گروه حوادث
انفجار ظهر شنبه 6 ارديبهشت ماه 1404 در بندر شهيد رجايي، آتش‌سوزي شديدي در پي داشت تا جايي كه استاندار هرمزگان 3 روز عزاي عمومي در هرمزگان اعلام كرد. طبق آخرين آمار؛ بيش از 1200 نفر مصدوم شده‌اند، 357 نفر بستري هستند، 21 نفر در ICU بستري‌اند و 5 نفر هم دچار سوختگي شديد و چندين نفر نيز مفقود شده‌اند. همچنين طبق آمار رسمي 28 نفر جان خود را از دست داده‌اند.
«جلال ملكي»، سخنگوي سازمان آتش‌نشاني شهرداري تهران به «اعتماد» مي‌گويد: «از صبح روز گذشته 7 ارديبهشت ماه آتش‌سوزي كنترل و مهار شد. از ساعت 10 صبح روز گذشته لكه‌گيري آغاز شد. با اين حال هنوز آتش‌هاي كوچكي در گوشه و كنار وجود دارد. تا آتش زير برخي كانتينرها خاموش نشود و آنها جابه‌جا نشوند، عمليات ادامه دارد.»
ملكي در پاسخ به اينكه محل حادثه مربوط به كدام شركت و آيا داخل كانتينرها مواد شيميايي بوده، مي‌گويد: «ما با مالك بخشي كه آتش‌سوزي رخ داده، كاري نداشتيم. بخشي از بندر شهيد رجايي دچار انفجار و آتش‌سوزي شده است. فقط هم كانتينرها بوده‌اند كه دچار آتش‌سوزي شده‌اند. البته اجازه سرايت به كانتينرهاي ديگر داده نشد، چراكه آتش به كانتينرهاي ديگر سرايت مي‌كرد، بحران عجيبي ايجاد مي‌شد. داخل كانتينرها همه چيز بود؛ پارچه، انبردست، شلنگ گاز، لوازم الكترونيكي. حتي داخل يكي از كانتينرها ماهي فريزشده بود. به هر حال اينجا بندر است و هر جنسي كه فكرش را بكنيد، اينجا بوده است.»
يك منبع مطلع به «اعتماد» مي‌گويد: «ظهر روز گذشته مجدد بعضي از كانتينرها آتش گرفتند و آتش به كانتينرهاي ديگر سرايت كرد، اما شدت آتش‌سوزي مثل اولين حادثه نبود.»
سازمان مديريت بحران كشور با صدور چهارمين اطلاعيه در رابطه با حادثه انفجار بندر شهيد رجايي استان هرمزگان اعلام كرد: «عمليات اطفاي حريق در بندر شهيد رجايي ادامه دارد و تاكنون ۸۰ درصد عمليات انجام شده و تا ساعات آينده با حضور ناوگان هوايي و تلاش آتش‌نشانان، كار لكه‌گيري نيز به اتمام مي‌رسد.»
محمد جماليان، عضو كميسيون بهداشت درباره آمار جانباختگان اين حادثه گفت: «از پزشكي قانوني هم بازديدي داشتيم در آنجا نيز تا الان، ۳۶ فوتي داشتيم. از اين تعداد ۱۸ نفر قابل شناسايي بودند و مابقي به دليل سوختگي شديد قابل شناسايي نيستند و نياز به تست دي‌ان‌اي دارند تا شناسايي شوند.»
