گروه اجتماعي
طي روزهاي اخير، مسوولان حوزه سلامت و امنيت بابت دو مناسبت پرمخاطره ابراز نگراني كرده‌اند و اميدوارند كه هموطنان با توجه به هشدارها و اطلاع‌رساني‌هاي گسترده‌اي كه از ابتداي اسفند ماه امسال آغاز شده، در حفظ جان و سلامت خود و ساير شهروندان بكوشند تا روزهاي كنوني و تعطيلات نوروزي بدون مخاطره و با خاطره‌اي خوش سپري شود. آيين ملي چهارشنبه سوري، يكي از مناسبت‌هايي است كه هر سال با نگراني جدي براي مسوولان حوزه سلامت و انتظامي و خانواده‌ها همراه است چرا كه تعداد معدودي متخلف و هنجارشكن، با علم به خطرات مرگبار مواد محترقه غيرمجاز، اين اقلام را با تصور كور پررنگ‌تر شدن اين آيين ملي، از روزهاي پيش از سه شنبه پاياني سال، جمع‌آوري كرده و در سطح خيابان‌ها و كوچه‌ها داخل آتش مي‌اندازند كه حوادث مرگبار و پرخسارتي بر اثر انفجار اين اقلام رخ مي‌دهد و جان تعدادي از هموطنان را مي‌گيرد و تعداد بسيار بيشتري را مجروح و مصدوم مي‌كند و صدماتي جبران‌ناپذير به جا مي‌گذارد و طعم خوش اين آيين ملي را به كام هموطنان زهر مي‌كند. هشدارهايي كه طي روزهاي اخير توسط مسوولان حوزه سلامت و انتظامي مطرح شده، حكايت از ان دارد كه امسال هم نگهداري اين اقلام، صدمات جبران‌ناپذيري به بار آورده چنانكه رييس اورژانس كشور، روز يك شنبه در نشست خبري خود اعلام كرد كه از اول تا 27 اسفند، حدود ۴۵۸ نفر بر اثر انفجار اقلام محترقه غيرمجاز، مجروح و كشته شده‌اند. طبق گفته جعفر ميعادفر، ۴۲۸ نفر از مصدومان، آقا و ۳۰ نفر خانم بوده‌اند، ۴۳۹ نفر از مصدومان به بيمارستان منتقل شده و ۶۰ نفر به دليل شدت جراحات هنوز بستري هستند، ۴۴ نفر از مصدومان دچار قطع عضو، ۸۸ نفر دچار آسيب چشمي و ۲۱۹ نفر دچار سوختگي شده‌اند و ۶ نفر از مصدومان شامل 5 آقا و يك كودك 3 ساله هم فوت كرده‌اند در حالي كه ميانگين سني مصدومان ۱۹ سال بوده است. رييس اورژانس كشور گفت كه استان آذربايجان شرقي با 118 مصدوم، ركورددار حوادث چهارشنبه‌سوري امسال بوده و سپس استان‌هاي تهران با 60 مصدوم، آذربايجان غربي با 42 مصدوم، كرمانشاه با 23 مصدوم، خراسان رضوي با 21 مصدوم، قزوين، البرز و زنجان هر كدام با 16 مصدوم، همدان و اردبيل هر كدام با 14 مصدوم در رديف‌هاي بعد قرار گرفته‌اند در حالي كه استان‌هاي قم، يزد، كرمان و سيستان و بلوچستان با حداكثر 2 مصدوم در پايين‌ترين رديف‌هاي جدول بوده‌اند. ميعاد فر همچنين گفت كه امسال86 درصد از مصدومان حوادث چهارشنبه سوري، فروشندگان يا افراد ذخيره‌كننده موادمحترقه غيرمجاز و مرگبار، ۱۳ درصد، عابران و رهگذران و يك درصد، عوامل امدادي و انتظامي حاضر در محل حادثه بوده‌اند.
خسارت به آمبولانس‌ها، از ديگر تبعات هنجارشكني‌هاي چهارشنبه سوري است ان هم در حالي كه رييس اورژانس كشور معترف است كه با فرسودگي شديد و كمبود جدي ناوگان امبولانس در كشور مواجهيم چون در سال‌هايي، كمبود اعتبار و در سال‌هاي تبعات تحريم اقتصادي و غير ممكن شدن واردات آمبولانس به كشور، كمبود خودروي امدادي را تشديد كرده و دليل برخي تاخيرهاي اورژانس بابت حضور در محل حادثه هم همين كمبود ناوگان اورژانس است چنانكه با خروج هر دستگاه آمبولانس از چرخه فعاليت، فرصت خدمت رساني براي 10 ماموريت اورژانسي از دست مي‌رود. ميعاد فر مي‌گويد كه طبق استاندارد، به ازاي هر 50 هزار نفر بايد يك پايگاه اورژانس فعال باشد در حالي كه مجموع پايگاه‌ها در شهر تهران 210 واحد و مجموع موتورلانس‌ها (تكنسين‌هاي موتورسوار) در اين شهر 15 ميليون نفري 200 نفر است و حتي در سطح كشوري هم با توجه به حدود 16 ميليون تماس در طول سال، ناوگان اورژانس تا دستيابي به استاندارد جهاني حضور در محل حادثه كه 15 دقيقه براي حوادث جاده‌اي و 8 دقيقه براي حوادث كلانشهري است، فاصله زيادي دارد.
