري غيرعادلانه‌اي است كه به توليدكنندگان امريكايي آسيب مي‌‌زند. البته كه چين مدت‌هاست كه اين اتهامات را رد كرده است. به گزارش الجزيره از ژانويه 2018، دولت ترامپ تعرفه‌هاي بالاتري با نرخ‌هايي بين 10 تا 25 درصد تحت بخش 301 قانون تجارت را بر واردات چيني اعمال كرد، پكن در مقابل واشنگتن را به حمايت‌گرايي ملي‌‌گرايانه متهم كرد و با اعمال تعرفه‌هاي بالاتري بر واردات امريكا، اقدام ترامپ را تلافي كرد با اين حال اما دو كشور همزمان با نزديك شدن به پايان دوره اول ترامپ به توافقي دست يافتند كه براساس آن واشنگتن بايد تعرفه‌هاي برخي كالاها را كاهش مي‌داد. چين در مقابل نيز متعهد شد كه حقوق مالكيت معنوي را بهبود ببخشد و همچنين تا پايان سال 2021، كالاهايي به ارزش 200 ميليارد دلار بيشتر از سطح سال 2017 از امريكا خريداري كند. ترامپ اين توافق را با شي «دوست بسيار خوبش» موفقيت‌آميز دانست، اما محققان در سال 2022 گفتند كه چين تنها 58 درصد از ميزان خريد تعهد شده خود را انجام داده است. در ادامه گزارش الجزيره آمده است كه بايدن نيز در طول دوران رياست‌جمهوري خود عمدتا تعرفه‌هاي دوران ترامپ را حفظ كرد و علاوه برآن، شركت‌هاي چيني را به دليل همكاري با روسيه و پس از حمله روسيه به اوكراين تحريم كرده است. در ماه مه 2024، دولت بايدن تعرفه‌هاي بالاتري به ميزان بين 25 تا 100 درصد بر برخي كالاهاي چيني افرايش داد كه خودروهاي برقي و سلول‌‌هاي خورشيدي از جمله كالاهاي تحت تاثير اين افزايش تعرفه‌ها بودند. بايدن همچنين كنترل‌‌هاي صادراتي بر فناوري نيمه‌هادي كه براي توسعه هوش مصنوعي مهم است را سخت‌تر كرد و تهديد كرد تحريم‌ها عليه بانك‌هاي چيني كه با روسيه همكاري مي‌كنند را گسترش دهد. طبق گزارش بنياد ماليات كه يك نهاد مستقر در واشنگتن است تعرفه‌ها بر چين در حال حاضر معادل 77 ميليارد دلار از 79 ميليارد دلار درآمدهاي دولت ايالات متحده از طريق تعرفه‌ها هستند. تا سال 2022، كسري تجاري ايالات متحده با چين به 383 ميليارد دلار رسيد. به گزارش الجزيره ديگر متغير تنش‌زاي ميان پكن و واشنگتن نيز به موضوع حفاظت از تايوان بازمي‌گردد و تقابل‌هاي ميان دو كشور در دولت بايدن بر سر اين موضوع شدت گرفت. درحالي كه چين، تايوان را بخشي از قلمرو خود مي‌‌داند، ايالات‌متحده بزرگ‌ترين متحد تايوان است و از اين جزيره براي مقابله با قدرت نظامي رو به رشد چين در منطقه آسيا-پاسيفيك حمايت مي‌كند. همزمان ارتش چين مانورهايي با كشتي‌هاي جنگي و هواپيماها در نزديكي تايوان انجام مي‌دهد كه باعث نگراني‌هاي زيادي شده است. در دو سال اخير، اين تمرينات شدت گرفته‌اند، به ويژه پس از بازديدي كه توسط مقامات ارشد ايالات متحده مانند نانسي پلوسي رييس وقت مجلس نمايندگان، از تايپه در سال 2022 صورت گرفت. آخرين اقدام چين، آغاز تمرينات شمشير مشترك-2024 در تاريخ 14 اكتبر بود. پكن در اين زمينه اعلام كرد كه اين تمرينات نظامي هشدار شديد به اقدامات جدايي‌طلبانه نيروهاي استقلال تايوان است. به اعتقاد گروهي از ناظران تهاجم چين به تايوان مي‌تواند واكنش نظامي ايالات متحده را به دنبال داشته باشد، اگرچه سياست ابهام استراتژيك واشنگتن هر دو طرف را در حالت معلق نگه مي‌دارد. با اين حال ويليام لاي چينگ-ته رييس‌جمهور خودمختاري تايوان، وعده داده است كه در برابر تعرض پكن مقاومت خواهد كرد. به گزارش الجزيره، ايالات‌متحده اصلي‌ترين تامين‌كننده تسليحات تايوان است. در اواخر اكتبر امسال، ايالات‌متحده زماني كه بسته فروش تسليحات به ارزش ۲ ميليارد دلار به تايوان را تاييد كرد، بسته‌اي شامل سيستم‌هاي موشكي پيشرفته سطح به هوا و رادارها، پكن به‌شدت خشمگين شد. چين نيز در مقابل قول داد كه از تمامي ابزارهاي لازم براي تاكيد بر مالكيت خود بر اين منطقه مورد مناقشه استفاده كند. تنش‌ها پيش‌تر و در فوريه ۲۰۲۳ زماني ميان واشنگتن و پكن به‌طور مستقيم شدت گرفت كه بايدن دستور شليك به يك بالون جاسوسي چيني كه ادعا مي‌شد داراي آنتن‌هايي براي عبور از فضاي هوايي ايالات‌متحده بود را صادر كرد. در ادامه گزارش الجزيره آمده است كه تيك‌تاك ديگر عاملي است كه مورد مناقشه دو قدرت جهان يعني چين و امريكا