راند سوم رايزني‌ها در عمان برگزار شد
چانه‌زني با چاشني فني در مسقط
حديث روشني
راند سوم رايزني‌هاي غيرمستقيم ايران و امريكا بار ديگر با ميانجيگري عمان در مسقط برگزار شد. مذاكرات فني كه قرار بود چهارشنبه گذشته ميان كارشناس تهران و واشنگتن از سر گرفته شود، پيش از ديدار غيرمستقيم بين مذاكره‌كنندگان اصلي يعني عباس عراقچي، وزير امور خارجه كشورمان و استيو ويتكاف، نماينده ويژه دونالد ترامپ آغاز گرديد. به ادعاي ناظران در مقطع كنوني كه تهران و واشنگتن از كليات عبور كرده‌اند، ورود به جزييات شرايط رايزني‌ها را به مراتب پيچيده‌تر كرده است، به گونه‌اي كه پيش از آغاز رايزني‌ها، رويترز به نقل از مقامات ايراني مدعي شد تهران مايل به مذاكره درباره برخي محدوديت‌ها در فعاليت‌هاي هسته‌اي خود در ازاي لغو تحريم‌ها است، اما پايان دادن به برنامه غني‌سازي يا تسليم موجودي اورانيوم غني‌شده خود ازجمله خطوط قرمز ايران است. اين درحالي است كه اخيرا نشريات غربي مدعي شدند تهران حاضر به پذيرش غني‌سازي 3.67 درصدي مشابه آنچه در برجام آمده بود، شده است. به ادعاي اين وب‌سايت اما قابليت‌هاي دفاعي ازجمله برنامه موشكي ايران قابل مذاكره نيست. رويترز همچنين به نقل از يك مقام ايراني كه از جزييات مذاكرات مطلع است ادعا كرد تهران برنامه موشكي خود را به عنوان يك چالش احتمالي در تداوم مذاكرات مي‌بيند. گفتني است اين ادعا توسط شوراي اطلاع‌رساني دولت تكذيب شد.
به گفته مقامات رسمي ايراني اين دور از گفت‌وگوها نيز بسان ادوار قبلي صرفا پيرامون پرونده هسته‌اي ايران و پاسخ به سوالاتي در اين زمينه و همزمان تلاش براي رفع تحريم‌ها برگزار شد.
همزمان با ازسرگيري دور سوم مذاكرات، دونالد ترامپ در مصاحبه‌اي با مجله تايم كه روز جمعه منتشر شد، گفت: «فكر مي‌كنم ما با ايران توافقي خواهيم داشت.» او همچنين تهديد ادعايي به اقدام نظامي عليه ايران را در صورت ناكامي ديپلماسي تكرار كرد.
ترامپ همچنين از اعلام آمادگي خود براي ديدار با مسعود پزشكيان، رييس‌جمهور كشورمان خبر داد! همزمان ماركو روبيو، وزير امور خارجه ايالات‌متحده طي اظهاراتي مشابه مدعي شد ايران بايد تحت يك توافق، به طور كامل غني‌سازي اورانيوم را متوقف كند و هر اورانيوم غني شده‌اي كه براي تامين سوخت تنها نيروگاه هسته‌اي فعال خود، بوشهر، نياز دارد، وارد كند. به ادعاي ناظران به نظر مي‌رسد در مقطع كنوني كه سه دور از رايزني‌هاي غيرمستقيم ميان ايران و ايالات‌متحده مي‌گذرد، دوطرف علي‌رغم اينكه مي‌گويند به دنبال ديپلماسي هستند، اما همچنان تا تحقق توافق فاصله زيادي دارند.
تلاش براي احياي فرصت از دست رفته
در همين راستا نشريه گاردين با انتشار گزارشي ضمن اشاره به خروج ترامپ از برجام و اعمال كمپين فشار حداكثري نوشت، امروز اما رييس‌جمهوري امريكا در دومين دوره رياست‌جمهوري‌اش، به شدت مشتاق است توافق هسته‌اي را كه نزديك به هفت سال پيش از بين برد، اصلاح كند. درحالي كه سياست خارجي كلي ترامپ آشفته بوده و باعث دوري متحدان سنتي امريكا در اروپا و ساير نقاط جهان شده، او اكنون فرصتي دارد تا به توافقي با ايران دست يابد كه جو بايدن موفق به دستيابي به آن نشد. با اين همه به ادعاي گروهي از ناظران با گذشت سه دور از رايزني‌هاي غيرمستقيم ايران و امريكا همچنان موانع زيادي بر سر راه دستيابي به يك توافق مطلوب براي هردو طرف وجود دارد؛ ازجمله مخالفين مذاكره در ايران و همين‌طور در واشنگتن. به نظر مي‌رسد اما نقطه مبهمي همچنان ميان تهران و واشنگتن وجود دارد و آن اين است كه آيا دولت ترامپ به دنبال برچيدن كامل برنامه هسته‌اي ايران است يا نه. برخي چهره‌هاي جنگ‌طلب در عرصه سياست خارجي واشنگتن، از جمله مايك والتز مشاور امنيت ملي ترامپ و ماركو روبيو وزير امور خارجه بر اين استراتژي حداكثري اصرار دارند. استراتژي كه مي‌گويد ايران بايد فعاليت و زيرساخت غني‌سازي هسته‌اي خود را به طور كامل برچيند تا هرگونه توافقي با امريكا امكان‌پذير باشد. اگر ترامپ نيز همين رويكرد را اتخاذ كند، احتمالا مذاكرات بي‌نتيجه مي‌ماند. اين درحالي است كه ايران به وضوح اعلام كرده كه با پايان كامل برنامه هسته‌اي خود موافقت نخواهد كرد، اما ممكن است با توافقي بسان برجام ۲۰۱۵ موافقت كند. چندين نفر از مشاوران ترامپ، ازجمله ويتكاف و جي دي ونس، معاون رييس‌جمهور اين راه‌حل را ترجيح مي‌دهند.
