گزارش «اعتماد» از وضعيت فاضلاب شهر اهواز
تن زخمي كارون را درمان كنيد
اگر اين روزها در شهر اهواز قدم بزنيد، متوجه مي‌شويد كه كارون زخم‌خورده از عدم تحقق حقابه با معضل ورود فاضلاب هم دست به گريبان است. هر چند برخي مديران و نمايندگان معتقدند كه در دولت سيزدهم پيشرفت فيزيكي قابل توجهي براي اجراي طرح جامع فاضلاب در اين كلانشهر اتفاق افتاده، اما آنچه با چشم غيرمسلح مي‌بينيد، ورود فاضلاب شهري به كارون است و بس. كارشناسان و دوستداران محيط‌زيست اين اتفاق را يك بحران محيط‌زيستي مي‌دانند كه به نظر هم كم بي‌راه نيست اين تعبير. در نهايت اين روزها خبر حضور رييس‌جمهور در اين شهر روند ماجرا را تغيير داده و حالا مديران درصدد آن هستند كه ورودي‌هاي فاضلاب به كارون را ببندند، اما نكته قابل توجه اين است كه از 24 ورودي به كارون تنها 4 ورودي فعلا بسته خواهد شد و ادامه اين روند هم بستگي به تامين هزينه دارد. حالا كه صحبت از هزينه شد بياييد، نگاهي بيندازيم به آمارهايي كه صابر عليدادي، مديرعامل آبفاي خوزستان در آذرماه امسال در گفت‌وگو با ايرنا مطرح كرده بود. او با بيان اينكه عمليات اجرايي طرح جامع فاضلاب اهواز در ۴۲ نقطه شهر فعال است، گفت: اين طرح داراي يك‌هزار و ۴۶۹ كيلومتر شبكه است كه از اين ميزان، ۸۵۰ كيلومتر اجرا شده و ۶۲۰ كيلومتر ديگر باقي مانده است. اما عليدادي نگفت كه ظرف چه مدتي 850 كيلومتر اين طرح محقق شده و قرار است 620 كيلومتر باقيمانده چه زماني به اتمام برسد. او اين را هم گفته بود كه يكي از مهم‌ترين اقدامات براي اثربخشي طرح فاضلاب اهواز، تكميل ايستگاه‌هاي پمپاژ فاضلاب است كه با اتمام آنها، مي‌توان مشكلات زيادي را برطرف كرد و با تكميل اين طرح، ظرفيت دفع فاضلاب روزانه تا ۵۰۰ هزار مترمكعب افزايش خواهد يافت.
خسارت 800 ميليارد توماني به دليل بارندگي
آذر ماه امسال وقتي دوباره حرف از ساماندهي شبكه فاضلاب اهواز پيش از شروع بارندگي‌ها شد، حميد محمودي‌عابد، مجري طرح ساماندهي شبكه فاضلاب اهواز اين موضوع را مطرح كرد كه بارندگي سال گذشته در شب عيد حدود ۸۰۰ ميليارد تومان به شبكه فاضلاب اهواز خسارت وارد كرد. محمودي‌عابد از اجراي خط جديد براي مديريت شبكه فاضلاب اهواز خبر داد و گفته بود كه اين خط در حال اجرا ۸۰۰ ميليمتر است كه جمع‌كننده كل فاضلاب شبكه فاضلاب «كمي رمضان» است و در نهايت به تصفيه‌خانه شرق اهواز هدايت و منتقل مي‌شود. اين خط در زمان بارندگي كمك زيادي به جمع‌آوري و دفع فاضلاب «گوي رمضان» مي‌كند، چون ما هميشه در زمان بارندگي، آبگرفتگي زيادي در منطقه داريم و آب جمع مي‌شود. با اجراي اين خط اين مشكل تا حدود زيادي برطرف خواهد شد. لازم است بدانيد كه طرح ساماندهي شبكه فاضلاب اهواز يكي از ابرطرح‌هاي ايران و ابرطرح‌هاي وزارت نيرو و شركت آب و فاضلاب كشور است و ۳۰۰ هزار ميليارد ريال برآورد اعتبار براي آن انجام شده است.
