نشست لندن؛ آيا اروپا ميتواند براي پايان جنگ در اوكراين راهحلي پيدا كند؟
صلح به وقت بروكسل!
نشست رهبران اروپايي در لندن به منظور بررسي آينده جنگ اوكراين، با تاكيد بر افزايش كمكهاي نظامي به جبهه كييف و نيز تشكيل ائتلافي براي صلح به پايان رسيد. در اين اجلاس مهم كه به ميزباني بريتانيا برگزار شد، نمايندگان ۱۹ كشور اروپايي به همراه اوكراين، كانادا و تركيه حضور داشتند. بنابر آنچه كه رسانهاي شده محورهاي اصلي نشست نيز شامل حمايت نظامي از اوكراين، تضمينهاي امنيتي، نقش ايالاتمتحده و آغاز مذاكرات صلح با روسيه بود. در همين راستا، انگليس از ارايه يك بسته جديد كمك مالي-نظامي به ارزش ۲،۲۶ميليارد پوند براي تامين تسليحات اوكراين خبر داد. استارمر همچنين پيشنهاد تشكيل يك «ائتلاف خواهان صلح» را مطرح كرد كه شامل انگليس، فرانسه، اوكراين و چند كشور ديگر ميشود.
به ادعاي ناظران هدف اين ائتلاف احتمالا تدوين يك طرح صلح و ارايه آن به ايالاتمتحده در جهت متقاعد كردن ترامپ براي ارايه تضمينهاي امنيتي لازم براي اوكراين است. اين درحالي است كه ايالاتمتحده در اين نشست هيچ نمايندهاي نداشت اما تمامي كشورهاي اروپايي حاضر در اجلاس اذعان كردند كه اجراي هرگونه طرح صلح و سازوكار تضمين امنيتي براي اوكراين درنهايت بدون حمايت و پشتوانه امريكا نميتواند پايدار باشد. در اين بين اما برخي چهرههاي اروپايي حتي پا را فراتر گذاشته و بر لزوم استقلال عمل قاره اروپا نيز تاكيد كردند.
فريدريش مرتس، رهبر حزب حاكم آلمان، مدعي شد اروپا بايد بهطور تدريجي از امريكا مستقل شود. به اين بهانه نشريه وال استريت ژورنال با انتشار يادداشتي در باب تكاپوي اروپا براي حل منازعات فراآتلانتيكي آورده است كه اين نشست اضطراري در شرايطي برگزار شد كه نشست پرتنش كاخ سفيد، اوكراين را با چشمانداز ادامه جنگ با روسيه بدون حمايت اصليترين حامي نظامياش در طول سه سال اول جنگ روبهرو كرده است. حال، سوال اين است كه آيا اروپا توانايي نظامي و اراده سياسي لازم را براي كمك به اوكراين جهت مقابله با روسها دارد يا خير؟
به بياني ديگر مساله اصلي آن است كه اوكراين بدون حمايت واشنگتن، بايد بيشتر به متحدان اروپايي خود و توليدات دفاعي داخلي خود تكيه كند يا نه. ناظران بر اين باورند كه اوكراين احتمالا قادر خواهد بود قدرت نظامي فعلي خود را براي حداقل چند ماه حفظ كند.
تحليلگران نيز با استناد بر حمايت گسترده رهبران اروپايي بعد از تنش لفظي ميان ترامپ و زلنسكي در دفتر بيضي شكل كاخ سفيد، از اوكراين چنين گزارهاي را مطرح ميكنند. با اين همه اما هفتههاي آينده مشخص خواهد شد كه آيا اروپا قادر است شعارهاي خود را با افزايش حمايت از اوكراين آنهم در شرايطي كه واشنگتن عقبنشيني كرده، عملي كند يا خير.
