نابغه موسيقي ايراني

نابغه‌اي در خلوت تنهايي خويش، آهنگسازي خوش‌ذوق، شاعري دل سوخته و نوازنده‌اي چيره‌دست و صاحب سبك در نواختن ويولن كه از بد روزگار و جفاي نارفيقان گوشه عزلت گرفت در سكوت زيست و در سكوت درگذشت.
شاپور در سال 1305 خورشيدي در خانواده‌اي اهل هنر در نطنز كاشان متولد شد. پدرش از شاگردان درويش خان بود و از ايشان مشق تار مي‌گرفت و آن خود بهانه‌اي شد تا شاپور هم دلباخته موسيقي شود. پس از مدتي پدر برايش ويولني تهيه كرد و مقدمات موسيقي را سينه به سينه به او آموخت.
نياكان سال 1323 به تهران آمد و ضمن آشنايي با موسيقيدانان اين شهر تئوري موسيقي را از يك پيانيست آلماني به نام ولف فراگرفت. در سال 1324 به راديو رفت و در آزموني كه توسط مشير همايون شهردار برگزار شده بود، قبول شد و اركستر شماره 5 راديو را متشكل از استادان فرهنگ شريف، حسين همدانيان، انوشيروان روحاني، ميرفتاح بازرگان، عماد رام، ابراهيم سلمكي و... تشكيل داد و عهده‌دار رهبري آن شد. شاپور نياكان را هرگز نمي‌توان پيرو و مقلد هنرمندان پيشينش دانست، چراكه تكنيك‌هاي اعجاب‌آوري در سازش مشاهده مي‌شد كه پيش‌تر از هيچ هنرمند ديگري شنيده نشده بود.
وي در آهنگسازي و تكنوازي روش و متد خاص خود داشت و خود را محصور رديف و چارچوب قواعد موسيقي نمي‌كرد به همين دليل با مسوولان موسيقي راديو اختلاف داشت تا اينكه سرانجام اين اختلاف بالا گرفت و درنهايت با قهر، راديو را ترك كرد. از آن پس ديگر در مجالس عمومي ساز نزد و تنها در محافل دوستانه دست به ساز مي‌برد.
 نياكان در طول فعاليت هنري خودش كارهاي بسياري ساخت كه ترانه بسياري از آنها را خودش سرود و بسياري از آن ساخته‌ها مورد اقبال و پسند عوام و خواص قرار گرفت و ماندگار شد هر چند بعدها گوشه‌گيري و حضور كمرنگ او در محافل و مجامع هنري دليلي بر ناشناخته ماندن وي در بين عام مردم و حتي تعدادي از اهالي موسيقي شد تا جايي كه از شنيدن آثار هنري او از جمله تصانيف و ترانه‌هاي او لذت مي‌بردند بدون اينكه نام خالق اثر را بدانند.
در آثار اجرا شده شاپور نياكان، گريه شاپور (گريه ليلي) با كوك مخصوص در دشتي، چهار مضراب اصفهان با كوك مخصوص و قطعه بسيار زيباي كاروان در دشتي كه روي صفحه ضبط شده از يادگارهاي نوازندگي او است.
نياكان آموزشگاهي در لاله‌زار نو و پس از آن در خيابان ژاله داير كرد و ضمن فعاليت هنري خودش، هنرجوياني را نيز تعليم مي‌داد. ازجمله شاگردانش مي‌توان به خسرو امين‌زاده، محمد رشوند، سعيد قراچورلو و حسين صمدي اشاره كرد. علاوه‌ بر آن با خوانندگاني همچون عزت روحبخش، قاسم جبلي، منوچهر شفيعي، بهرام سير، منوچهر همايون‌پور، محمودي خوانساري و اكبر جقه نيز همكاري داشت.
شاپور نياكان در شانزدهم اسفند ١٣٧٢ به علت بيماري آسم درگذشت، روز خاكسپاري او دقيقا مصادف با اولين سالگرد استاد احمد عبادي در امامزاده طاهر بود كه صبح وي را به خاك سپردند و بعدازظهر هم اولين سالگرد عبادي برگزار شد.