شگرد «لئوناردو داوينچي» در خلق لبخند «مونا ليزا»
متخصصان آثار هنري مدارك كافي براي اثبات خلق عامدانه «لبخند ناديدني» پرتره «مونا ليزا» اثر «لئوناردو داوينچي» دارند. محققان بريتانيايي با بررسي شاهكاري كه اخيرا از «لئوناردو داوينچي»، هنرمند مشهور ايتاليايي، كشف شده است، لبخند رازآميز «مونا ليزا» را رمزگشايي كردند. اين محققان با بررسي تابلوي «پرنسس زيبا»، پرتره‌اي از دختر نجيب‌زاده ميلاني، سرنخ‌هاي پيچيده‌اي از شيوه نقاشي تابلوي مونا ليزا توسط هنرمند دوره رنسانس كشف كردند. بيننده اين پرتره خيال مي‌كند مونا ليزا در حال لبخند زدن است در حالي كه وقتي مستقيما به لب‌هاي او نگاه مي‌كند، هيچ لبخندي به چشم نمي‌خورد. اما سوال مهم‌تر متخصصان اين است كه آيا اثر اين تابلو از طريق تركيب پيچيده رنگ‌ها و سايه‌ها خلق شده است و خود «داوينچي» قصد خلقش را داشته است يا نه؟ «شفيلد هالام» پروفسور و روانكاو و «آلساندرو سورانزو» متخصص بينايي مي‌گويند: «تحقيقات گسترده مشخص كردند كه تابلوي «پرنسس زيبا» اثري است كه اين هنرمند زودتر خلقش كرده است.»متخصصان آثار هنري بر اين عقيده‌اند داوينچي تابلوي «پرنسس زيبا» از «بيانكا سفورزا» 13ساله، دختر «لودوويكو سفورزا»، دوك ميلان را قبل از ازدواج بيانكا با فرمانده نيروهاي ميلان كشيد. «سورانزو» در مجله «ويژن ريسرچ» نوشته است: «وجود حيله‌اي مشابه در پرتره‌اي كه پيش از مونا ليزا كشيده شده، هنر داوينچي را جالب‌تر جلوه مي‌دهد. » اين متخصص و گروهش مجموعه‌اي از آزمايش‌ها را به كار بردند تا چگونگي درك بيننده از دو تابلو را وقتي شاخصه‌هايي مانند از دور ديدن و همچنين با ايجاد نسخه‌هاي ديجيتالي اين تابلوها و تغيير ميزان «تيرگي» روي تابلوها اعمال شد، بررسي كنند. همچنين اين متخصصان براي در نظر گرفتن تمامي جوانب تابلوي سومي؛ تابلوي «پرتره يك دختر» اثر«پي‌يرو دل پولايولو» از همان دوره را، بررسي كردند. متخصصان دريافتند وقتي بيننده تابلو را از فاصله دور ببيند يا تيرگي بيشتري بر تابلو اعمال شود، لبخندهاي دو تابلوي داوينچي را بيشتر مي‌بيند. اما اين موضوع در مورد تابلوي «دل پولايولو» صدق نمي‌كند. اينكه هر دو اثر داوينچي شامل يك حيله و شگرد است، از اهميت بالايي برخوردار است و نشان از مقصود و نيت خالق آنها دارد. اگر داوينچي استاد زبردست اين تكنيك است و از اين شگرد در تابلوي مونا ليزا استفاده كرده، متقاعدكننده است كه ابهام در ديدن لبخند مونا ليزا نيز عامدانه است. داوينچي از سال 1503 شروع به كشيدن تابلوي مونا ليزا كرد و كار آن را در سال 1507 به پايان رساند. او شهرت خود را مديون همين تابلو است. تابلوي يادشده يكي از پرآوازه‌ترين شبيه‌سازي‌ها از چهره فردي در جهان است. از سده نوزدهم يا حتي پيش از آن، اين چهره رمزآميز در فرهنگ عامه غربي نفوذ كرده است.