وال استريت ژورنال در ادامه يادداشت خود آورده است: رويكردهاي حمايتگرايانه رهبران اروپايي از كييف در شرايطي ظاهرا به اوج خود رسيده كه زلنسكي در گذشته به توانايي اروپا براي دفاع مستقل از اوكراين ترديد داشت، به گونهاي كه او به طور مداوم مدعي بود كه در صورت برقراري آتشبس، اين حمايتهاي واشنگتن است كه براي جلوگيري از حمله دوباره كرملين به كشورش، ضروري خواهد بود. طبق گفتههاي زلنسكي، ايالاتمتحده از آغاز جنگ تقريبا ۷۰ ميليارد دلار كمك نظامي ارسال كرده است كه ميزان آن از ديگر متحدان كييف ازجمله رهبران اروپايي بيشتر است. در عين حال اما اوكراين نيز صنعت تسليحات داخلي خود را به طرز چشمگيري گسترش داده است و طبق گفته مقامات اوكرايني، سالانه ۳۰ ميليارد دلار سلاح توليد ميكند. گفتني است جو بايدن، رييسجمهور سابق امريكا نيز در دوره زمامدارياش تسليحاتي از موجوديهاي فعلي ايالاتمتحده به كييف ارسال كرد و همچنين قراردادهايي با صنايع امريكا به امضا رساند تا مهمات، سامانههاي دفاع هوايي و ساير تجهيزات اوكراين را تامين كند. حال آنكه برخي از سلاحهاي پيشرفته امريكايي، مانند سامانههاي دفاع هوايي و موشكهاي بالستيك زمين به زمين، نميتواند در كوتاهمدت دراختيار اوكراين قرار داده شود. از طرفي اروپا نيز به اندازه كافي از اين سلاحها توليد نميكند.
اكنون اما مقامات اروپايي به اين نتيجه رسيدند كه درگيري اخير بين زلنسكي و ترامپ در واشنگتن فوريت تسريع كمكرساني به اوكراين را برجسته كرده است. اتحاديه اروپا پيشتر ۳۰ ميليارد يورو، معادل حدود ۳۱ ميليارد دلار، براي اوكراين در سال جاري اختصاص داده است كه بخشي از آن ممكن است به عنوان كمك نظامي استفاده شود. اما بخش عمده اين مبلغ به احتمال زياد براي كمكهاي بودجهاي خواهد بود كه كييف به آن نياز دارد تا حقوقها را پرداخت كند يا به خدمات اساسي اختصاص دهد. اين درحالي است كه همزمان برخي از ديپلماتهاي اروپايي ميگويند اتحاديه اروپا بايد متعهد شود كه حداقل كمك نظامي ۲۰ ميليارد يورويي سال گذشته را براي اوكراين تامين كند. اما رسيدن به توافق در اين زمينه قبل از نشست بروكسل در دو هفته آينده چالشبرانگيز خواهد بود، زيرا نياز است كه بيشتر رهبران اتحاديه اروپا از چنين طرحي حمايت كنند. از سويي ديگر فشارها بر اروپا براي استفاده از نزديك به ۲۰۰ ميليارد يورو از داراييهاي مسدود شده روسيه كه عمدتا در بلژيك قرار دارند، براي تقويت حمايت از اوكراين افزايش يافته است، اما اين ايده هنوز از حمايت كشورهاي قدرتمند اروپا برخوردار نيست. با اين همه آنچه واضح به نظر ميرسد اين است كه در حال حاضر با وجود همبستگي ظاهري كه در ميان رهبران اروپايي براي حمايت از اوكراين ايجاد شده است اما آنها كمتر از آنچه تصور ميكنند از ترامپ مستقل هستند. در اين شرايط نيز عدم ارايه طرحي عملي و شفاف براي خاتمه جنگ، سوالي را پيش روي ناظران قرار داد؛ اينكه آيا اين حمايتها به واقع به دنبال دستيابي به صلح هستند يا تنها تداوم يك جنگ فرسايشي را در پي خواهد داشت؟