همچنين احمد مرادي، نماينده بندرعباس در مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاري خبرآنلاين، آخرين خبرها در مورد تعداد تلفات و وضعيت اطفاي حريق حادثه انفجار بندر شهيد رجايي را روايت كرد و گفت: «دادگستري آخرين آمار كشته‌هاي حادثه انفجار بندر شهيد رجايي را ۳۵ نفر اعلام كرده است. بالاي ۷۰۰ نفر هم مصدوم شده‌اند كه حدود ۴۰۰ نفر از آنها از بيمارستان‌ها ترخيص شده‌اند. ۳۰۰ نفر ديگر در بيمارستان‌ها بستري‌اند و قرار است تعدادي از آنها كه نياز به بستري در استان‌هاي ديگر دارند به شيراز، كرمان و تهران اعزام شوند. منشا انفجار هنوز مشخص نشده و در دست بررسي است. بعد از اطفاي كامل حريق مي‌توان آن را بررسي و سپس اطلاع‌رساني كرد.» اين آمار در حالي است كه آمار رسمي جانباختگان 28 نفر اعلام شده است.
سخنگوي سازمان آتش‌نشاني شهرداري تهران همچنين درباره اقدامات شهرداري در كمك به اطفاي حريق در اسكله شهيد رجايي به مهر گفته بود: «حوالي ساعت ۳ بامداد ۳۰ آتش‌نشان تهران به بندرعباس رسيدند و بلافاصله به محل آتش‌سوزي اعزام و تحت فرماندهي مديرعامل سازمان مشغول عمليات شدند. آتش‌نشانان در اقدام اول با لوله‌هاي هيدروكربني آب را به محل حادثه رساندند و تيم‌هاي ديگر هم مشغول اطفاي حريق هستند و به زودي حريق كامل اطفا و وارد مرحله لكه‌گيري مي‌شويم. عمليات جداسازي كانتينرها توسط جرثقيل‌ها و خودروهاي مخصوص همچنان ادامه دارد. در كانتينرها مواد مختلفي از جمله لوازم خودرو، قير و... وجود دارد. به محض اينكه اين مواد داغ مي‌شوند، خطر انفجار به وجود مي‌آيد. بايد كانتينرها را خنك كنيم تا از سرايت آتش به ديگر كانتينرها جلوگيري شود. وسعت محدوده‌اي كه به شهرداري تهران براي اطفاي حريف سپرده شده در حدود دو تا سه نقطه به مساحت تقريبي ۱۰۰ تا ۱۵۰ متر است كه با فاصله از يكديگر قرار دارند و تا همين لحظه در حال عمليات هستيم و خوشبختانه كار خوب پيش رفته است.»
احمد كرمي‌اسد، رييس پليس راه راهور فراجا از حضور ۲۳ تيم عملياتي براي كنترل و مديريت ترافيكي در اسكله شهيد رجايي بندرعباس خبر داد و گفت: «حادثه تلخي كه روز شنبه ششم ارديبهشت در اسكله شهيد رجايي استان هرمزگان رخ داد به عنوان يك درد بزرگ بر دل همه ما نشست. بلافاصله پس از وقوع حادثه و به منظور مديريت شرايط و كاهش هر گونه ترافيك در محورهاي مواصلاتي به محدوده اسكله، همكاران بنده در پليس راه استان در محل حادثه حضور يافتند. با حضور رييس پليس استان و ۲۳ تيم عملياتي، اقدامات موثري براي روان‌سازي ترافيك و تعيين محورهاي جايگزين جهت جلوگيري از هرگونه وقفه در امدادرساني به سرعت انجام شد. اين عمليات به‌طور ويژه در ساعت‌هاي اوليه پس از حادثه توسط يگان‌ها و واحدهاي امدادرسان انجام شد و هيچ‌گونه وقفه‌اي در انتقال كالا و امدادرساني به وقوع نپيوست.»
جمعيت هلال‌احمر نيز در اطلاعيه شماره ۲ از امدادرساني به مصدومان حادثه انفجار اسكله شهيد رجايي با استفاده از همه ظرفيت‌ها و استقرار تيم‌هاي سحر (سفيران حمايت رواني) در منطقه خبر داد و اعلام كرد: «اكنون ۶ تيم در منطقه و در حالت آماده‌باش هستند.»
