در سينماي ايران بعد از انقلاب هر وقت فضا براي تنفس و رشد و بالندگي فيلم اجتماعي و متفكر انتقادي بيشتر فراهم بوده حتما اين مهم با پشتوانه و حمايتهاي جريان سياسي اصلاحطلب صورت گرفته، جناحي كه فعالان آن هميشه ثابت كردند براي تفكر و دغدغه فيلمسازان احترام قائلند مثل سالهاي بعد از 76 كه سينماگران با آزادي عمل بيشتر و جسارت افزونتري به كار ميپرداختند، يا همين دولت چهاردهم كه از زمان روي كار آمدن به فيلمهاي با موضوع مسائل و مشكلات انتقادي جامعه، فرصت اكران و پرداخت بيشتري ميدهد و قرار است در ادامه فيلمسازان آزادانهتر به دغدغههاي اجتماعي خودشان بپردازند. نكته مهمي هم كه اين روزها در جشنواره فجر شاهد هستيم كه باز هم با حمايت دولت آقاي پزشكيان و وزير فرهنگ صورت ميگيرد (چه در قالب فيلمهاي توقيفي مثل« قاتل و وحشي» و چه غير توقيفي) اين است كه بستر نمايشي براي فيلمهاي اجتماعي بيشتر فراهم است و جالب اينكه مخاطب هم هوشمندانه از اين موضوع استقبال ميكند. اينكه راي مردم در جشنواره فيلم فجر (بهرغم حضور فيلمهاي كمدي) به سينماي اجتماعي گرايش پيدا كرده و فيلمهاي اجتماعي در صدر گيشه جشنواره فجر هستند مهمترين نشانه است از اينكه مردم خودشان خواهان فيلم اجتماعي خوب هستند.
در دولت قبل ميخواستند
جلوي ساخت «رها » را بگيرند
يكي از فيلمهاي اجتماعي كه اين روزها در جشنواره فجر با استقبال بالاي مخاطبان همراه شده و در صدر آراي مردمي قرار گرفته است « رها» به كارگرداني حسام فرهمند و با تهيهكنندگي سعيد خاني است.
با خاني درباره اقبال مخاطبان جشنواره به فيلمهاي اجتماعي گفتوگو كرديم. او ميگويد: همين كه در 15 فيلم آراي مردمي، كمديها جايي ندارند خودش نشانهاي است از اينكه مردم از اكران فيلمهاي كمدي خسته شدهاند، متاسفانه در 3 سال گذشته مديران سينمايي تعمدا سينماي جدي، انديشمند و متفكري كه حرفي براي گفتن داشت را به حاشيه راندند و با سختگيري از همان نقطه پروانه ساخت باعث خشك شدن ريشه سينماي اجتماعي و انزواي آن شدند، دو فيلمنامه با سوژه اجتماعي به شوراي پروانه ساخت ارايه دادم كه با ساخت آن موافقت نشد، حتي ميخواستند جلوي ساخت فيلم «رها » را هم بگيرند اما با همكاري آقاي سهرابي فيلم به مرحله توليد رسيد.
اين تهيهكننده سينما توضيح ميدهد: در سالهاي اخير متاسفانه همه سينماي ايران را فيلمهاي كمدي در برگرفته بود و فرصتي براي عرضاندام سينماي اجتماعي وجود نداشت، اصلا تنوع ژانر نداشتيم، اين درحالي است كه ملودرام يا گونههاي ديگر هم بخشي از سينمايي است كه مردم به آن علاقه دارند .
او ادامه داد: خوشبختانه استقبال از جنس فيلمهايي از نوع«رها» كه در جشنواره امسال اكران شدند خود گواهي است بر اينكه مردم فيلم اجتماعي خوب را ميپسندند. به شخصه بسيار از استقبال مخاطبان از فيلمهاي اجتماعي خوشحالم، اوج دوباره سينماي اجتماعي در جشنواره فجر را به فال نيك ميگيرم و براي گيشه سينماي اجتماعي در سال آينده بسيار خوشبينم، اميدوارم ريلگذاريها در دولت آقاي پزشكيان در سال آينده و سالهاي بعد به سمتي برود كه تنوع ژانر در سينما دوباره احيا شود، تدبيري انديشيده شود كه سينماي ايران به تب فيلمهاي فرهنگي برگردد و فيلم اكشن، كودك و هرآنچه مخاطب دوست دارد براي سينماي ايران ساخته شود.باور كنيد اينكه در جشنواره امسال از فيلمهاي اجتماعي آن هم از جانب مردم استقبال ميشود موهبتي است كه بايد قدر آن را بدانيم. ما براي مردم فيلم ميسازيم و حالا اين مردم هستند كه نشان دادند خواهان سينماي اجتماعي هستند.
