روز «بازگشايي» در روابط ايران و انگلستان

گروه ديپلماسي|پنجشنبه پرخبر براي ايران و انگليس. باز هم رسانه‌هاي غربي زودتر از وزارت امور خارجه كشورمان خبر را منتشر كردند: سفارتخانه‌هاي ايران و انگليس در تهران و لندن بازگشايي مي‌شود. فيليپ هاموند، وزير امور خارجه انگلستان روز يكشنبه به تهران مي‌آيد تا فعاليت سفارتخانه انگليس در تهران رسما با حضور وي اعلام و آغاز شود. آخرين بار وزير امور خارجه انگلستان 12 سال پيش به تهران آمده بود و اكنون پس از توافق جامع هسته‌اي ميان ايران و 1+5، قرعه به نام فيليپ هاموند افتاده كه از 14 جولاي 2014 عنوان وزير امور خارجه انگلستان را به خود اختصاص داده است. سفارتخانه انگليس در تهران از آذرماه سال 90 فعاليت خود را به دليل حمله معترضان ايراني به سياست‌هاي لندن در مقابل تهران تعطيل كرد و در دو سال گذشته با روي كار آمدن دولت تدبير و اميد تا حدودي روند تنش‌زدايي از رابطه با انگلستان شدت گرفت. اكنون هاموند پس از آنكه پرونده هسته‌اي ايران پس از 12 سال به سرمنزل توافق رسيده است با هيات تجاري كوچكي و با شعار سياسي به پايتخت ايران مي‌آيد تا از فرانسوي‌ها و آلماني‌ها در قافله عادي‌سازي رابطه با تهران عقب نماند. چهار سال پس از روزي كه پرچم انگلستان توسط معترضان در تهران به آتش كشيده شد، هاموند مي‌آيد تا پرچم را در سفارتخانه كشور خود در تهران بالا برده و از شروع رابطه‌اي جديد با تهران سخن بگويد. يك منبع ديپلماتيك از وزارت امور خارجه انگلستان روز پنجشنبه در گفت‌وگو با رويترز اعلام كرد كه رييس دستگاه ديپلماسي بريتانيا براي بازگشايي سفارت انگليس در تهران راهي ايران خواهد شد. رويترز در گزارش سفر هاموند به تهران مي‌نويسد: «بيش از يك دهه است كه انگليسي‌ها گاه و بيگاه ايران را متهم به دخالت در امور كشورهاي ديگر در منطقه مي‌كنند اما روز يكشنبه هاموند به تهران مي‌رود كه ميزان ذخاير گاز آن حتي از روسيه هم بيشتر است. گفته مي‌شود كه در اين سفر نمايندگان شركت تجاري شل، آقاي وزير را همراهي خواهند كرد.»هاموند در تهران با حسن روحاني رييس‌جمهور، علي‌اكبر ولايتي مشاور مقام معظم رهبري و محمدجواد ظريف وزير امور خارجه كشورمان ديدار خواهد كرد. گفته شده است كه ديدار با وزراي صنعت، تجارت، نفت و حمل و نقل ايران هم در زمره برنامه‌هاي هاموند است. در حالي كه هاموند براي بازگشايي سفارتخانه خود به تهران مي‌آيد اما منابع خبري مي‌گويند كه سفير جديد انگلستان در ايران با وجود آنكه انتخاب شده است اما به تهران نخواهد آمد و تا مدتي كاردار غيرمقيم در دفتر تهران مستقر خواهد بود. به نظر مي‌رسد كه انگليسي‌ها هنوز از امنيت سفارتخانه خود در تهران و واكنش مخالفان اين رابطه به اين اقدام مطمئن نيستند و به همين دليل تا مدتي كاردار غيرمقيم كارهاي اين سفارتخانه را انجام خواهد داد. در حالي كه خبر بازگشايي سفارتخانه‌هاي ايران و انگليس توسط رسانه‌هاي انگليسي منتشر شد، در 48 ساعت گذشته يك منبع آگاه در گفت‌وگو با خبرگزاري‌هاي ايراني خبر سفر هاموند به تهران را تاييد كرده است. پيش از انتشار