آيا استراتژي نظامي اوكراين در ميدان جنگ با روسيه تغيير كرده است؟
هزينه‌هاي يك ترور
مقامات روسيه روز سهشنبه اعلام كردند يك ژنرال مسوول نيروهاي حفاظت از سلاحهاي هسته‌اي و شيميايي ارتش روسيه به واسطه انفجار بمبي در خياباني در مسكو كشته شد. به ادعاي ناظران اين حادثه يكي از جسورانه‌ترين ترورهايي است كه از زمان حمله روسيه به اوكراين رخ داده است. ژنرال ايگور كيريلوف، ۵۴ ساله پس از انفجار يك اسكوتر، در صبح سهشنبه به همراه فردي ديگر كشته شدند. كميته تحقيقاتي روسيه طي بيانيه‌اي اعلام كرد اين انفجار نزديك به ورودي يك ساختمان مسكوني رخ داد. ساعاتي بعد از اين واقعه يك مقام ارشد از سرويس امنيتي اوكراين اعلام كرد كي‌يف مسوول قتل ژنرال كيريلوف بوده است. اين مقام، كه نخواست نامش فاش شود در مورد يك عمليات حساس اطلاعاتي صحبت مي‌كرد، جزييات ترور را كه توسط روسيه اعلام شده بود، تاييد كرد. اين مقام گفت كه سرويس امنيتي اوكراين ژنرال كيريلوف را هدف قانوني دانسته است.
نيويورك تايمز در اين رابطه طي گزارشي آورده است كه يك روز پيش از كشته شدن ژنرال كيريلوف او توسط اس‌بي‌‌يو (S.B.U) سرويس امنيت داخلي اوكراين غيابي متهم شده بود چرا كه ادعا شده او مسوول استفاده گسترده از سلاحهاي شيميايي ممنوعه در اوكراين بوده است. سرويس امنيتي اوكراين همچنين مدعي شد كه نيروهاي روسي مهمات حاوي تركيبات سمي را روي مواضع اوكرايني‌ها انداخته‌اند تا سربازان اوكرايني را از سنگرهاي خود بيرون كنند. اين در حالي است كه همزمان با انجام اين ترور نيز الجزيره طي گزارشي به نقل از آژانس اطلاعات ارتش اوكراين ادعا كرد واحدهاي ارتش كره شمالي متحمل تلفات جدي شدند و دست‌كم ۳۰سرباز اين كشور در منطقه كورسك، نزديك روستاهاي «پلخوو»، «وروبژا» و «مارتينوكا» زخمي و كشته شده‌اند. اين آژانس در ادامه بيانيه خود آورده است: «در منطقه روستايي كوريلووكا دست‌كم ۳ سرباز كره‌شمالي مفقود شده‌اند.» پاتريك رايدر، سخنگوي پنتاگون نيز همزمان با اشاره به ادعاي ارتش اوكراين به خبرنگاران نيز گفت، امريكا شواهدي يافته است كه سربازان كره شمالي در نبرد كورسك كشته و زخمي شده‌اند. بر اساس اطلاعات اوكراين، كره جنوبي و امريكا، تخمين زده مي‌شود كه ۱۱ هزار سرباز كره شمالي براي نبرد در خطوط مقدم عليه نيروهاي اوكرايني به روسيه رفته باشند. بسياري از اين نيروهاي كره شمالي در منطقه كورسك مستقر شده‌اند. تحليلگران نيز در اين رابطه مي‌گويند سربازان كره شمالي با چالش‌هاي بالقوه‌اي شامل فقدان تجربه نبرد و مشكلات زباني روبه‌رو هستند. گفتني است توافق مهم دفاعي مشترك امضا شده بين كره‌شمالي و روسيه در ۱۹ ژوئن دو كشور را ملزم مي‌كند كه در صورت مواجهه با يكسري تهاجمات، براي يكديگر فورا كمك‌هاي نظامي تامين كنند. در ادامه يادداشت نيويورك تايمز در رابطه با ترور ژنرال كيريلوف آمده است كه او در كمپين تبليغاتي روسيه عليه اوكراين و غرب نيز تاثيرگذار بوده و اغلب با ادعاهايي در رسانه‌ها حضور پيدا مي‌كرد. به عنوان مثال، در سال 2023، او گفته بود كه ايالات متحده در حال برنامه‌ريزي براي استفاده از پهپادهايي است كه براي پخش پشه‌هاي آلوده طراحي شده‌اند. ژنرال كيريلوف همچنين ادعا كرده بود كه نيروهاي روسي يك آزمايشگاه توليد سلاحهاي شيميايي در نزديكي آوديويكا، شهري در اوكراين كه نيروهاي مسكو در فوريه تصرف كردند، كشف كرده‌اند. به ادعاي سي‌ان‌ان در اكتبر 2022، زماني كه اوكراين شروع به آزادسازي مناطق در خارسون و ديگر نقاط كرد و ضرباتي جدي به روسيه وارد آورد، كيريلوف بدون شواهد ادعا كرد كه اوكراين در حال برنامه‌ريزي براي انفجار يك بمب كثيف است كه مواد راديواكتيو را در سرزمين خود پخش مي‌كند. در نوامبر امسال، نيز كيريلوف ادعا كرد كه يكي از اهداف اصلي تهاجم اوكراين به منطقه كورسك روسيه، تصرف نيروگاه هسته‌اي كورسك بوده است.