اظهارات مسوولان درباره انفجار بندر رجايي
اسكندر مومني، وزير كشور با حضور در محل حادثه گفت: «ما از ابتدا در كنار عمليات امداد، نجات و اطفاي حريق، به آسيب‌شناسي و بررسي علل حادثه نيز توجه داشتيم. تيم‌هاي تخصصي در حال بررسي هستند و با مقصران يا كساني كه كوتاهي كرده‌اند، بدون تعارف برخورد قانوني خواهد شد. با وجود شرايط نامساعد جوي، از جمله وزش باد شديد و تغيير جهت آنكه عمليات اطفاي حريق را دشوار كرده بود، نيروهاي آتش‌نشاني و امدادي با توانمندي و تجربه خود در حال مهار كانون اصلي آتش هستند. اميدواريم تا ساعات آينده اين كانون به‌طور كامل مهار شود. سيستم‌هاي بندر و گمرك آسيبي نديده‌اند و عمليات بارگيري، ترخيص و گمركي طبق روال ادامه دارد. تمهيدات پيشگيرانه‌اي از ابتدا براي عمليات گمرك و بندر در نظر گرفته شده بود كه به حفظ زيرساخت‌ها كمك كرد. هرگونه اطلاعات جديد درباره اين حادثه به صورت شفاف با مردم در ميان گذاشته خواهد شد.»
پيرحسين كوليوند، رييس جمعيت هلال‌احمر در پي وقوع حادثه در هرمزگان گفت: «پس از وقوع حادثه، عمليات جست‌وجو و نجات آغاز شد و حدود هزار مجروح با همكاري دانشگاه علوم پزشكي و جمعيت هلال‌احمر تحت درمان قرار گرفتند. در حال حاضر 300 بيمار در بيمارستان‌هاي بندرعباس بستري هستند و خدمات درماني لازم به سرعت به آنان ارايه شده است. بيماران در شرايط پايداري قرار دارند و پيش‌بيني مي‌شود به زودي تعداد زيادي از آنان ترخيص شوند. كار درماني بسيار سنگين بود. بيماران نيازمند جراحي، بلافاصله عمل شدند و همه اقدامات تشخيصي نظير سي‌تي‌اسكن و MRI نيز انجام شده است. بيماري بدون تعيين تكليف در بيمارستان‌ها باقي نمانده است. چند بيمار كه نياز به حمايت‌هاي بيشتر داشتند با هماهنگي اورژانس به تهران اعزام مي‌شوند تا ادامه درمان در آنجا صورت گيرد.عمليات اطفاي حريق همچنان ادامه دارد، اما خوشبختانه آتش تحت كنترل درآمده و به ديگر كانتينرها و مناطق اطراف سرايت نكرده است.»
مجتبي قهرماني، همچنين رييس كل دادگستري استان هرمزگان گفت: «خانواده‌هايي كه عزيزانشان را از دست داده‌اند، مي‌توانند براي پيگيري وضعيت هويتي عزيزان خود به پزشكي قانوني استان واقع در بندرعباس، روستاي باغو، روبه‌روي دانشگاه هرمزگان مراجعه كنند. اين اقدام گامي مهم در راستاي برطرف كردن ابهامات و آرامش‌بخشي به خانواده‌هاست. برخي اجساد به دليل چهره قابل شناسايي و موجود بودن تصاوير، از طريق عكس و بررسي‌هاي معمول شناسايي شده‌اند. با اين حال، تعدادي از اجساد به خاطر شدت آسيب‌ديدگي، نيازمند انجام آزمايش‌هاي پيشرفته DNA هستند. اين فرآيند با همكاري كامل تيم پزشكي قانوني و با استفاده از فناوري‌هاي پيشرفته، در حال انجام است تا هويت جانباختگان مشخص شود.»
