تهران بالاخره چقدر موش دارد؟
مردم محلههاي جنوبي تهران از زندگي با موشها به «اعتماد» ميگويند
حميدرضا خالدي / ديروزمديرعامل شركت ساماندهي مشاغل شهرتهران در جمع خبرنگاران گفت: در پنج ماهه نخست سال جاري با اقدامات اين شركت حدود 120 هزار موش در تهران از بين رفتهاند. اين سخنان درحالي بيان ميشد كه سال گذشته، پس از انتشارخبر وجود بيش از 50ميليون موش در پايتخت، اين آمار بهشدت از سوي شركت ساماندهي مشاغل شهرتهران به عنوان متولي قانوني تكذيب شد. همان زمان و به موازات اين تكذيبيه، شركت ساماندهي اعلام كرد كه به زودي پس از يك كارتخصصي و با استفاده از اساتيد و متخصصين، آمار دقيق موشهاي پايتخت را اعلام خواهد كرد. در نهايت اين شركت پس از چند ماه تاخير اعلام كرد، آمار موشهاي تهران حداكثر به يك ميليون و 800 هزار ميرسد. حالا بعد از حدود 9 ماه از اعلام اين آمارها، رضا قديمي در جلسه نشست مشتركي با حضور رحمتالله حافظي، رييس كميسيون سلامت و محيط زيست شوراي شهر و محمد حقاني، رييس كميته محيط زيست شوراي شهر، آمار جديدي از موشهاي تهران اعلام ميكرد. به گفته وي در پنج ماهه اول سال 94، 5987 لاشه از طريق مبارزه شيميايي جمعآوري شده است.
اما براساس اصول علمي استفاده از سموم، براي به دست آوردن آمار واقعي تعداد موشها بايد آمار لاشههاي «يافته» شده را در 20 ضرب كرد، چرا كه بسياري از لاشهها اصلا پيدا نميشوند. بدينترتيب اگر آمار 5987 موش اعلام شده توسط قديمي را در 20 ضرب كنيم، به رقمي حدود 120 هزار موش ميرسيم. يعني همان رقمي كه به گفته حافظي حدود 7 درصد از آمار كل موشهاي تهران است. حال اگر در سه، چهار ماهه پاياني سال (يعني از زمان اعلام آمار موش ها) نيز با اقدامات شركت ساماندهي، همين تعداد ازآمار تعداد موشهاي تهران كم شده باشد، ميتوان نتيجه گرفت كه از زمان ارايه گزارش يك ميليون و 800 هزار موش در پايتخت، 14 درصد از آنها كم شده است. حالا شركت ساماندهي مشاغل شهر تهران براساس همين آمار مدعي است كه تعداد موشهاي پايتخت كاهش يافته است، آن هم چيزي حدود 250 هزار موش. يعني هماينك تعداد موشهاي تهران بايد حدود يك و نيم ميليون موش باشد.
ولي اين سخنان و آمارهاي رضا قديمي، مديرعامل شركت ساماندهي مشاغل شهر تهران، تا چه حد مورد تاييد است؟ حافظي در پاسخ به «اعتماد» در مورد اينكه آيا اين آمار را تاييد ميكنيد يا خير؟ گفت: «در حال حاضر من نه اين گزارش را رد و نه آن را تاييد ميكنم، چرا كه بايد مردم در مورد تاثيرات اقدامات ساماندهي اظهارنظر كنند. ضمن اينكه در هر صورت ما «چاره»اي جز اعتماد به يك شركت رسمي مانند ساماندهي نداريم. يكي از راهكارهاي صحتسنجي اين آمار، اين است كه گزارش ساماندهي از سوي يك تيم تحقيقاتي ديگر تاييد يا رد شود. به همين دليل تيم تحقيقاتي ديگري در حال بررسي آمار موشهاي تهران است كه بايد منتظر نتيجه آن بود تا بتوان آمار امروز عملكرد رضا قديمي را قضاوت كرد.»
ديروز حتي «قديمي» براي اثبات ادعاي خود، خبرنگاران را به بازديد از خيابانهاي جنوبي تهران از جمله مولوي، شوش و بهارستان برد. اما گزارش و تحقيق ميداني خبرنگار «اعتماد» با كسبه و ساكنان كوچههاي قديمي مولوي روايتگر قصه ديگري است.