سيگنال‌هاي ضد و نقيض از واشنگتن
گروهي ديگر از ناظران اما بر اين باورند كه احتمالا غرايز منحصر به فرد ترامپ و سبك خاص مذاكره او مي‌تواند به نتيجه مثبتي منجر شود، به‌طوري كه از جنگ با ايران جلوگيري كرده و افراطي‌ها در واشنگتن و تل‌آويو را تضعيف كند. پس از اينكه ترامپ در سال ۲۰۱۷ به قدرت رسيد، بخشي از تمايل او براي پاره كردن توافق هسته‌اي ايران به اين دليل بود كه اين توافق يكي از دستاوردهاي عمده سياست خارجي اوباما بود. ترامپ اما در دوره دوم رياست‌جمهوري‌اش، بيشتر نئوكان‌ها را از دولت خود كنار گذاشته است. به نظر مي‌رسد كه او احتمالا متوجه شده كه نتانياهو مي‌تواند يكي از بزرگ‌ترين موانع بر سر راه توافق با ايران باشد، همان‌طور كه در دوران دولت‌هاي اوباما و بايدن بود. حال اگر ترامپ به مقاومت در برابر نتانياهو، همراه با جمهوري‌خواهان جنگ‌طلب و برخي مشاوران خود ادامه دهد، ممكن است بتواند به توافقي چشمگير با ايران دست يابد. ناظران اما يكي ديگر از متغيرهاي تاثيرگذار بر رويكرد دونالد ترامپ در مذاكرات با ايران را نحوه چينش او براي تيم مذاكره‌كنندگان در مسقط بر مي‌شمارند. هرچند كه مانند دو دور قبلي مذاكرات در ايتاليا و عمان، استيو ويتكاف سرپرستي هيات امريكايي را برعهده داشت. اما انتصاب مايكل آنتون به عنوان سرتيم مذاكره‌كننده هيات فني ايالات‌متحده بار ديگر تحليلگران را به ارزيابي رويكرد واقعي آقاي ترامپ واداشته است.
درباره مرد سايه‌ها
آنتون كه پيش‌تر نويسنده سخنراني براي رودي جولياني شهردار نيويورك و كاندوليزا رايس مشاور امنيت ملي در دوران رياست‌جمهوري جورج بوش پسر بود؛ در دولت اول دونالد ترامپ در شوراي امنيت ملي ايالات‌متحده خدمت كرده است. آنتون هنوز موضع عمومي درباره برنامه هسته‌اي ايران اتخاذ نكرده و به نظر مي‌رسد چهره پر سر و صدايي در عرصه سياسي و رسانه‌اي نيست. لذا مي‌توان به او لقب مرد سايه‌ها را داد. آنتون كه هم‌اكنون مدير برنامه‌ريزي سياسي وزارت امور خارجه امريكا است، قرار است تيمي متشكل از حدود ۱۲ نفر از مقامات باسابقه دولت فدرال را رهبري كند. به ادعاي پوليتيكو هدف اين تيم تدوين جزييات توافقي است كه محدوديت‌هاي قابل‌توجهي بر برنامه هسته‌اي ايران اعمال كند و در مقابل، تحريم‌هاي اقتصادي عليه تهران را كاهش دهد. آنتون پيش‌تر در دور دوم مذاكرات در رم، استيو ويتكاف را همراهي كرده بود. يكي از مقامات دولت امريكا به پوليتيكو گفته است كه آنتون با توجه به تجربه و توان تحليلي‌اش، فرد مناسبي براي اين ماموريت است. مهم‌تر از همه، او تضمين مي‌كند كه دستوركار رييس‌جمهور ترامپ در اين پرونده به‌درستي پيش برود.گفتني است در سال ۲۰۱۷، آنتون به عنوان سخنگوي شوراي امنيت ملي، بر حفظ توافق هسته‌اي برجام تاكيد كرده بود، اما در سال ۲۰۱۰، استراتژي مهار ايران را نقد و آن را پرهزينه و ناپايدار خوانده بود. فارغ از تلاش‌هايي كه در ميان شاهين‌هاي ضدامريكايي كابينه ترامپ در جريان است، همچنان تحركاتي مخرب با هدف سنگ‌اندازي در فرآيند مذاكرات ميان تهران و واشنگتن در ميان اعضاي كابينه راست افراطي نتانياهو ادامه دارد. در همين راستا نشريه نيويورك تايمز با انتشار گزارشي مدعي است كه نتانياهو مدعي شده كه در صورتي با ديپلماسي موافق است كه منجر به برچيده شدن كامل برنامه هسته‌اي ايران شود. درخواستي كه مقامات ايراني آن را رد كرده‌اند. برخي مقامات اسراييلي نيز ابراز نگراني كرده‌اند كه ايالات‌متحده ممكن است با توافقي موافقت كند كه بخشي از برنامه هسته‌اي ايران را باقي بگذارد. در عين حال نتانياهو همچنان از رويارويي علني با آقاي ترامپ خودداري كرده، اما چندين بيانيه عمومي صادر كرده و مدعي است كه اسراييل اجازه نخواهد داد ايران به سلاح هسته‌اي دست يابد.