اين خبر، محمدحسن حبيب‌الله‌زاده، كاردار غيرمقيم ايران در لندن در گفت‌وگو با روزنامه اينديپندنت ضمن بيان اينكه بخش كنسولي سفارت ايران در لندن فعال بوده و خدمات كنسولي به ايرانيان مقيم ارايه مي‌كند، گفته بود كه مذاكرات در حال انجام است و پس از نهايي شدن، شاهد فعاليت كامل نمايندگي‌هاي دو كشور خواهيم بود. خبر بازگشايي سفارتخانه انگليس در تهران بدون مقدمه اعلام شد و همين مساله بر گمانه‌زني رسانه‌ها در خصوص چند و چون اين اتفاق افزوده است. به عنوان نمونه روزنامه «العربي الجديد» چاپ لندن، ادعا كرده كه تنها 10 كشور از جمله شش كشور عضو شوراي همكاري خليج فارس، ايالات متحده، فرانسه، آلمان و ايران از زمان دقيق بازگشايي سفارت بريتانيا اطلاع داشته‌اند. به گزارش اين روزنامه «سايمون گس» نماينده انگليس در مذاكرات هسته‌اي هم در اين سفر همراه وزير خارجه اين كشور خواهد بود. بنا بر اين گزارش، پيش از اين انتظار مي‌رفت كه سفارت طرفين اندكي پس از تعيين كاردار از سر گرفته شود، اما برخي موضوعات فني مانع از اين كار شده بود. يكي از اين موارد اين بود كه كاركنان سفارت انگليس در سال 2011 پيش از ترك تهران اغلب وسايل ارتباطي و تجهيزات الكترونيكي سفارت را نابود كرده بودند. با اتخاذ تصميم بازگشايي سفارت‌ها، لندن قصد داشت اين تجهيزات را نوسازي كند، اما با محدوديت قانوني از سوي ايران براي انتقال تجهيزات مواجه بود. بر اساس قوانين، ديپلمات‌هاي خارجي نهايتا تا 15 كيلوگرم بار را مي‌توانند به ايران وارد كنند. علاوه بر اين، انگليس پيش از آنكه صدور ويزا براي ايراني‌ها را در تهران از سر بگيرد، تاكيد داشته است بايد توافقي دوجانبه به امضا برسد كه اجازه دهد اتباع ايراني كه بيش از اعتبار ويزاي‌شان در انگليس مانده‌اند، به تهران بازگردند. اما قانون ايران پذيرش اتباع اخراج‌شده از سوي كشورهاي خارجي را نمي‌دهد. در حالي كه وزارت امور خارجه ايران تا لحظه تنظيم اين خبر در خصوص حضور هاموند در تهران واكنش خاصي نشان نداده است، علاءالدين بروجردي، رييس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي با اشاره به سفر فيليپ هاموند گفت: با توجه به اينكه انگليسي‌ها خود سفارت را در تهران تعطيل كردند و رفتند و اكنون تصميم به بازگشت گرفته‌اند و با توجه به اعداد قابل توجه ايرانيان مقيم انگليس و تردد ايرانيان به اين كشور بازشدن سفارت انگليس در تهران بدون خدمات كنسولي و صدور رواديد ورود به كشور انگلستان به اتباع ايراني قابل قبول نيست. نماينده مردم بروجرد در مجلس شوراي اسلامي در ادامه اين مطلب تاكيد كرد: بنابراين اگر وزارت امور خارجه در يك اقدام متقابل تصميم به فعال شدن دو سفارتخانه گرفته است بايد در جهت ارايه خدمات كنسولي به اتباع ايران اقدام كند تا حتما سفارت خدمات كنسولي را به ايرانيان ارايه كند. عضو فراكسيون اصولگرايان رهروان ولايت همچنين تصريح كرد: سفارت انگليس در تهران و رفتن اتباع ايراني به ديگر كشورها براي دريافت رواديد انگليس بي‌احترامي به مردمي است كه قصد سفر به اين كشور را دارند و به هيچ‌وجه قابل قبول نيست.