ازخيابان بهارستان وارد خيابان مصطفي خميني كه ميشويد، بافت به يكباره تغيير ميكند. محلهاي با كوچههاي باريك و تودرتو و ساختمانهاي اكثرا قديمي و فرسوده با ديوارهاي درحال ريزش كه امروز اكثرا به خانههاي خالي از سكنه يا انبارها و كارگاههاي مغازههاي مولوي بدل شده است. مقصد اول اتوبوس حامل خبرنگاران مسير پياده رو بعد از چهارراه سرچشمه است. هر چه چشم ميگردانيم موشي در اين محدوده ديده نميشود. همين بهانهاي ميشود براي مديرعامل شركت ساماندهي تا مدعي شود كه موشهاي تهران كاهش يافته است. با اين وجود روايت مردم از موشها در مولوي با سخنان حافظي و قديمي چندان سازگاري ندارد. وقتي از يكي از مغازهدارهاي خرازي بعد از چهار راه سرچشمه، به عنوان مشتري سراغ تله موش را ميگيريم به تعداد زيادي از تله موشهاي سنتي چوبي قديمي با همان سيستم و با همان درهاي توري كه دم در مغازهاش روي هم چيده شدهاند، اشاره ميكند و ميگويد: هر كدوم فقط 3500 تومان است. عملكردشان هم عالي است. تو اين منطقه كه موشها در آن «فيلم» سينمايي اكشن بازي ميكنند، پرفروشترين ابزار براي مقابله با موشهاست. ما خودمان تا الان كلي موش باهاشون گرفتهايم. مگه شما هم موش داريد؟ فروشنده جوان لبخندي ميزند و جواب ميدهد: بله. شبها خيابان و كوچهها را قرق ميكنند. خيلي وقتها هم سري به مغازه ما ميزنند و چند تا از اجناس باب ميلشان را گاز ميزنند و ميروند ! به خيابان بدون موش مولوي اشاره ميكنم و ميپرسم: ولي اصلا موشي ديده نميشود. همكارفروشنده به جاي وي جواب ميدهد: انتظار نداريد كه بخواهيد صبح موشها راببينيد؟ ! موشها شبها بيرون ميآيند.
كمي پايينتر از مغازه به يكي از كوچههاي قديمي مولوي ميرسيم. كوچهاي باريك به نام خليليمنفرد با ساختمانهايي به غايت قديمي كه هر آن احتمال فروريزي ديوارهاش ميرود. اواسط كوچه به كوچه باريكتر ديگري به نام محسني ميخورد. پلاكهاي 1 و 3 پاسخ زنگ زدنهاي ما را نميدهند اما مالك خانه پلاك 5 كه مردي است ميانسال بعد از اينكه از پشت آيفون تصويري چند سوال ميپرسد، بالاخره رضايت ميدهد و دم در ميآيد. وي كه خود را صادقي معرفي ميكند، از ساكنين 40 ساله اينجاست. وي هم مدعي است كه خانهشان بيگانه با موش نيست. به خانه مخروبه انتهاي ديگر كوچه اشاره ميكند و ادامه ميدهد: اگر سري به آنجا بزنيد، احتمالا ميتوانيد يك دو جين موش پيدا كنيد. مخصوصا شبها. او ميگويد موشها در مولوي جزو ساكنين منطقه شدهاند و هيچ كس هم توجهي نميكند، هر ازچند گاهي سري ميزنند و كارهايي ميكنند و ميروند ولي به عقيده من تعدادشان اصلا تغييري نكرده است.
پشت اين كوچه يكي از ساختمانهاي ستادي بهزيستي قرار دارد. از نگهبان ساختمان وقتي از موش ميپرسيم، خيلي جدي جواب ميدهد: بله. تا دلتان بخواهد موش داريم. بعد هم دستمان را ميگيرد و سرچند سوراخ در سر كوچه ميبرد و ميگويد: شبها از اينجا موش است كه بيرون ميآيد ولي الان نيستند. او به پمپ بنزين روبهرويش اشارهاي ميكند و ادامه ميدهد: آنجا هم موش زياد دارد. خصوصا در باغچه كنار خيابان و داخل سطل زباله روبهروي آن. مسوول پمپ بنزين 112 نيز ادعاي نگهبان را تاييد ميكند: تا الان چند دفعه سوراخهايي را كه فكر ميكرديم موشها از آنجا ميآيند و ميروند مسدود كردهايم ولي هنوز هم موشهايي را ميبينيد كه به واقع ترسناكند. بعضي از آنها 30 – 20 سانتي ميشوند.
بنكداران انتهاي خيابان مصطفي خميني بيشتر از بقيه از دست موشها ذله شدهاند. پيرمردي كه حاضر نيست خودش را معرفي كند، صاحب يكي از بنكداريهاي قديمي مواد غذايي در نبش خيابان صاحب جمع است. او هم همان حرفي را ميزند كه بقيه زدهاند: اينجا هميشه پر از موش بوده و هنوز هم هست. خودمان سم ميخريم و منت شهرداري را هم نميكشيم. يعني خيلي از اهالي تلفن كردهاند براي كشتن موشها ولي شهرداري توجهي نكرده است. موشها براي ما بنكدارهاي مواد غذايي كابوس زندگيمان شدهاند. هر از چند گاهي خسارتي ميزنند و در ميروند. كار چنداني هم از دست ما برنميآيد همه وسايلمان را ميجوند و جاي دندانهايشان روي وسايل هست.
اما با تمام اين تفاصيل و صحبتهاي مردم، شركت ساماندهي همچنان به استناد گزارشهاي خود، مدعي كاهش موشهاي تهران است. با اين وجود در آمار ارايه شده نكتهاي وجود دارد كه شايد تاكنون كمتر به آن توجه شده و آن زاد و ولد بسيار زياد موشهاست و باتوجه به اين موضوع به اعتقاد بسياري از كارشناسان نه تنها از تعداد موشهاي پايتخت كم نشده كه به تعداد آنها افزوده هم شده است. با همه اينها سوال اصلي الان اين است كه بالاخره تعداد موشهاي پايتخت چقدر است؛ سوالي كه قرار است شركت ساماندهي شهرداري تهران با انجام گزارشي جامع تا پايان سال به آن پاسخ دهد. آيا تهران شهر موشهاست؟