ارتباط توسعه گردشگري و بحراني به نام فاضلاب
فارغ از همه اين حرف‌هاي تكراري، آنچه در اين گزارش به شكل ويژه به آن پرداخته مي‌شود كه تا پيش از اين به آن توجه نشده، گره خوردن موضوع بحران فاضلاب شهر اهواز با صنعت گردشگري آن است. خوزستان از سه اثر ثبت جهاني برخوردار بوده و بافت‌هاي تاريخي با ارزش در شهرهاي آن هر بازديدكننده‌اي را ساعت‌ها مجبور به گردش در آن مي‌كند. وجود بناهاي تاريخي با ارزش و محوطه‌هاي باستاني با آثار تاريخي روزميني و زيرزميني با قدمت چند هزار ساله و سايت‌هاي گردشگري فراوان در دشت، ساحل دريا يا در كوهستان و كنار رودخانه نشان از قدمت بالاي تاريخي و فرهنگي خوزستان است. پديده جنگ و دفاع مقدس در خوزستان يك ظرفيت بالا براي گردشگري است. گردشگري جنگ هم رسالت تبادل فرهنگي بين نسلي در سطح ملي و هم بين جوامع در سطح بين‌المللي را بر عهده دارد. بنابراين ضرورت دارد در كنار توسعه گردشگري داخلي به مقوله گردشگري جنگ نيز توجه ويژه‌تري شود. ضمن آنكه آمار و ارقام مخاطبان اين نوع سفرها در كشور كم نيستند. در مقاطعي همچون تعطيلات عيد، بسياري از جوانان با سفر به مناطق جنگي درصدد تجربه اين نوع از گردشگري بر‌مي‌آيند. بحران ورود فاضلاب به كارون و تاثير آن بر گردشگري اين شهر بهانه‌اي شد تا اين موضوع را با مديركل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي استان خوزستان مطرح كرديم. «محمد جوروند» در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد: «رود كارون از زمان‌هاي باستان تا به امروز يكي از مهم‌ترين منابع آب و حيات براي مردم خوزستان و مناطق اطراف آن بوده است. لذا براي موضوعات ميراث فرهنگي و گردشگري اهميت بسياري دارد.» او با تاكيد بر حفظ زيست‌بوم رودخانه كارون مي‌افزايد: «استان خوزستان يكي از مراكز مهم پرنده‌نگري كشور است. وجود دريا، خورها، هورها، تالاب‌ها، رودخانه‌ها و نهرها نقش مهم خوزستان در گردشگري آبي، ساحلي و دريايي را دوچندان مي‌كند.» جوروند با توضيح ميزان ارتباط معنوي مردم با رودخانه ادامه مي‌دهد: «كارون نه‌تنها در تاريخ و اقتصاد و گردشگري مهم است، بلكه در باورها و ميراث معنوي مردم خوزستان جايگاه مهمي دارد و اين امر اهميت حفظ اين ميراث و تاريخ را براي ما ضروري‌تر و مهم‌تر مي‌كند. مطمئنا زيبايي و حفظ مناطق بكر كارون مي‌تواند در جذب گردشگران تاثير مثبتي داشته باشد.»
اعتقاد جوروند بر آن است كه رودخانه كارون با داشتن مناظر طبيعي زيبا و فراهم آوردن زيرساخت‌هاي لازم، امكان قايق‌سواري و گردشگري آبي، يك مقصد محبوب براي گردشگران داخلي و خارجي است. او ادامه مي‌دهد: «ديدن اين رودخانه و مناطق اطراف آن، نه تنها براي گردشگران خارجي، بلكه براي مردم محلي هم جذاب خواهد بود و فرصتي است تا فرهنگ و تاريخ اين رودخانه را بشناسانيم. با وجود اين اهميت‌ها، حفاظت از رودخانه كارون و جلوگيري از ورود آلودگي‌ها به آن از اهميت بسياري برخوردار است تا اين ميراث گرانبها براي نسل‌هاي آينده حفظ شود.»