مشتاقم آقاي پزشكيان اين فيلم را ببيند
اين تهيهكننده و مدير سينما در ادامه صحبت خود به مديريت درست خانه سينما در شمارش آراي مردمي اشاره ميكند و ميگويد: وقتي نهادها و ارگانها و حتي سازمان سينمايي براي ساخت فيلم اجتماعي دغدغهمند انتقادي با فيلمسازان همكاري نميكنند كاش اين را بدانند كه ساخت فيلم كمدي براي ما بهمراتب راحتتر است و80درصد سرمايهگذارها براي فيلم كمدي آمادگي دارند و به سرعت سرمايه ساخت فيلم كمدي تامين ميشود. اما ما فيلمسازان رنج ساخت فيلم اجتماعي را قبول ميكنيم چون دغدغه كار فرهنگي داريم و سينماي اجتماعي متفكر براي ما اهميت دارد و در ضمن ريسك بازگشت سرمايه را هم ميپذيريم. به سختي و با هزار گرفتاري سرمايهگذار براي فيلم پيدا ميكنيم، چون به نظرمان فيلم تاثيرگذار است و ارزش فرهنگي براي سينما و مخاطب دارد. خواسته ما از مسوولان هم فقط اين است كه اين نوع سينما را درك كنند و به فيلمسازان فرصت پرداخت سينماي اجتماعي بدهند.
خاني درباره چگونگي ساخت فيلم «رها» توضيح ميدهد: همانطور كه ميدانيد معمولا هم فيلم كمدي و هم اجتماعي را در برنامهام براي ساخت دارم اما اينبار ترجيح دادم فيلمي با موضوع روز جامعه بسازم. به نظرم يكي از مهمترين مساله اين روزهاي كشور ما وضعيت اقتصادي مردم كشور ماست، « رها» فيلم تلخي است اما سياه نيست، معضل اجتماعي را روايت ميكند، خيلي دلم ميخواهد مسوولين و كابينه دولت، اين فيلم را ببينند، خيلي مشتاقم آقاي پزشكيان به تماشاي اين فيلم بنشينند و نظرشان را درباره اين فيلم بدانم، اين فيلم درباره وضعيت اقتصادي مردم در يكي، دو سال اخير است؛ مردمي شريف كه زير فشار اقتصادي زندگي ميكنند اما شرافت خود را از دست نميدهند و آبروي خود را حفظ ميكنند، ما سعي كرديم دراين فيلم مشكلات قشر فرودست در چند سال اخير را نشان دهيم و به هيچ عنوان نخواستيم سياهنمايي كنيم، آنچه ميگوييم واقعيت است و در چند سال اخير در ميان خانوادههاي ايراني زياد ديده ميشود اين فيلم را ساختم تا مسوولان كشور ببينند و به داد مردم برسند، رها بر آمده از واقعيت جامعه امروز ايران است، امروز ايران كه براي اكثر خانوادههاي ايراني سخت ميگذرد براي پدراني كه هر شب كه به خانه ميآيند از خدا ميخواهند شرمنده زن و بچه خود نشوند.
اميدوارم داوران در جشنواره عدالت را در نظر بگيرند
اين تهيهكننده سينما در بخش ديگري از صحبت خود ميگويد: اميدوارم در جشنواره امسال در تحسين و تشويق فيلمسازان عدالت رعايت شود و اهميت بخش خصوصي و فيلمهاي لوباجت در نظر گرفته شود، چه بسيار فيلمهاي ارگاني كه با بودجههاي كلان براي جشنواره ساخته شده اميدوارم داوران به كيفيت فيلم اهميت دهند و جوانها را دريابند و به استعدادها اهميت دهند و جوانها را نااميد نكنند. خاني درباره حضور شهاب حسيني و تفاوت بازي او دراين فيلم و شانس دريافت سيمرغ ادامه ميدهد: متاسفانه فرصت نكردم و فيلمهاي همكاران را نديدم اما به نظرم شهاب يكي از بهترين بازيهايش را در فيلم «رها» داشته، اينطور بگويم كه« رها» بدون شهاب حسيني هرگز ساخته نميشد. شهاب با تمام وجودش براي فيلم تلاش كرد، چون خودش پدر است سختيهاي نقش را درك ميكرد و تلاش كرد شخصيت توحيد را در اين فيلم به بهترين شكل ارايه دهد.
او ميگويد: در تمام اين شبها كه با مردم اين فيلم را در سالن تماشا ميكردم، بدون اغراق اكثرشان تا لحظات پاياني با فيلم همراه بودند و در لحظات ملتهب و نفسگير چشم از پرده برنميداشتند. اميدوارم در جشنواره امسال زحمات عوامل اين فيلم را ببينيم.