اما علاوه بر آمارهاي نگران‌كننده اورژانس كشور از مجروحيت و مرگ قربانيان حوادث چهارشنبه سوري امسال، نيروي انتظامي هم در واكنش به هنجارشكني‌هاي تعداد معدودي متخلف كه براي شامگاه سه‌شنبه قصد دارند با وسايل محترقه قاچاق و غيرمجاز خطرآفرين و مرگبار، آرامش رواني و سلامت جسمي شهروندان را به خطر بيندازند هشدارهايي داشت و طي دو روز اخير اعلام كرد كه تمام خودروهاي متخلف و هنجارشكنان در مراسم چهارشنبه سوري و شامگاه سه‌شنبه، توقيف و دستگير خواهند شد و تا پايان تعطيلات نوروز در توقيف و بازداشت خواهند بود.
ديروز، فرمانده انتظامي تهران بزرگ ضمن اعلام اينكه امسال شهر تهران بابت تعداد مجروحان حوادث چهارشنبه سوري رتبه دوم كشور را داشته، همراه داشتن هرگونه مواد محترقه قاچاق و خطرناك را جرم دانست و با اعلام دستگيري 283 متخلف حوادث چهارشنبه سوري در روزهاي اخير، از كشف 1240 كيلو اكليل سرنج در اتوبوس و متروي پايتخت و بيش از 8 ميليون قطعه ماده محترقه شامل بيش از يك ميليون ماده محترقه بسيار پرخطر و آماده انفجار در شهر تهران در طول سه ماه اخير خبر داد و گفت كه ميزان كشفيات مواد پرخطر و اماده انفجار، نسبت به پارسال رشد سه برابري داشته است.
علاوه بر اين، نگراني ديگر مسوولان حوزه سلامت و امنيت كشور، نحوه رانندگي در تعطيلات 15 روزه نوروزي امسال است. وزير بهداشت چند روز قبل در مراسم آغاز رزمايش نوروز 1404، اعلام كرد كه سالانه بيش از 20 هزار نفر از هموطنان كه اغلب هم از قشر جوان و از نيروهاي مولد كشورند، جان خود را در تصادفات رانندگي از دست مي‌دهند چنانكه ۸۲ درصد قربانيان تصادفات، كمتر از ۵۰ سال و ۵۲ درصدشان، كمتر از ۳۰ سال سن دارند و بنابراين، بيشترين عمر از دست رفته كشور، در اثر تصادفات رانندگي است. اما علاوه بر اين، خسارتي كه از محل جان باختن بيش از 20 هزار نفر قرباني حوادث رانندگي در هر سال به اقتصاد كشور وارد مي‌شود، رقمي معادل 8 درصد توليد ناخالص ملي و خسارت مرگ هر قرباني تصادفات رانندگي براي كشور، 20 ميليارد تومان است.
به همين سبب و با هدف‌گذاري بر كاهش اين خسارات و تبعات متعاقب ان بوده كه دولت چهاردهم با اجراي پويش ملي «نه به تصادف» عزم خود را بر اين گذاشته كه در يك روند 4 ساله، امار مصدوميت و فوت تصادفات رانندگي را كاهش دهد و از ابتداي اسفند امسال، اين پويش با همكاري دولت و نيروي انتظامي در سراسر كشور آغاز شده و مسوولان حوزه سلامت اميدوارند كه اجراي اين پويش در تعطيلات نوروز كاهش 8 درصدي تلفات رانندگي را به دنبال داشته باشد.
روز شنبه هم سرپرست دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي اعلام كرد كه تصادفات، بعد از بيماري‌هاي قلبي و عروقي و سرطان‌ها، سومين عامل مرگ در كشور است و معاون امور توانبخشي سازمان بهزيستي كشور هم چند روز قبل گفت كه سالانه 60 هزار نفر به جمعيت معلولان كشور اضافه مي‌شود كه حدود 3 هزار نفر از اين افراد داراي آسيب نخاعي هستند. طبق گفته اين مقام مسوول در سازمان بهزيستي كشور، بر اساس پيمايش شيوع‌شناسي ناتواني و آسيب در ايران كه توسط سازمان بهزيستي انجام شده، برآورد مي‌شود حدود 4 درصد از افراد داراي معلوليت، به دليل حوادث ترافيكي دچار معلوليت شده باشند و حدود 43 هزار نفر از افراد داراي معلوليت داراي آسيب نخاعي هستند كه 37 درصد از موارد آسيب نخاعي اين گروه مشخص، ناشي از تصادفات جاده‌اي و شهري است.
