گاتهام بدون بتمن
حسن لطفي
اينكه در غياب بتمن (ابرقهرمان طرفدار جامعه سالم و عاري از ظلم، خشونت و جولان انسان‌هاي بي‌اخلاق) جوكر تبديل به شخصيت اصلي فيلم‌هاي تاد فيليپس شده (جوكر و جنون مشترك) و در ميني‌سريال هشت قسمتي پنگوئن (ساخته لورن لفرانك) با شهر گاتهامي روبه‌روييم كه پنگوئن در آن جولان مي‌دهد، نشانه چيست؟ آيا دنياي سينما در پي توجه به ضد قهرمان‌هايي است كه پيش از اين خلق‌شان مي‌كرد تا زير پاي قهرمانان نوعدوست له شوند و هنگام له شدن‌شان بيننده حالش خوب شود. بيننده‌اي كه در عالم سينما دنبال قهرماناني بود كه همه زندگي‌شان صرف خدمت به مردم و زدودن جامعه از ناپاكي مي‌شد. ناپاكي‌هايي كه از رفتار، منش و زياده‌خواهي آدم‌هايي بيرون مي‌زد كه بد بودند و براي اين بد بودن‌شان دليلي هم وجود نداشت. انگار از شكم مادر بد طينت و خبيث بيرون آمده بودند. حالا ديگر اين‌طور نيست. جوكري كه تاد فيليپس بر پرده سينما انداخته خودش قرباني شرايط دشواري است كه بر او گذشته است. اگر دنيا را به آشوب مي‌كشد پيش از آن دنياي بي‌رحم سرمايه‌داري دنياي فرديش را به آشوب كشيده است. آزوالد كه نحوه راه رفتنش به پنگوئن مي‌ماند و به همين خاطر لقبش پنگوئن است، هيولا شدنش عقبه دارد. ديو كامل نيست. رفتارش از دل خصوصيات بيمارگونه‌اي بيرون مي‌آيد كه ديگران سعي در درمانش نكرده‌اند. جامعه بي‌رحم او را به مسيري انداخته است كه براي رسيدن به روياهايي كه در سر دارد (خريد خانه‌اي با پنت‌هاوس در برجي بلند براي مادرش و آقايي و رهبري بر خلافكاران در گاتهام) حاضر به هر كاري هست. البته در اين مسير خط قرمزهايي هم دارد. آسيب نديدن مادرش خط قرمز او است (با خلق لحظاتي كه در آن آزوالد به مادرش توجه مي‌كند و به خاطر او حاضر است از هر چيزي بگذرد. بيننده با بخش متفاوت شخصيت او با ديگر شخصيت‌هاي منفي آثار كلاسيك روبه‌رو مي‌شود) خط قرمزي كه انگار در قسمت پاياني سريال و در لحظات پس از نقطه اوجش دچار دگرگوني مي‌شود. هر چند جوكر و پنگوئن از جهات مختلف آثار درجه يكي به حساب مي‌آيند و بهترين بازي‌ها (خصوصا بازي واكين فنيكس در نقش جوكر و كالين فارل در نقش پنگوئن و كريستين ميليوني در نقش سوفيا فالكون)، فضا‌سازي‌ها و... در اين فيلم و سريال ديدني است. اما اگر قرار باشد شهر گاتهام (به عنوان نمادي از شهرهايي كه جرم و جنايت در آن رو به گسترش است) بدون بتمن به نمايش در‌آيد و تماشاگران فيلم و سريال‌ها بيشتر از آنكه دل‌شان براي حضور بتمن بتپد، نگران گير افتادن پنگوئن و سوفيا فالكون و جوكر باشند كمي بايد احساس نگراني كرد. چرايش بماند براي بعد!