قرار دارد. در ماه آوريل، بايدن قانوني را امضا كرد كه به شركت بايت‌ دنس مالك چيني اپليكيشن محبوب تيك‌تاك 9 ماه زمان داد تا سهام خود را در اين شركت بفروشد در غير اين صورت به واسطه نگراني‌ها در باب تهديد امنيت ملي استفاده از آن مسدود خواهد شد. مهلت فروش آن نيز ۱۹ ژانويه يعني يك روز قبل از مراسم تحليف ترامپ در ۲۰ ژانويه است. دولت‌هاي مختلف ايالات‌متحده، از جمله دولت اول ترامپ، به اين اپليكيشن به‌شدت بي‌اعتماد بودند. مقامات امريكايي استدلال مي‌كنند كه نگراني‌هاي فزاينده‌اي وجود دارد مبني بر اينكه داده‌هاي ۱۷۰ ميليون كاربر امريكايي تيك‌تاك ممكن است توسط چين براي جاسوسي مورد استفاده قرار گيرد. برخي ماموران اطلاعاتي اداره تحقيقات فدرال حتي هشدار داده‌اند كه پكن مي‌تواند با دستكاري الگوريتم موثر تيك‌تاك كه محتويات ويديوهايي كه كاربران مشاهده مي‌كنند را دستكاري كرده و مي‌تواند كاربران امريكايي را تحت‌تاثير قرار دهد. اين در‌حالي است كه تيك‌تاك اين ادعاها را رد مي‌كند. شاو زي چيو مدير اجرايي شركت بايت ‌دنس و مالك تيك‌تاك كه در مارس ۲۰۲۳ توسط قانونگذاران ايالات‌متحده در كنگره مورد بازجويي قرار گرفت، تاكيد كرد كه بايت ‌دنس نماينده چين نيست. استفاده از اين اپليكيشن اكنون در تلفن‌هاي دولتي در ايالات‌متحده، بريتانيا و كانادا ممنوع است. در اين زمينه دولت ترامپ اولين دولتي بود كه در سال ۲۰۲۰ تلاش كرد تيك ‌تاك را ممنوع كند. با اين حال، اين شركت توانست از يك قاضي واشنگتن دستور توقف اين ممنوعيت را دريافت كند و قاضي اعلام كرد چنين ممنوعيتي غيرقانوني است. كارشناسان اما مي‌گويند تيك‌ تاك ممكن است دوباره به دنبال يك دستور توقف باشد و روند حقوقي ممكن است چندين سال طول بكشد. حال سوال اين است كه چه انتظاري بايد از دوران دوم رياست‌جمهوري ترامپ داشت؟ به گزارش الجزيره پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دهند كه دوران دوم ترامپ ممكن است منجر به تشديد جنگ تجاري با چين شود. انتخاب‌‌هاي كابينه‌ او شامل چندين مقام است كه به‌واسطه موضعي سختگيرانه‌تر در قبال پكن شناخته مي‌شوند، ازجمله ماركو روبيو سناتور فلوريدا. اين سناتور كه ترامپ او را به عنوان وزير امور خارجه آينده خود معرفي كرده به ‌دليل انتقادات علني‌ از سياست‌هاي چين تحت تحريم‌هاي اين كشور قرار دارد. اين در حالي است كه ايلان ماسك ديگر عضو كابينه ترامپ مالك شركت تسلا و X است كه دست‌‌كم در نقش يك تاجر، رويكردي ملايم‌تر نسبت به چين داشته است. گفتني است ترامپ مدت‌هاست ادعا كرده كه عدم تعادل تجاري ميان ايالات متحده و چين تنها از طريق اعمال تعرفه‌هاي سنگين بر كالاهاي چيني قابل اصلاح است. تحليلگران اما معتقدند كه تعرفه‌هاي دوران اول رياست‌جمهوري ترامپ نتوانسته‌ شكاف ميان دو كشور را كاهش دهد. تعرفه‌ها كه قرار بود توليدكنندگان امريكايي در چين را به بازگشت به كشور و افزايش توليد ترغيب كنند، در واقع باعث شدند برخي از آنها به كشورهاي ارزان‌‌قيمت مشابهي مانند بنگلادش يا ويتنام منتقل شوند. به گزارش الجزيره اما در عين حال، برنامه‌هاي ترامپ براي تايوان چندان روشن نيست. ترامپ در دولت اول خود مستقيما با تساي اينگ‌ون رييس‌جمهور سابق تايوان صحبت كرد كه البته خشم پكن را برانگيخت. دولت ترامپ همچنين فروش سلاح به اين جزيره را نيز افزايش داد. با اين حال ترامپ در طول كارزار انتخاباتي سال جاري ادعا كرد كه تايوان كسب ‌وكارهاي نيمه‌ هادي امريكايي را دزديده است و به وابستگي ايالات‌متحده به كسب و كارهاي نيمه‌ هادي‌هاي اين جزيره اشاره كرد. او همچنين از تايوان به‌خاطر عدم پرداخت هزينه حمايت به ايالات متحده انتقاد كرد. به باور برخي ناظران اين اظهارات ممكن است نشان‌دهنده روابط كمتر دوستانه دولت دوم ترامپ با تايوان باشد. به گزارش الجزيره اما در مورد تيك ‌تاك نيز ترامپ ممكن است انعطاف‌پذيرتر عمل كند، هرچند كه او خود كليد مخالفت با اين شركت را زده است. او در كارزار انتخاباتي‌اش قول داد كه تيك‌تاك را نجات دهد؛ اما جزييات بيشتري را ارايه نكرده است. ترامپ استدلال مي‌كند كه ممنوعيت تيك‌تاك، فيس‌بوك كه آن را دشمنان مردم مي‌‌نامد، تقويت خواهد كرد.