روزنامه اعتماد در گفت‌وگو با محمدعلي سبحاني بررسي كرد
پايان بنبست دو ساله!
حفظ آتشبس با اسراييل و تعامل با شام در اولويت‌هاي جوزف عون قرار دارد
حديث روشني
پارلمان لبنان روز پنجشنبه پس از بيش از دو سال بنبست، موفق به انتخاب رييس‌جمهور جديد شد كه به باور ناظران گامي حياتي به سوي ايجاد ثبات در كشوري است كه در تلاش براي بهبود از فاجعه اقتصادي و جنگي ويرانگر است.
گروهي از ناظران همچنين ادعا مي‌كنند كه احتمالا اين انتخاب به عنوان يك پيشرفت به سوي تشكيل دولتي با اختيارات لازم براي اداره كشور پس از بنبست تحت حكومت موقت ضعيف محسوب مي‌شود. همزمان آن‌گونه كه رسانه‌هاي غربي چون نيويورك تايمز مدعي شدند، در شرايط كنوني و با انتخاب عون حاميان بين‌المللي لبنان، ازجمله ايالات‌متحده، به طور ضمني اشاره كرده‌اند كه حمايت مالي از اين كشور پس از جنگ، به فعل و انفعال‌ها و رويكرد احتمالي رييس‌جمهوري منوط است.
نيويورك تايمز در ادامه مدعي است كه رييس‌جمهور جديد به عنوان فردي با حمايت ايالات‌متحده و مورد احترام گسترده در لبنان شناخته مي‌شود، چراكه او از سال 2017 فرماندهي نيروهاي مسلح كشور را برعهده داشته است، اكنون اما اين گمانه‌زني وجود دارد كه آيا جايگاه عون به او اين امكان را مي‌دهد تا بتواند بستر را براي اجراي كامل قطعنامه 1701 شوراي امنيت سازمان ملل فراهم كند يا خير.
به اين بهانه روزنامه اعتماد در راستاي بررسي ابعاد مختلف پيامدهاي احتمالي انتخاب رييس‌جمهور جديد لبنان با محمدعلي سبحاني، سفير اسبق ايران در بيروت گفت‌وگو كرده است. سبحاني به تاثيرگذاري انتخاب رييس‌جمهور جديد بر فرآيند آتشبس شكننده ميان لبنان و اسراييل تاكيد كرد و گفت چنين گزاره‌اي مي‌تواند زمينه را براي برقراري صلح هموار كند. مشروح اين گفت‌وگو را در ادامه مي‌خوانيد.
محمدعلي سبحاني، سفير اسبق ايران در بيروت در پاسخ به سوال «اعتماد» در اين باب كه انتخاب رييس‌جمهوري نظامي براي لبنان چه معنا و پيامدهاي مي‌تواند براي اين كشور داشته باشد، گفت: نظام سياسي لبنان و تاريخچه اين كشور پس از استقلال نشان مي‌دهد كه اين بازيگر هرگاه درگير اختلافات داخلي باشد، قدرتي براي اتخاذ تصميمات بزرگ ملي نداشت و هر چند مصداق‌هايي وجود دارد كه عكس اين گزاره را ثابت مي‌كند.
به باور سبحاني انتخاب رييس‌جمهور در اين كشور نه‌تنها زمينه‌ساز اتحاد در داخل با هدف تعريف ابتكار عمل جهت ساخت و پيشرفت خواهد شد، بلكه موجب مي‌شود حاميان لبنان نيز در شكل‌گيري اتحاد و شرايط بهتر با يكديگر همراه شوند؛ اين متغيري است كه بر كل منطقه تاثيرگذار خواهد بود. سبحاني در ادامه به «اعتماد» گفت: اختلافات اخير منجر به ايجاد خلأ سياسي شده بود. زماني كه انتخابات مجلس برگزار شد، انتخاب رييس‌جمهور به دليل عدم توافق بر سر اين موضوع به تاخير افتاد. از طرفي ديگر اكنون كه آتشبس ميان اسراييل و لبنان برقرار شده است، اين آتشبس نيز به نظر مي‌رسيد كه شكننده باشد. براي حفظ اين آتشبس، نياز جدي به وحدت و توافق وجود دارد، زيرا اكنون كه شرايط اين كشور مساعد نيست انتخاب آقاي جوزف عون به عنوان رييس‌جمهور لبنان مهم‌ترين تاثير خود را بر جلوگيري از فروپاشي آتشبس و پايان درگيريها بين اسراييل و لبنان خواهد گذاشت. اين ديپلمات پيشين اين را هم گفت كه آقاي جوزف، كه فردي نظامي و فرمانده ارتش لبنان است، كمتر در حواشي داخلي لبنان حضور داشته، چراكه او فردي نظامي است. اما اگر بخواهيم ارزيابي كنيم كه آيا او مي‌تواند شرايط جديد را مديريت كند و مشكلات فعلي لبنان را حل كند، بله او مي‌تواند اما فراموش نكنيم كه انتخاب او در نتيجه يك توافق بين‌المللي و منطقه‌اي بود كه بدون آن انتخاب ايشان ممكن نبود. به باور سبحاني، انتخاب ايشان و تشكيل يك دولت قوي و متحد مي‌تواند به مديريت بحران‌ها و درگيري‌هاي اخير كمك كند و به لبنان اين امكان را بدهد كه به سمت ثبات و پيشرفت حركت كند.
سفير اسبق ايران در بيروت ضمن اشاره به لابيگري و توافقات پشت پرده‌اي در پس اين انتخاب به «اعتماد» گفت كه احتمالا توافقاتي ميان طوايف لبناني به ويژه نمايندگان شيعيان و حزب‌الله حاصل شده است.
