پويش دو درجه كمتر، سنجه‌اي براي سرمايه اجتماعي
مرجان يشايايي
ترديدي نيست كه پويش دو درجه كمتر، پويشي كه طي آن دولت از مردم خواست تا درجه هواي فضاهايي را كه در آن زندگي مي‌كنند، دو درجه كم كنند، درمان نهايي نيست. ترديدي نيست كه مشكل زيرساخت‌هاي فرسوده و عقب ماندن صنايع توليد انرژي ما از فناوري روز جهان و بي اعتنايي به انرژي‌هاي سبز مانند انرژي خورشيدي يا آب و باد و ارزاني بي‌حساب و كتاب سوخت‌هاي فسيلي در كشور ما، در درازمدت با كم كردن دو درجه از دماي خانه‌ها به سامان نمي‌رسد. هر غيركارشناس وقتي خيابان‌هاي تاريك و قطعي برق كارخانه‌ها و منازل را مي‌بيند، مي‌فهمد كه بحران جدي است. ادارات، مدارس، دانشگاه‌ها در بسياري از نقاط ايران به دليل برودت هوا بسته مي‌شوند، اما آيا هوا اينقدر سرد است كه نشود از در خانه بيرون آمد؟! جواب در اغلب موارد منفي است.
هر چه هست، فعلا به نقطه‌اي رسيده‌ايم كه سرمستي مصرف سوخت‌هاي فسيلي و بي‌اعتنايي و سبك شمردن راه‌هاي صرفه‌جويي در مصرف سوخت كه زماني آن را بي‌انتها تصور مي‌كرديم به صبح خمار رسيده است. در شرايط فعلي افزايش مصرف سوخت و گرم كردن خانه‌ها بازي دو سر باخت است. هم منابع طبيعي ما به هدر مي‌رود و هم هواي آلوده راه نفس‌مان را مي‌بندد. شينا انصاري، رييس سازمان حفاظت محيط زيست در پيامي اين طور مي‌گويد: «همان طور كه مي‌دانيد اين روزها در شهرهاي بزرگ كشور عزيزمان با مشكل آلودگي هوا روبه‌رو هستيم و از طرفي سرما و كاهش شديد دما را در اغلب مناطق كشور داريم كه به همراه افزايش مصرف گاز باعث مي‌شود در بعضي از مناطق از سوخت‌هايي با كيفيت پايين استفاده شود كه تشديد آلودگي هوا را به دنبال دارد.»
وي ادامه مي‌دهد: «اگر ما بتوانيم دماي محيط منازل و محل كارمان را به ميزان دو درجه كاهش بدهيم بر اساس آمار اعلام شده، به ميزان ۵۰ ميليون متر مكعب در مصرف گاز در روز صرفه‌جويي كرده‌ايم.» انصاري در پايان نتيجه مي گيرد: «با عدم مصرف روزانه ۵۰ ميليون متر مكعب گاز مي‌توانيم از انتشار بيش از ۱۱۶ تن آلاينده‌هاي هوا جلوگيري كنيم.»
اگر چه ناترازي انرژي در كشور ما به مرز بحران نزديك مي‌شود، اما به نظر مي‌رسد حتي اگر روزگاري زيرساخت‌هاي انرژي ما به‌روز شوند و بخش مهمي از انرژي ما از انرژي‌هاي پاك تامين شود و نيروگاه‌هاي ما ديگر مازوت نسوزانند، باز هم بايد عادات قبلي خود را كنار بگذاريم و به اين درك برسيم كه لباس خانه در زمستان و تابستان بايد با هم فرق كند. در زمستان بايد بيشتر پوشيد و كمتر هواي داخل را گرم كرد. البته سياستگذاران و مسوولان سهمي تعيين كننده دارند. براي رسيدن به درك اهميت صرفه‌جويي در مصرف سوخت، بايد زيرساخت‌ها و سوخت‌ها و انرژي‌ها را دارايي مشترك خود فرض كنيم و همگي با هم براي حفظ آن بكوشيم. درواقع رسيدن به اين ديدگاه مهم علاوه بر دانش و فناوري نيازمند همدلي و همكاري مردم و مسوولان يعني فراهم بودن سرمايه اجتماعي است، اما اين تنها يك تعهد ملي نيست. بر اساس گزارش شوراي آتلانتيك «ايران يكي از آسيب‌پذيرترين كشورهاي خاورميانه و شمال آفريقا در برابر تغييرات اقليمي است. اين كشور مسووليت مهمي در قبال تغييرات آب و هوايي در سطح جهاني و منطقه دارد، ايران در انتشار گازهاي گلخانه‌اي رتبه اول در خاورميانه و هشتمين رتبه را در سراسر جهان دارد.»
موضوع كاملا جدي و فوري است.