قهرماني در ادامه گفت: «چند مساله كه در كنار اين حادثه وجود دارد؛ يك مورد مربوط به متوفيان بوده كه كار‌هاي آنها در حال انجام است، مورد ديگر مربوط به مصدومان اين حادثه است كه خدمات درماني و مسائل پزشكي قانوني آنها و رسيدگي به درخواست‌هاي آنها جزو اولويت‌هاي دوم است. بحث خودرو‌هايي كه خسارت ديدند، خسارت اموال مردم، علت حادثه و مسائل مربوط به قصور احتمالي همگي در دست بررسي و اقدام است. از وزير كشور درخواست كرديم كه اگر امكان داشته باشد كميسيون‌هايي تشكيل دهيم به‌طوري كه يك كميسيون براي تعيين علت حادثه، يك كميسيون براي تعيين قصور احتمالي مديران مربوطه، يك كميسيون براي پرداخت خسارت چندين هزار دستگاه خودرو‌هايي كه مربوط به مردم است و يك كميسيون نيز براي تعيين تكليف ديه و صدمات بدني كه افراد متحمل شدند. وزير كشور نيز ظاهرا اين درخواست را قبول كردند و دستورات لازم را صادر كرده است. تمام تلاش ما اين است كه با كمترين زحمت و دردسر خسارت‌هاي مالي و صدمات بدني مردم را جبران كنيم. اگر امكان داشته باشد و به نتيجه برسيم كميسيون‌هايي تشكيل مي‌دهيم كه بدون پرونده خسارت‌ها را پرداخت كنند و اگر اين مورد به نتيجه نرسيد قطعا به روش‌هاي قانوني از طريق تقديم دادخواست و شكايت حقوق مردم را پيگيري مي‌كنيم و هيچ نگراني وجود ندارد. شركت‌هاي بيمه‌گر در محل حضور دارند تقريبا تمام محوطه‌ها تحت پوشش بيمه‌اي هستند و بخشي از خسارت‌ها قطعا از طريق بيمه‌ها جبران مي‌شود. پيشنهاد و درخواست دستگاه قضايي استان به شركت‌هاي بيمه اين است كه با سخت‌گيري كمتري خسارت‌ها را پوشش دهند حتي از مسووليت‌هاي اجتماعي شركت‌هاي بيمه براي جبران خسارت‌ها در اين زمينه استفاده شود، همچنين پيشنهاد مي‌كنم كه اگر ممكن باشد شركت‌هاي بزرگ خودروساز كشور پاي كار بيايند و از باب مسووليت اجتماعي خودرو‌هايي را كه محصول شركت‌هاي خود آنهاست، بازسازي كنند تا بخشي از تالمات و آسيب‌هايي كه شهروندان ما متحمل شدند، جبران شود. يكي از اقدامات مهم بعد از حادثه انفجار، مختل نشدن فعاليت بندر شهيدرجايي است. كار واردات و صادرات از بندر شهيد رجايي در حال انجام است، كشتي‌ها در اسكله در حال تخليه بار هستند و سيستم‌هاي گمركي و بندري در مدار قرار دارند و فعاليت اقتصادي بندر به روال عادي بازگشته است.»
رييس كل دادگستري استان هرمزگان همچنين گفت: «يكي از ابعاد حادثه انفجار در بندر شهيد رجايي بحث احراز هويت و شناسايي جانباختگان است كه از لحظات ابتدايي حادثه پزشكي قانوني استان آماده‌باش بوده است. تاكنون ۲۱ جسد از متوفيان حادثه تحويل پزشكي قانوني استان شده و ۴ پيكر هم در حال انتقال به پزشكي قانوني است. دستورات قضايي براي تحويل اجساد به خانواده‌ها داده شده است. تاكنون اجساد ۱۰ نفر از متوفيان احراز هويت شده است كه ۲ نفر خانم و ۸ نفر آقا هستند. اسامي اجسادي كه احراز هويت شده‌اند شامل؛ علي تيما، حسن تني، خانم خاوري، موسي جمال‌زاده، حيات‌الله توحيدي، رضا كلاتيان، محمود ظهيري، جبار درويشي، ايوب هواسعلي، افسانه تيما بوده است. اگر افرادي هستند كه مفقودي در اين حادثه دارند به پزشكي قانوني استان مراجعه كنند.»