سبحاني در پاسخ به اين سوال «اعتماد» كه اولويت آقاي عون در لبنان چه مي‌تواند باشد، گفت: به نظر مي‌رسد كه مهم‌ترين اولويت رييس‌جمهور لبنان در حال حاضر حفظ آتشبس باشد. همان‌طور كه از او نقل شده است، لبنان فقط دو همسايه دارد: اسراييل و سوريه. روابط لبنان با سوريه نيز عادي نيست و قبل از انتخاب رييس‌جمهور، دو نگاه متفاوت در مورد لبنان بر سوريه حاكم بود. اكنون اما دولتي كه روي كار آمده، محصول اتحاد است و از همين رو با توجه به مرزهاي طولاني كه لبنان با سوريه دارد، ضرورت ايجاد روابط متعادل با دمشق غيرقابل انكار است. بنابراين، شاهد خواهيم بود كه بحران سوريه به عنوان اولويت دوم لبناني‌ها دنبال مي‌شود و آنها به ساماندهي وضعيت و روابط خود با دمشق توجه خواهند كرد.
به باور سبحاني اين وضعيت فرصتي براي نيروهاي منطقه‌اي ايجاد مي‌كند، چراكه لبنان مانند ساير كشورها نيست و نظام طايفه‌اي بيش از پنجاه سال است در اين كشور بر اثر نشست‌ها و توافقات طائف در گذشته جايگزين قانون اساسي لبنان شده است. به واقع اكنون قدرت‌هاي منطقه‌اي روابط طوايف لبنان را به هيچ عنوان منفي تلقي نمي‌كنند. سبحاني در ادامه به «اعتماد» گفت كه به عنوان مثال، رابطه ايران با بخش شيعيان لبنان مي‌تواند تقويت شود و كمك‌هايي به آنها ارايه شود. حتي در دوران پهلوي نيز ايران به شيعيان لبنان كمك‌هايي كرده است. از سوي ديگر، فرانسه به واسطه ماروني‌ها كمك مي‌كرد و اكنون مي‌تواند به اين كمك‌ها ادامه دهد و عربستان هم از طريق سعودي‌ها به لبنان كمك مي‌كرد و اكنون نيز مي‌تواند به فعاليتش ادامه دهد.
سفير اسبق ايران در ادامه اين را هم گفت كه وحدت نظري كه در تشكيل دولت و انتخاب رييس‌جمهور لبنان مشاهده مي‌شود، خود به نوعي نشان‌دهنده وحدت نظري ميان كشورهاي تاثيرگذار مانند امريكا، فرانسه، عربستان و ايران است. سوريه كه البته اكنون شرايط نامشخصي دارد اما در آينده نقش جدي خواهد داشت. بنابراين به باور سبحاني، لبنان مي‌تواند فرصتي باشد براي كاهش تنش در كل منطقه و انتخاب رييس‌جمهور لبنان مي‌تواند نشانه‌اي مثبت از بهبود شرايط در اين كشور باشد و به تفاهمي منطقه‌اي و بين‌المللي براي كاهش تنش‌‌ها در سطح لبنان منجر شود.
سبحاني در ادامه به «اعتماد» گفت كه مي‌توان اين فرض را درنظر گرفت كه شايد شرايط كنوني از وضعيت مطلوب دوران رياست‌جمهوري آقاي خاتمي تاثير پذيرفته باشد كه روابط بسيار خوبي با فرانسه و عربستان داشتيم و تنش‌‌ها با امريكا نيز كمتر بود. شرايط كنوني مي‌تواند مشابه شرايط آن زمان باشد مشروط بر اينكه همه احزاب و كشورهاي ذكر شده، به اضافه گروه‌هاي داخلي لبنان، به درك مشتركي برسند. سبحاني در پاسخ به ديگر سوال «اعتماد» در اين باب كه اين انتخاب چه پيامي مي‌تواند براي حزب‌الله داشته باشد، گفت: اين سوالي انحرافي است، چراكه فقط حزب‌الله نيست كه از اين انتخاب تاثير مي‌پذيرد. هر چند كه حزب‌الله علي‌رغم مخالفت‌هايي كه پيش از اين اعلام كردم وارد درگيري با اسراييل به واسطه حمايت از غزه شد اما برمبناي قطعنامه 1701 توانست از اين مرحله عبور كند و اعلام كرد كه با نيروهاي لبناني و ساير گروه‌ها براي حفظ لبنان و كاهش تنش‌‌ها همكاري مي‌كند. سبحاني در ادامه به «اعتماد» گفت كه حزب‌الله در سال‌هاي اخير دو حركت عمده انجام داده كه از جامعه سياسي لبنان جدا بوده است: يكي حمايت از بشار اسد و ديگري حمايت يكپارچه از غزه پس از هفت اكتبر. اما برقراري آتشبس موقت با اسراييل برمبناي قطعنامه سازمان ملل نشان‌دهنده تغييرات در رويكرد حزب‌الله و تلاش براي حفظ وحدت با ساير نيروهاي لبناني است. سفير اسبق ايران در بيروت در پايان اين گفت‌وگو تاكيد كرد كه انتخاب آقاي جوزف به عنوان رييس‌جمهور و اظهارات او، به شرطي كه جرياناتي مانع از اقدامات آتي او نشوند، مي‌تواند به ايجاد توافقي بين‌المللي كمك كند كه لبنان را از درگيريها و معضلات دور نگه دارد. همه احزاب، ازجمله حزب‌الله، باتوجه به خواسته‌هاي خود و شرايط موجود، مي‌توانند با ساير نيروهاي ديگر همكاري كنند تا آينده لبنان را از تنش و درگيري دور كنند و به سمت ثبات و آرامش پيش بروند.