گزينه پكن براي دور زدن شاهين‌ها

خبرگزاري سي‌ان‌ان با انتشار يادداشتي مدعي شد، يكي از اعضاي كابينه ترامپ، چين را «تهديد وجودي» ناميد. ديگري خواستار «تلاش كل جامعه» براي مقابله با اين كشور شد و دوبار هدف تحريم‌هاي پكن قرار گرفت. سومي مدعي است كه ارتش چين «به‌طور خاص براي شكست دادن ايالات متحده امريكا آموزش ديده است». به ادعاي اين خبرگزاري، كابينه پيشنهادي دونالد ترامپ، رييس‌جمهور منتخب ايالات متحده، مملو از به ‌اصطلاح شاهين‌هاي ضد چيني است كه جاه‌طلبي خود را براي رويارويي با رقيب امريكا در حوزه‌هاي مختلف از سياست گرفته تا اقتصاد و امنيت ترسيم كرده‌اند.با اين همه به نوشته سي‌ان‌ان، اين‌بار بعيد است چين برخلاف مراسم تحليف پيشين ترامپ به واسطه رويكرد تقابل‌آميز اين گروه غافلگير شود.در عوض كارشناسان مي‌گويند اين‌بار پكن در رويارويي با رهبر معاملاتي و تندروهاي ايدئولوژيك اطرافش باتجربه‌تر شده و ممكن است به دنبال ايجاد كانال‌هاي پشتيبان از طريق شخصيت‌هاي حامي چين در حلقه داخلي ترامپ باشد؛ مراد چهره‌هايي چون ايلان ماسك است. سي‌ان‌ان در ادامه گزارش ادعايي‌اش آورد، ناظران سياست خارجي چين هيچ توهمي در مورد خط سير بالقوه نزولي روابط در دوران رياست ترامپ ندارند، چراكه ترامپ در مبارزات انتخاباتي تهديد كرده كه واردات چين را با توسل به تعرفه‌هاي 60 درصدي تحت تاثير قرار خواهد داد. او در اين هفته گفت كه 10 درصد تعرفه اضافي بر كالاهاي چيني علاوه بر همه عوارض موجود اعمال خواهد كرد. به نوشته اين خبرگزاري اگر به تيم ترامپ نگاه كنيد، بخش عمده‌اي از اعضاي كابينه نه همه، شاهين‌هاي ضد چيني هستند. يون سان، مدير برنامه چين فعال در مركز استيمسون در واشنگتن گفت: مقامات منصوب احتمالا سياست تندي را دنبال خواهند كرد تا رقابت با چين را به سطح جديدي برسانند. فكر نمي‌كنم پكن خبر انتصاب هيچ يك از آنها را مثبت قلمداد كند. اما برخي متفكران سياست خارجي در چين بر اين باورند كه رييس‌جمهور منتخب در نهايت خواهان معامله با چين است و از همين رو ممكن است انعطاف‌پذيرتر از آنچه كابينه‌اش پيشنهاد مي‌كند، رفتار كند.هال برندز، استاد روابط جهاني در دانشكده مطالعات بين‌المللي پيشرفته جان هاپكينز در اين باره معتقد است كه ترامپ بيشتر نگران چالش اقتصادي چين است، در حالي كه بسياري از مقامات دولت - از شوراي امنيت ملي گرفته تا وزارتخانه‌هاي دولتي و دفاعي - درگير چالش‌هاي نظامي و امنيتي هستند. سوال جالب اين است كه آيا آنها مي‌توانند از ستيزه‌جويي اقتصادي عمومي ترامپ در مورد چين براي پيشبرد سياست‌هاي قوي و قاطعانه در ابعاد امنيتي استفاده كنند يا اينكه ترامپ انجام اين كار را دشوار خواهد كرد.مايك والتز، چهره منتخب ترامپ براي تصدي عنوان مشاور امنيت ملي در سال‌هاي اخير دو بار اعلام كرده كه حزب كمونيست چين در «جنگ سرد» با امريكا قرار دارد. سناتور ماركو روبيو، نامزد ترامپ براي وزارت امور خارجه، در ميان رهبران چين به عنوان چهره‌اي «پيشگام و ضد چيني» شناخته مي‌شود و در حال حاضر توسط پكن تحريم شده است. پيت هگزث، مجري سابق فاكس‌نيوز كه براي پست وزير دفاع انتخاب شده، هشدار داده كه چين براي شكست دادن ايالات متحده و دستيابي به سلطه جهاني خيز برداشته است.همزمان وو شينبو، مدير مركز مطالعات امريكايي فعال در دانشگاه فودان شانگهاي در اين باره گفت كه براي پكن مهم است كه مشاوران جنگ‌طلب ترامپ را از خود رييس‌جمهور منتخب جدا كنند.به باور او، «بسياري از تندروها حقيقتا خواهان رويارويي كامل و جدايي از چين هستند، اما آيا واقعا ترامپ چنين چشم‌اندازي را براي روابط ايالات متحده و چين ترسيم كرده است؟ اگر پاسخ منفي باشد، اقدامات سياسي هر يك از آنها ممكن است توسط خود ترامپ تعديل شود.» تركيب شاهين‌هاي ضد چيني در دولت آينده احتمالا ضرورت يافتن كانال‌هاي جايگزين را برجسته مي‌كند. طبيعتا پكن در اين مسير به ايلان ماسك متوسل خواهد شد. بنيانگذار ميلياردر تسلا منافع تجاري گسترده‌اي در چين دارد، جايي كه شركت او نيمي از وسايل نقليه الكتريكي خود را توليد مي‌كند. ماسك اغلب براي ديدار با مقامات چيني به اين كشور دعوت مي‌شود.ناظران بر اين باورند كه چين قطعا مي‌خواهد از ماسك به عنوان كانال ارتباطي استفاده كند، چراكه معتقدند او قادر است نقش بالقوه مثبتي داشته باشد.ماسك اغلب مواضعي اتخاذ مي‌كند كه خواست پكن است، مانند حفظ يك رابطه اقتصادي سالم «برد-برد» و حتي ناميدن تايوان به عنوان «بخش جدايي‌ناپذير چين». بخشي از موفقيت آينده كسب و كار كليدي ماسك مي‌تواند به پيچ و خم روابط بين دو اقتصاد بزرگ جهان در چهار سال آينده منوط باشد.اما هنوز مشخص نيست كه آيا ماسك مايل است يا مي‌تواند سياست امريكا را به نفع چين تغيير دهد يا نه.ليل موريس، كارشناس ارشد موسسه سياست جامعه آسيا در اين باره مي‌گويد: «به نظر مي‌رسد نقشي كه ترامپ براي او در نظر گرفته بيشتر در جبهه كارآمدي دولت است، بنابراين انتظار ندارم كه ماسك نقش برجسته‌اي در امور خارجي داشته باشد.»اگرچه با توجه به منافع تجاري قابل توجه ايلان ماسك در چين تصور مي‌كنم ترامپ به نظرات او در مورد روابط تجاري امريكا و چين گوش دهد.در هر صورت، پكن خود را براي قرار گرفتن در مسيري سخت آماده مي‌كند. اقتصاددانان هشدار داده‌اند كه تهديد ترامپ در باب اعمال تعرفه‌هاي 60 درصدي مي‌تواند ضربه محكمي به اقتصاد اين كشور وارد كرده و نرخ رشد آن را به نصف كاهش دهد.