به گزارش ديگر رسانه‌ها خبرگزاري دولتي ريا نووستي روز سهشنبه عكسي منتشر كرد كه آن را ربات خنثي‌ساز بمب در حال كار خارج از يك ساختمان آجري در مسكو نشان مي‌‌داد. اين خبرگزاري در ادامه گزارش داد كه انفجار حدود ساعت 12: 6 صبح رخ داده و آنقدر شديد بود كه پنجره‌ها تا طبقه سوم ساختمان‌ها آسيب ديده و شيشه‌هاي ساختمان مقابل نيز شكسته شد. ژنرال كيريلوف رييس نيروهاي دفاع راديواكتيو، شيميايي و بيولوژيكي روسيه بود. بر اساس گزارشي كه از بيوگرافي او در خبرگزاري ريانووستي منتشر شده، او در توسعه يك راكت‌‌انداز حرارت‌بار به نام TOS-2 مشاركت داشته است. اين در حالي است كه ارتش روسيه به‌طور مرتب از استفاده اين سلاح در اوكراين گزارش مي‌دهد.
به گزارش نيويورك تايمز كرملين اما هيچ اظهارنظري در اين رابطه نكرده است. با اين حال تلويزيون دولتي روسيه اين خبر را به عنوان يك داستان اصلي در اخبار روز پخش كرد و آن را يك تراژدي ناميد. ديميتري مدودف، رييس‌جمهور پيشين و معاون رييس شوراي امنيت روسيه اما وعده انتقام حتمي از رهبران نظامي و سياسي اوكراين را داد. او با انتشار بيانيه‌اي كه توسط شوراي امنيت منتشر شد، گفت كه دولت اوكراين با ترور ژنرال كيريلوف در تلاش است جنگ و كشتار را در اوكراين طولاني‌تر كند. اس بي‌‌يو (S.B.U) سرويس امنيت داخلي اوكراين است كه مسووليت‌هايي از جمله ضد اطلاعات، مبارزه با جرم سازمان يافته و تروريسم را بر عهده دارد. به ادعاي نشريات خارجي اين نهاد در طول جنگ با روسيه وظايف خود را به انجام عمليات خرابكارانه و ترور در داخل روسيه گسترش داده است.اين در حالي است كه اين نهاد «اس‌بي‌‌يو» پيش از اين نيز مسووليت ترور والري ترانكوفسكي، افسر ارشد نيروي دريايي روسيه در ماه گذشته كه اوكراين گفت دستور حملات موشكي به اهداف غيرنظامي را صادر كرده بود، بر عهده گرفت. اس‌بي‌‌يو همچنين مدعي شد نيروهاي روسي از آغاز جنگ بيش از 4 هزار و 800 بار به دستور ژنرال كيريلوف از سلاحهاي شيميايي در ميدان نبرد استفاده كرده‌اند. اين در حالي است كه روسيه در جلسه‌اي در ماه جولاي در سازمان منع سلاحهاي شيميايي اين اتهامات را رد كرد. اوكراين در اين زمينه ادعا كرد كه سلاحهاي شيميايي استفاده شده توسط روسيه اغلب شامل نارنجك‌هاي جنگي حاوي مواد شيميايي تحريك‌كننده CS و CN هستند. اين گازهاي اشك‌آور، كه معمولا توسط نيروهاي پليس ضد شورش براي كنترل جمعيت‌ها استفاده مي‌شوند، طبق كنوانسيون سلاحهاي شيميايي، يك معاهده كنترل تسليحاتي كه بيش از ۱۵۰ كشور از جمله روسيه آن را تصويب كرده‌اند، در جنگ ممنوع است. از طرفي بريتانيا پيش از قتل ژنرال كيريلوف، در پاييز امسال تحريم‌هايي را به دليل به كارگيري سلاحهاي شيميايي در اوكراين عليه او اعمال كرد.