مدير كل دامپزشكي استان هرمزگان در پي وقوع اين انفجار اعلام كرد: «سه نفر از همكاران اداره كل دامپزشكي استان هرمزگان در پي انفجار مهيب در مجتمع بندري شهيد رجايي دچار آسيب شده‌اند.»
صداي انفجار را كارمندان بندر شهيد رجايي به خوبي شنيدند؛ مثل آقاي «ش» كه در دفتر كارش نشسته بود و موج انفجار او را مجروح كرد. او مي‌گويد: «هنوز اطلاعاتي از علت انفجار در دست نيست، اما موج انفجار تا شعاع ۱۲ كيلومتري هم پيش رفته بود. فعلا امكان اطلاعات دادن وجود ندارد؛ چون ماجرا يك حادثه معمولي نيست. محوطه كانتينري و آتش‌زاست و همه اين موارد باعث مي‌شود فعلا اطلاعات چنداني از علت اين حادثه به دست نيايد. در حال حاضر هم غير از بخش نفتي كه از بخش حادثه‌ديده جداست، كل اسكله تعطيل است. محوطه‌هاي كانتينري مانند جعبه در كنار هم قرار دارند و وقتي در كنار هم قرار مي‌گيرند، ممكن است انفجار‌هاي كوچكي هم رخ دهد، اما همه چيز در همان مرحله اول تمام شده است. به آن محوطه هر كسي نمي‌تواند وارد شود و به همين دليل هم اطلاعاتي نداريم.»
همچنين يكي از پرسنل ترمينال‌هاي بندري در بندر شهيد رجايي هم مي‌گويد: «شدت انفجار زياد بود و با وجود فاصله دو كيلومتري، ماشين‌ها تكان مي‌خوردند. به محض انفجار همه پرسنل اسكله را خارج كردند. آمبولانس و اورژانس هم آمدند، اما اسكله را تخليه كردند.»
ساكنان بندرعباس از اين حادثه، صداي انفجار و لرزش زمين را احساس كردند و شايعه‌هايي شنيدند. اميرحسين، ساكن بندرعباس است و مي‌گويد: «انفجار حدود ساعت ۱۲ تا 12 و 30 دقيقه ظهر روز شنبه 6 ارديبهشت ماه 1404 رخ داد و كساني كه در شهر بودند به‌ويژه آنهايي كه در غرب بندرعباس زندگي مي‌كردند، لرزش ناشي از انفجار را حس كردند، اما نمي‌دانستند علت آن چيست و در گروه‌هاي تلگرامي و واتس‌اپي از زلزله حرف مي‌زدند، اما دقايقي بعد خبر انفجار را شنيدند. موج انفجار قوي بود و لرزش آن را ساكنان قشم هم احساس كرده‌اند؛ چون فاصله دريايي زيادي با بندرعباس ندارد. بعد از انفجار، شايعات در شهر زياد شد. همان ساعات اول حرف‌هايي درباره انفجار مخازن نفتي شنيده مي‌شد، بعد شنيديم كه مواد شيميايي يا حتي آمونياك بوده است. به مردم هم توصيه شد به دليل آلوده‌بودن هوا، با ماسك در سطح شهر تردد كنند، چون مواد شيميايي بوده است. سمت غرب بندرعباس كه نزديك اسكله است، هوا كمي آلوده‌تر شده و هر چه به آن سمت نزديك‌تر مي‌شوند، آلودگي بيشتر مي‌شود.»
يكي از فروشندگان پاساژ رويال، مركز موبايل‌فروشي بندرعباس هم صداي انفجار را شنيده است؛ صدايي بلند كه آسمان شهر را سياه و پر از دود كرده بود. او هم شنيده كه تعداد مصدومان زياد و بيمارستان‌ها شلوغ شده بود و يك منبع گاز در اسكله تركيده است.