كمتر از دو هفته بعد از امضاي توافق جامع مشترك انجام شد
سوخو- 35 در ايران
معاون هماهنگ كننده قرارگاه مركزي خاتم‌الانبيا(ص) روز دوشنبه از خريد جنگنده‌هاي پيشرفته «سوخو- ۳۵» روسي توسط ايران خبر داد و همزمان تاكيد كرد هر زمان هم كه لازم باشد اقدام به خريد تجهيزات نظامي خواهيم كرد.
گفتني است پيش‌تر در خلال امضاي توافق راهبردي 20 ساله مشترك ميان ايران و روسيه در 29 دي ماه سال جاري نيز بر همكاري‌هاي دفاعي نظامي طرفين در قالب خريد و فروش تسليحات تاكيد شده بود. اين درحالي است كه چندي پيش و در جريان سفر مسعود پزشكيان به روسيه، روساي جمهوري دو كشور توافق جامع استراتژيك را امضا كردند؛ توافقي كه در يكي از بندهاي آن به همكاري دو بازيگر در حوزه‌هاي مختلف بالاخص حوزه نظامي- امنیتي اشاره شده است.
در همين راستا گروهي از تحليلگران مدعي‌اند كه اين شراكت مهم فارغ از اختلافات ژئوپليتيكي كه ميان تهران و مسكو وجود دارد، به نظر مي‌رسد فراتر از نمايش سياسي، نشان از سازش دو بازيگر در حوزه‌هاي مختلف است. در همين راستا نشريه لوموند با انتشار يادداشتي ضمن اشاره به توافق راهبردي ميان تهران و مسكو مدعي شده كه اين شراكت جديد بستر را براي تمرينات نظامي مشترك، آموزش و تبادل نظاميان و تجهيزات نظامي ميان طرفين را هموار كرده است. با اين حال، درحالي كه بسياري از تحليلگران انتظار داشتند توافقي مشابه توافقي كه مسكو با كره‌شمالي در ماه ژوئن امضا كرد، ميان روسيه و ايران نيز شكل بگيرد، اما شراكت جديد بين اين دو كشور شامل بند كمك متقابل فوري در صورت تعرض به طرفين، نيست. دو كشور تنها متعهد مي‌شوند كه در صورت مورد تعرض قرار گرفتن، صرفا هيچ كمكي به متجاوز نكنند. به‌رغم اعلام نشدن دلايلي مبني بر چرايي گنجاندن اين بند ويژه در اين توافق راهبردي، بسياري از تحليلگران اما اين موضوع را به عنوان نمونه‌اي از روابط پيچيده و طولانيمدت بين مسكو و تهران تبيين مي‌كنند.
كلمون ترم، مدرس دانشگاه و كارشناس روابط بين ايران و روسيه در گفت‌وگو با لوموند مدعي شد كه براي مسكو اين توافق در درجه اول يك پيام استراتژيك براي نشان دادن اين است كه روسيه منزوي نيست و همچنان رقيبي براي ايالات‌متحده خواهد بود. به عبارتي اين شراكت از نگاه روسيه درنهايت به پيشبرد ايجاد كريدور مهم شمال- جنوب با ايران كمك مي‌كند. گفتني است اين پروژه هدفش ايجاد يك پيوند ريلي از سن‌‌پترزبورگ به بنادر ايراني از طريق جمهوری‌آذربايجان است، به‌طوري كه روسيه بتواند كالاهاي خود را به هند و چين صادر كند بدون اينكه مجبور باشد از مسير طولاني بالتيك و كانال سوئز عبور كند. با اين حال، پيشرفت در اين پروژه تا حدي به دليل بي‌‌اعتمادي طولانيمدت بين ايران و جمهوری آذربايجان مختل شده است، اما از نگاه ايران، اين توافق در زماني شكل گرفته كه تهران به حمايت نظامي مسكو نياز دارد. همزمان كلمون ترم در اين زمينه نيز به نشريه لوموند گفت: انتخاب ترامپ سناريوي جذابي براي تهران بود، چراكه در شرايط كنوني توسل رييس‌جمهوري امريكا به اهرم فشار حداكثري يا در بدترين حالت گزينه ادعايي نظامي محتمل‌تر شده است. از همين رو تهران تلاش دارد بيش از گذشته به روسيه نزديك شود. ايران همچنين اميد دارد به واسطه اين توافق تجهيزات مورد نياز خود كه روس‌‌ها تاكنون براي تامين آنها بي‌ميل بوده‌‌اند را خريداري كند، ازجمله جنگنده‌هاي Su-35 (سوخو- 35)، هليكوپترها، سيستم‌‌هاي دفاع موشكي اس-400 و نيز تانك‌ها. تجهيزاتي كه با گذشت بازه زماني طولانيمدت از ادعاي انتقال آنها به ايران همچنان به تهران تحويل داده نشده است. به ادعاي ناظران در سال‌هاي اخير ايران بر توسعه برنامه موشكي بالستيك خود متمركز شده است. ايران نيز همزمان مي‌خواهد از تخصص روس‌‌ها در بخش فضايي نيز بهره‌‌برداري كند. اما به ادعاي ناظران به نظر مي‌رسد كه بيشترين عدم قطعيت در اين توافق در زمينه انرژي هستهاي غيرنظامي و نظامي است.
گفتني است روسيه در حال حاضر به ايران در ساخت يك نيروگاه بزرگ در بوشهر، در سواحل خليج‌فارس كمك مي‌كند. اين پروژه كه با تاخيرهاي متعددي روبه‌‌رو بوده اكنون نيز مي‌تواند به دنبال امضاي اين توافق راهبردي، مجددا از سرگرفته شود. با اين حال همچنان ابهاماتي در اين زمينه وجود دارد.
به گزارش لوموند طي سال‌هاي اخير، مسكو به ندرت به تهران كمكي در جهت توسعه برنامه هستهاي اين كشور كرده است. پيش‌تر نيز در سال 2015، روسيه به‌طور قابل‌توجهي با حمايت از توافق برنامه جامع اقدام مشترك با غرب هم‌صدا شد، اما در زماني كه بسياري از گزاره‌ها نشان مي‌دهند توسعه برنامه هستهاي ايران ديگر تنها يك مساله سياسي براي تهران نيست، يكي از بندهاي مهم شراكت راهبردي ميان ايران و روسيه به صراحت بيان مي‌كند كه دو كشور از همكاري با تحريم‌هايي كه توسط كشورهاي ثالث اعمال مي‌شوند، خودداري خواهند كرد. به بياني ديگر آن‌گونه كه برخي تحليلگران روسی مي‌گويند در شرايط كنوني روسيه ديگر در ارتباط با پيشرفت برنامه هستهاي ايران با فشارها و محدوديت‌هاي اعمالي غرب ظاهرا هم‌صدا نخواهد شد و در مسير فعاليت‌هاي تجاري تهران سنگ‌اندازي نمي‌كند.