ايالات متحده نيز سازمان دولتي تحت رهبري كيريلوف را به خاطر استفاده ادعايي از سلاح شيميايي كلروپيكrin عليه نيروهاي اوكرايني تحريم كرده بود. كلروپيكrin كه بر روي چشم‌ها، پوست، گلو و ريه‌ها تاثير مي‌‌گذارد، در جنگ‌‌هاي خندقي جنگ جهاني اول براي استفاده به عنوان گاز اشك‌آور توليد شد. اين ماده در سال 1993 تحت كنوانسيون سلاحهاي شيميايي (CWC) كه روسيه يكي از امضاكنندگان آن است، ممنوع شد. وزارت امور خارجه ايالات متحده در ماه مه ادعا كرد كه روسيه از اين سلاح‌ها براي بيرون راندن نيروهاي اوكرايني از مواضع مستحكم و دستيابي به مزاياي تاكتيكي در ميدان جنگ استفاده كرده است.يك منبع اوكرايني در گفت‌وگو با سي‌ان‌ان مي‌گويد: «كيريلوف يك جنايتكار جنگي بود و ترور او هدفي كاملا مشروع به حساب مي‌‌آمد، زيرا او دستور استفاده از مواد شيميايي ممنوعه عليه ارتش اوكراين را صادر كرده بود. انتقام براي جنايات جنگي اجتناب‌ناپذير است.»
كيريلوف، كه ۵۴ سال داشت، ارشدترين مقام نظامي شناخته شده در روسيه از آغاز جنگ ميان اين كشور با اوكراين است. دستيار او، كه در رسانه‌هاي روسي ايليا پوليكارپوف ناميده شد، نيز در اين انفجار در خيابان ريازانسكي كشته شد. ويديويي كه از لحظه ترور كيريلوف منتشر شده لحظات قبل از كشته شدن دو مرد در انفجار را نشان مي‌دهد. سايه آنچه كه به نظر مي‌‌رسد يك اسكوتر باشد، در سمت راست درب ساختمان مسكوني ديده مي‌شود. هنگامي كه دو مرد از ساختمان خارج شده و به سمت يك خودرو مي‌‌روند، بمب منفجر مي‌شود. به گزارش خبرگزاري دولتي تاس اين بمب قدرت انفجاري معادل ۳۰۰ گرم «تي ان تي» داشت. كميته تحقيقاتي روسيه عمليات خود در مورد اين حمله را آغاز كرده و آن را يك عمليات تروريستي خوانده است.
مارك گاليوتي، تحليلگر برجسته روسيه در رابطه با اين ترور گفت كه اگرچه ترور كيريلوف يك شرمساري ديگر براي نيروهاي امنيتي كرملين است، اما تأثير عمده‌اي بر تلاش‌هاي جنگي روسيه نخواهد داشت. گاليوتي در ادامه گفت‌وگوي خود با سي‌ان‌ان گفت: «در نبود كيريلوف، شخص ديگري جايگزين او خواهد شد و به پيش مي‌رود؛ اين در سلسله مراتب فرماندهي طبيعي است.» با اين حال او در ادامه اين را هم گفت كه هدف‌‌گيري اخير مقامات ارشد نظامي توسط اوكراين نشان‌دهنده تغيير در استراتژي است كه به دنبال برهم زدن آرامش نخبگان روسيه است. گاليوتي افزود: اما اين استراتژي به خودي خود، جنگ را تمام نخواهد كرد، اما نشان‌دهنده اين است كه يك گروه قابل توجه به ويژه در ميان افسران نظامي روسيه از جنگ راضي نيستند. او همچنين در پايان اين را هم گفت كه حملات اوكراين پيامي را ارسال مي‌كند مبني بر اينكه حمايت از حمله به اوكراين قطعا هزينه‌هايي را به همراه خواهد داشت.