ايران و آتشبس؛ محور اصلي رايزني اسراييل و امريكا
نقشه بیبی برای ترامپ
حديث روشني
بنيامين نتانياهو، نخستوزير اسراييل روز سهشنبه به عنوان اولين مهمان خارجي دولت دوم دونالد ترامپ با رييسجمهور امريكا در كاخ سفيد ديدار كرد. سفير جديد اسراييل در امريكا اين سفر را تاريخي توصيف كرد. طي اين سفر نتانياهو همچنين با استيو ويتكاف، نماينده ويژه رييسجمهور امريكا در خاورميانه ديدار داشت.
در اين راستا ناظران بر اين باورند كه فهرست خواستههاي نخستوزير اسراييل از ترامپ احتمالا شامل گزارههايي چون موافقت ايالاتمتحده با اقدامات ادعايي اسراييل براي از بين بردن حاكميت حماس در غزه، همكاري نظامي يا حداقل حمايت واشنگتن از تلاش انفرادي تلآويو براي ادامه ماجراجوييهاي اين رژيم عليه ايران و همچنين عاديسازي روابط با عربستان خواهد بود. اين درحالي است كه پارادوكس وضعيت موجود اين است كه تمايل مثبت ترامپ نسبت به اين دستور كارهاي ادعايي لزوما به معناي همراستايي ديدگاههاي دو طرف نخواهد بود.
گفتني است ديدار ميان ترامپ و نتانياهو در شرايطي انجام شده كه آتشبس ميان حماس و اسراييل در مرحله حساسي قرار دارد؛ مرحلهاي كه ميتواند زمينه را براي پايان دايمي جنگ و آزادي باقي مانده گروگانها فراهم كند. در اين راستا ترامپ به صراحت اعلام كرده كه خواهان پايان جنگها در خاورميانه است.
مورد مهم ديگر و مشخصا در باب ايران، دونالد ترامپ در دولت اولش و در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد و پس از آن بود كه او و نتانياهو متعهد شدهاند كه از عبور ايران از آستانه گريز هستهاي جلوگيري كنند. هر چند كه تهران مكررا هرگونه تلاش براي تغيير دكترين هستهاي خود را رد كرده است. به باور ناظران احتمالا طي ديدار رهبران اسراييل و امريكا درخصوص قالبهاي همكاري طرفين براي مواجهه ادعايي با ايران رايزنيهايي صورت خواهد گرفت.
در رابطه با مساله سوم و نيز كليد زدن مجدد پروژه عاديسازي تحت عنوان توافق ابراهيم نيز بايد گفت پيشتر نيز رياض مذاكرات عاديسازي روابط با اسراييل را اوايل جنگ غزه به حالت تعليق درآورد و از آن زمان نيز موضع خود را سختتر كرده و تاكيد كرده كه اين مساله تا زماني كه موضوع دولت فلسطيني حل نشود، از دستور كار خارج خواهد بود. به ادعاي تحليلگران اما اكنون دولت ترامپ اميدوار است كه برقراري روابط رسمي ميان اسراييل و شايد قدرتمندترين بازيگر جهان عرب بتواند به ثبات منطقهاي كمك كند و در ادامه تلاشها براي مقابله ادعايي با ايران از طريق شركاي استراتژيك را تقويت كند.
اين درحالي است كه نتانياهو اما در باب طرح دودولتي و نيز آتشبس كه به عنوان پيشنيازي براي پيوستن رياض به توافق ابراهيم مطرح است، با چالش بزرگي روبهرو است؛ به گونهاي كه هم بايد فشارهاي وارد شده ازسوي ايالاتمتحده نزديكترين متحد اسراييل و همزمان فشارهاي داخلي از درون ائتلاف خود را نيز تحمل و نيز مديريت كند. بر اين اساس گروهي ديگر از ناظران مدعياند ترامپ و نتانياهو رابطه شخصي نوساني را تجربه كردهاند، به گونهاي كه پيش از انجام اين ديدار ناهوم بارنيا، روزنامهنگار اسراييلي مدعي شد: «نتانياهو سعي خواهد كرد ترامپ جديد را ارزيابي كرده و درك كند كه چه چيزي او را تحريك و چه چيزي او را عصباني ميكند. اما احتمالا رييسجمهور امريكا به نتانياهو هشدار ميدهد كه بهتر است به ياد داشته باشد كه به كسي كه خودش دروغ ميگويد، دروغ نگويد!» پيش از اين تحليلگران در ارزيابي ويژگيهاي شخصي ترامپ مدعي شدند او خود را در اوج قدرت ميبيند، به شدت جاهطلب است و همزمان صبر كمي دارد.
گروهي ديگر از تحليلگران اما مدعياند كه اكنون توپ كاملا در زمين ترامپ است. بنابراين هر استراتژي كه او برگزيند، خطرات ذاتي خود را خواهد داشت. تنها چيزي كه مشخص است اين است كه اكنون ترامپ به عنوان يك فرمانده ارشد كنترل زرادخانهاي مملو از اهرمها و تهديدهاي قدرتمند را دارد كه ميتواند براي تحقق اهداف دولت خود هر يك از آنها را به نحوي به كار گيرد.