رييس اورژانس كشور هم روز يك شنبه در نشست خبري خود با تاكيد بر اينكه با وجود ناايمن بودن جاده‌ها و خودروها، در بيش از 50 درصد تصادفات جاده‌اي، عامل انساني دليل وقوع حادثه بوده در اشاره به آمار تصادفات ترافيكي در سال جاري گفت: «در ۱۱ ماه گذشته، بيش از ۷۵۶ هزار مصدوم حوادث ترافيكي به بيمارستان منتقل شده و بسياري از اين افراد دچار قطع عضو يا معلوليت شده‌اند. وقتي جوانان ما مي‌ميرند، يعني اميد به زندگي را تا حد زيادي از دست مي‌دهيم. بيشترين عمر از دست رفته در ايران، در حوادث ترافيكي در كشور از دست مي‌رود. كشورهاي اروپايي مثل سوئد، دنبال اين هستند كه مرگ ناشي از حوادث ترافيكي را به صفر برسانند ولي اين ارقام مرگ حوادث ترافيكي براي ما عادي شده است. اگر يك اتوبوس در كشور آلمان تصادف كند، آن را فاجعه مي‌نامند ولي در ايران، زلزله 7 ريشتري يك فاجعه به حساب مي‌آيد.»
آمارهايي كه از وضع و مختصات تصادفات شهري و جاده‌اي در ايران منتشر مي‌شود نشان مي‌دهد كه ناديده گرفتن قوانين راهنمايي و رانندگي، سهم مهمي در وقوع فاجعه داشته است. ديروز رييس پليس راهور نيروي انتظامي اعلام كرد كه بر اساس نتايج تحقيقات سه سال اخير، هر ساله ۷۰ درصد از جان‌باختگان و 73 درصد مجروحان تصادفات درون شهري مربوط به ۱۴ استان بزرگ كشور شامل تهران، اصفهان، خراسان رضوي، فارس، خوزستان، كرمان، آذربايجان شرقي، مازندران، كرمانشاه، گيلان، قم، يزد، البرز و آذربايجان غربي است و ۵۴ درصد از جان‌باختگان و ۸۴ درصد از مصدومان تصادفات اين استان‌ها، در مركز استان دچار آسيب شده‌اند. اين مقام انتظامي در بخش ديگري از صحبتش گفت كه در حوادث درون شهري هم مثل حوادث جاده‌اي، بيشترين دليل وقوع حادثه، خطاي انساني و ازجمله، ناديده گرفتن سرعت مطمئنه، رانندگي هيجاني، استفاده نكردن از كمربند ايمني، رانندگي در حالت خستگي و خواب‌آلودگي، استفاده از تلفن همراه هنگام رانندگي و سبقت غيرمجاز و تجاوز به چپ بوده و حدود ۴۰ درصد از آمار تصادفات، مربوط به موتورسيكلت‌سواران است كه به دليل استفاده نكردن از كلاه ايمني و ضربات وارده به سر و گردن، يا نقص فني در سيستم روشنايي موتورسيكلت‌ها، در معرض خطر جدي مرگ و مصدوميت و معلوليت ناشي از تصادف قرار دارند.
علاوه بر اين، جانشين پليس راه ناجا هم روز شنبه اعلام كرد كه بررسي دلايل وقوع تصادفات جاده‌اي در اولين روز رزمايش نوروزي 1404 و فقط طي يك شبانه روز، نشان مي‌دهد كه 28 درصد از اين تصادفات در فاصله ساعات 16 تا 20 عصر رخ داده در حالي كه بي‌توجهي به جلو با سهم ۴۷ درصدي، ناتواني در كنترل وسيله نقليه با سهم ۲۷ درصدي، انحراف به چپ با سهم ۱۰ درصدي و تغيير مسير ناگهاني با سهم ۳ درصدي، بيشترين دليل وقوع اين حوادث بوده است.
بنابر اعلام رييس پليس راه كشور، طي روزهاي شنبه و يكشنبه هفته جاري ۴۵ نفر بر اثر تصادفات جاده‌اي فوت كردند و ۱۱۶۱ نفر هم مصدوم شدند كه بيش از يك سوم آنها قطعا دچار ضايعات جاني و جسمي و از كارافتاده خواهند شد.